Morgunblaðið - 20.11.1980, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAQUR 20. NÓVEMBER 1980
19
Sölvi Eysteinsson:
Að ganga í
um lokaða
fastráðni kennari skólans, hefur
manna lengst starfað þar.
Verslunarskólinn hefur lengst
af verið fremur lítil skólastofnun.
Það hefur verið mjög breytilegt
hvernig kennslu hefur verið hátt-
að, á hvaða aldri nemendur hafa
verið og hversu mörg ár námið
hefur tekið. Helztu tímamótaár í
þessu sambandi eru: árið 1923, þá
eru kröfur um undirbúnings-
menntun þeirra sem komu inn í
skólann auknar verulega; árið
1926 var skólinn lengdur úr
tveggja vetra skóla í þriggja vetra
en síðar úr þriggja vetra í fjög-
urra vetra. Árið 1942 öðlaðist
skólinn svo rétt til að útskrifa
stúdenta og bættust þá 5ti og 6ti
bekkur við. Til að samræmast
betur hinu almenna fræðslukerfi í
landinu voru fyrsti og annar
bekkur svo felldir niður og nem-
endur með gagnfræða- eða lands-
próf teknir inn í þriðja bekk en
eftir að þau próf lögðust af eiga
nemendur sem lokið hafa grunn-
skólaprófi rétt á inngöngu í skól-
ann.
Hér í skólanum gefst nemend-
um nú kostur á að ljúka verzlun-
arprófi á tveim árum. Þeim sem
ná einkunninni 6.50 á verzlunar-
prófi gefst kostur á að setjast í
lærdómsdeild skólans, sem skipt-
ist í máladeild og verzlunardeild,
og geta þeir lokið stúdentsprófi í
báðum þessum deildum."
Hversu margir nemendur eru í
Verslunarskólanum?
„Hér hafa verið rúmlega sjö
hundruð nemendur á ári um
nokkurt skeið en fleiri nemendur
rúmar skólinn ekki með því hús-
næði sem við höfum. Við höfum
þurft að vísa allmörgum frá á
hverju ári og er þá einkunn á
grunnskólaprófi látin skera úr um
hverjir komast inn og hverjir ekki.
Við höfum reynt að nýta það
húsrými sem við höfum til hins
ýtrasta. Hér er kennt viðstöðu-
laust í öllum kennsluhúsum frá kl.
8 á morgnana til kl. 7 á kvöldin, —
skólinn er tvísetinn og meira að
segja kennt til hádegis á laugar-
dögum sem mun vera orðið sjald-
gæft í skólum nú til dags.
Hvað er helzt framundan hjá
Verzlunarskólanum núna?
„Að undanförnu hefur skóla-
nefndin, undir stjórn Sigurðar
Gunnarssonar, fjallað um rekstr-
arvandamál og fjárhagsörðugleika
skólans og hefur nú náðst sam-
komulag við ríkisvaldið á grund-
velli laga um viðskiptanám á
framhaldsskólastigi og verður að
telja að rekstur skólans hafi verið
tryggður. Nú hefur skólanefndin
ákveðið að snúa sér að uppbygg-
ingu náms innan skólans, sér-
staklega með það í huga að efla
tengsl hans við atvinnulífið.
Fyrsta skrefið í þá átt var að
rýmka húsnæðið svo sem kostur
var með ýmsum breytingum og
auka jafnframt kennslutækjakost
skólans. Keyptar hafa verið 26
borðtölvur og skólinn verið tengd-
ur við tölvu Háskóla Islands. Þá
hafa verið keyptir digtafónar
vegna vélritunarkennslunnar og
einnig um þrjátiu reiknivélar. Þá
er verið að reyna að útvega
skólanum telextæki.
Nú stendur fyrir dyrum gagnger
endurskoðun á námsefni skólans
og kennsluaðferðum. Við höfum í
hyggju að framkvæma þessa end-
urskoðun í samvinnu við vinnu-
veitendur, til að tryggja að hér í
skólanum sé á hverjum tíma
kennt það sem mest þörf er fyrir.
Slíkri samvinnu verður ekki komið
á nema kennarar fái tækifæri til
að leita til fyrirtækjanna og eins
að atvinnurekendur komi hingað í
skóiann og láti þar í sér heyra.
Við höfum einnig í hyggju að
stuðla að auknu upplýsinga-
streymi milli nemenda og at-
vinnurekenda. Þannig yrði nem-
endum á hverjum tíma ljóst hvar
beztu atvinnumöguleikarnir væru
og einnig myndi atvinnurekendum
gefast kostur á að ræða við
nemendur um hugsanleg störf.
Þá er fyrirhugað að hefja nám-
skeiðahald fyrir almenning á veg-
um skólans og munu fyrstu nám-
skeiðin fara af stað eftir næstu
áramót. Nú er mikil þörf á ýmiss
konar námskeiðum á sviði verzl-
unarfræða og ég geri mér vonir
um að samvinna náist við samtök
launþega, samtök atvinnurekenda
og einstök fyrirtæki um þessi
námskeið. Ef slík samvinna næst
ætti ekkert að vera því til fyrir-
stöðu að hér í Verzlunarskólanum
kæmist upp öflugt náskeiðahald í
verzlunar-, skrifstofu- og stjórn-
unarstörfum. Fyrstu námskeiðin á
vegum Verzlunarskólans, sem
haldin verða í byrjun næsta árs,
verða námskeið í vélritun og
tölvuvinnslu en síðan munu fleiri
námskeið bætast við. Það mun þó
sjálfsagt taka nokkur ár að koma
þessu námskeiðahaldi í fullan
gang.
Sölvi Eysteinsson heitir sá
kennari Verslunarskólans
sem starfað hefur þar lengst.
Hann hóf kennslu við skól-
ann 1953 og hefur starfað
þar samflevtt síðan eða um
27 ára skeið. Sölvi varð stúd-
ent 1948. tók B.A.-próf við
Manchester-háskóla 1951 og
M.A.-próf við sama skóla árið
1953. Blaðamaður Morgun-
blaðsins ræddi við Sölva og
var hann fyrst spurður hvers
vegna hann hefði valið kenn-
arastarf við Yerslunarskól-
ann sem ævistarí.
„Eg kenndi einn vetur við
Menntaskólann í Reykjavík, og
var þá reyndar einnig stunda-
kennari við Háskóla íslands, eftir
að ég lauk B.A.-prófi,“ sagði Sölvi.
„Þá um vorið var dr. Jón Gíslason,
skólastjóri Verslunarskólans,
prófdómari við stúdentspróf í
Menntaskólanum. Þar kynntumst
við og leiddu þau kynni til þess að
ég gerðist kennari við Verslun-
arskólann eftir. að ég hafði iokið
magisterprófi í Englandi árið
1953.
Það var ákaflega ánægjulegt að
hefja kennslustörf í Verslunar-
skólanum og mér hefur alla tíð
líkað vel þar. Þegar ég byrjaði var
skólinn þegar orðin gömul og
gróin menntastofnun enda í hönd-
um góðra manna. Þarna var
traust og gott kennaralið og mikið
af úrvals nemendum. Nemendur
munu hafa verið um 350 i sex
bekkjum þegar ég byrjaði. Lær-
dómsdeild skólans hafði þá verið
stofnuð fyrir áratug þannig að
ekki hafa orðið verulegar breyt-
ingar á ytra formi skólans þessi ár
sem ég hef kennt þar. Þær helztu
eru að fyrsti og annar bekkur var
felldur niður og einnig var lær-
dómsdeild skólans skipt í mála- og
hagfræðideild.
Kennarar við skólann munu
hafa verið um 27 þegar ég byrjaði
en eru nú tæplega 60. Nemenda-
fjöldi hefur líka aukist um helm-
ing en undanfarin ár hafa verið
um 700 nemendur í skóianum.
Eins og ég sagði þá hefur mér
frá upphafi fundist mjög góður
andi í Verslunarskóianum, bæði
meðal kennara og nemenda. Mér
leiddist hálfpartinn kennslan við
Háskóla íslands þann stutta tíma
sem ég var þar en það hefur aldrei
hent mig í Verslunarskólanum.
Þarna var mjög litríkur kennara-
hópur og þar á meðal margir mjög
mikilhæfir menn. Af eldri kennur-
um minnist ég sérstaklega Þor-
steins Bjarnasonar, bókara, og
Sigurðar Guðjónssonar, dönsku-
og landafræðikennara, — þeir
voru báðir menn sem skáru sig
dálítið úr.
Þorsteinn var mikill vexti, orð-
heppinn með afbrigðum og hafði
gaman af ýmsum smáglettum.
Það kom stundum fyrir, áður en
sími kom á ganginn fyrir framan
kennslustofurnar, að hringt var á
kennarastofuna í frímínútum og
spurt eftir einhverjum nemanda.
Þá var það oft að Þorsteinn
svaraði í símann, lagði hann svo á
símaborðið og lét líða drykklanga
stund, en tók hann svo upp og
sagði: „Ég sá hann nú ekki“. Og
það var auðvitað satt svo langt
sem það náði. Þorsteinn hafði
gaman af svona spaugi — og það
var alveg græskulaust af hans
hálfu.
Sigurður lifði hins vegar alveg
fyrir kennsluna og jafnan nefndur
„lereren" meðal nemenda, — og
reyndar ekki frítt við að kennarar
Sölvi Eysteinsson kennari.
I.josm. Kmilía.
kölluðu hann það líka sín í milli.
Einu sinni kom það fyrir þegar
Sigurður var að kenna, nemandi
einn átti leið um ganginn fyrir
framan kennslustofuna og gerði
Sigurði þann grikk að sperra fyrir
hurðina að utan. Hrekkurinn
heppnaðist þó ekki nema að
nokkru leyti því Sigurður gekk út
að lokinni kennslu eins og ekkert
hefði í skorist. Menn kynnu þá ef
til vill að spyrja hvernig hann fór
að því að ganga í gegnum lokaða
hurð, — en þess ber auðvitað að
geta að hurðin fór öll í spað.
Annars er það furðu fátt sem ég
minnist frá þessum þremur ára-
tugum sem ég hef kennt við
Verslunarskólann — nema þessi
ár hafa verið mjög ánægjuleg. Við
höfum til dæmis aldrei átt við
nein agavandamál að stríða. Hins
vegar hefur það plagað okkur alla
tíð hversu húsrými hefur verið
þröngt. Það er þó furðulegt hve
gegn
hurð
nemendur og kennarar hafa getað
gert sér mikið úr þessu litla
húsnæði gegnum árin. Hér áður
fyrr héldu nemendur dans-
skemmtanir í kennslustofunum j
gamla húsinu við Grundarstíg og
þú getur ímyndað þér hvort oft
hafi ekki verið þröngt á þingi.
Félagslíf hefur alltaf verið með
miklum blóma í Verslunarskólan-
um þrátt fyrir húsnæðisskortinn.
Haustið 1962 komst nýja húsið
við Þingholtsstræti fyrst í gagnið
en um það leyti fjölgaði mjög í
skólanum þannig að þrengslin
hafa haldist og oft hefur þurft að
vísa nemendum frá vegna hús-
næðisskorts — sérstaklega hin
síðari ár.“
Er það rétt að stundum heyrist
að nemendur séu lélegri nú en
áður?
„Nei, ég held að nemendum hafi
alls ekki hrakað, — alla vega eru
bestu nemendurnir núna jafn góð-
ir og þeir bestu áður. En eftir því
sem fjöldinn eykst þeim mun
meiri verður auðvitað breiddin í
nemendahópnum. Ég hef heldur
ekki orðið var við að nemendur
legðu minna á sig við námið nú en
áður. Það mun hins vegar vera
samhljóma dómur kennara að
undirbúningi nemenda hefur
hrakað, þó það sé nokkuð mismun-
andi eftir því frá hvaða skólum
þeir koma. Sérstaklega er undir-
búningur í tungumálum, þar með
talið í íslensku, áberandi lakari. í
sumum greinum eru nemendur
aftur betur undirbúnir en áður og
hafa kannski lært fleiri fög — því
má ekki gleyma."
Hefur námsefni skólans breyst
mikið þennan tíma sem þú hefur
kennt við hann?
„Já, skólinn hefur yfirleitt náð
að fylgja þeirri öru þróun sem
orðið hefur í verzlunarmálum. Það
er líka ákaflega þýðingarmikið
fyrir skóla eins og Verslunarskól-
ann að fylgjast vel með því stór
hluti nemenda fer út í atvinnulífið
strax að loknu námi. Bæði
kennsluaðferðir og námsefni hafa
verið i sífelldri endurskoðun öll
þau ár sem ég hef starfað við
hann, en þó liggur stærsta breyt-
ingin í stóraukinni notkun
kennslutækja. Við höfum alla tíð
stefnt að því að undirbúa nemend-
ur sem allra best undir þau störf
sem bíða þeirra í þjóðfélaginu.
Ég held að mér sé óhætt að
fullyrða að mjög margir af þeim
nemendum sem við höfum útskrif-
að hafa orðið mætir menn í
þjóðfélaginu — og það sýnir best
að góður árangur hefur orðið af
skólastarfinu. Það er einnig at-
hyglisvert hversu gamlir nemend-
ur bera hlýjan hug til skólans og
oft gefið honum stór gjafir," sagði
Sölvi að lokum.
Frá tölvusal Verzlunarskólans.
skemmtanir sem kallaðar voru
dansæfingar. Þá höfðu nokkrir
nemenda með sér málfundafélag
sem bar nafnið Orator — þetta var
löngu áður en lögfræðinemar stofn-
uðu sitt félag. Þar voru kappræður
um mál, sem efst voru þá á baugi,
og reyndu menn þannig að mynda
sér rökfasta skoðun á þjóðfélags-
málum.
Þetta voru annars mjög erfið ár
og mikil efnahagskreppa í landinu.
Viðhorf manna til lífsins voru mjög
mikið öðruvísi en nú gerist, — þá
var félagshyggja minni og ábyrgð
hvers einstaklings þar af leiðandi
meiri. Skólagjöld í Verzlunarskól-
anum voru mjög há, enda fékk hann
minnstan ríkisstyrk allra skóla í
landinu. Ríkisvaldið hafði mjög
lítinn skilning á þýðingu verzlun-
armenntunar, sem á sínar skýr-
ingar."
Hver heldur þú að ástæðan hafi
verið?
Ljósm. Kristján.
Sveinn B. Valfells. iðnrekandi
„íslenzka skólakerfið er upphaf-
lega stofnað af kirkjunni. Kennslan
var í samræmi við það, snerist fyrst
og fremst um trúarleg efni. Þegar
konungsvaldið efldist í landinu,
kom lögfræðin til sögunnar og
hlutverk skólanna varð að ala upp
embættismenn. Með fjölbreyttari
atvinnuháttum, upp úr síðustu
aldamótum, skapaðist hins vegar
nauðsyn á aukinni þekkingu lands-
manna á lögmálum viðskiptalífsins.
Jón Sigurðsson var fyrsti fræðari
íslendinga um þessi mál. En ís-
lenzka þjóðfélagið hafði lengi verið
frumstætt bændaþjóðfélag og menn
höfðu lengi glímt við óþjála einok-
unarverzlun. Þannig skapaðist
rótgróinn ímugustur á verzlun og
hér á landi var lengi vel lítill
almennur skilningur á gildi frjálsr-
ar verzlunar, — hversu mikilvægur
hvati hún er atvinnulífinu. Það er
því alls ekki undarlegt, að einstakl-
ingsframtakið hafi alfarið átt
frumkvæðið að stofnun verzlun-
arskóla hér á landi, — ríkisvaldið
gerði sér ekki grein fyrir þýðingu
slíkrar menntastofnunar fyrr en
löngu síðar."
Hvað vilt þú segja um Verzlun-
arskólann nú?
„Ég held, að honum hafi stöðugt
farið fram, þó ég þekki reyndar lítið
til hans. Nú er meiri þörf fyrir
slíkan skóla en nokkru sinni fyrr.
Þekking á hagfræðilögmálum nú-
tímaþjóðfélags þyrfti að ná til sem
allra flestra. í atvinnulífinu gilda
náttúrulögmál sem mun auðveldara
er að skilja. Bóndinn skilur t.d., að
til þess að framleiða mjólk þarf kú
og hey. En stundum stelast menn
til að blanda mjólkina með vatni —
það samsvarar verðbólgunni. Leiðin
til aukinnar framleiðni, og þar af
leiðandi aukinnar velmegunar, er
að fóðra kúna vel. Og það sama
gildir um öll fyrirtæki, hvað
mönnum oft yfirsést," sagði Sveinn
að lokum.