Morgunblaðið - 20.11.1980, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 1980

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 5.500.00 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 280
kr. eintakið.
Myntbreyting — liður
í samræmdum aðgerð-
um eða sjónarspil
Síðustu þrjá þriðjudaga hafa orðið harðar umræður í
Sameinuðu þingi um pukur ríkisstjórnar með aðgerðir í
efnahagsmálum samhliða myntbreytingu um áramót, í tilefni
af fyrirspurn frá Þorvaldi Garðari Kristjánssyni. Þingmenn
voru sammála um að myntbreyting án samræmdra hliðarráð-
stafana væri unnin fyrir gýg, jafnvel til hins verra. Eftir lifðu
aðeins örfáar vikur til myntbreytingar og tímabært væri að
ríkisstjórnin gerði þingi og þjóð grein fyrir þeim efnahags-
ráðstöfunum, sem boðaðar hefðu verið í stjórnarsáttmála,
stefnuræðu forsætisráðherra og athugasemdum fjármálaráð-
herra með fjárlagafrumvarpi.
Ólafur Jóhannesson, sem gegndi embætti viðskiptaráðherra
í fjarveru Tómasar Árnasonar á þriðjudag fyrir viku, bað
þingheim hafa biðlund unz Tómas kæmi heim, enda færi bezt á
því að Alþingi „fengi svör frá fyrstu hendi“ og viðskiptaráð-
herra gæti staðið fyrir svörum í þinginu að viku liðinni.
Þessarar ræðu Tómasar Árnasonar var beðið með mikilli
eftirvæntingu, bæði af þingi og þjóð, en ekki sízt fulltrúum
milli 40 og 50 þúsund launþega, sem sitja ASI-þing innan fárra
daga.
Máltækið segir að oft verði lítið úr því högginu sem hátt er
reitt. Svo fór um Tómasarræðu Árnasonar. Hann sgði það eitt
að væntanlegar efnahagsaðgerðir væru til umfjöllunar í
ríkisstjórninni; mál væru þar í deiglu, en myndu lögð fyrir
Alþingi strax og stefnumótun væri fullunnin. Ríkisstjórn, sem
stofnuð var í febrúarmánuði sl., að því er sagt var um ákveðnar
efnahagsaðgerðir, svokallaða niðurtalningu, stendur enn í
sömu ráðleysissporum og fyrr. Samkomulagið náði aðeins til
skiptingar ráðherrastólanna. Stefnumörkun, efnahagsaðgerðir
og framkvæmd þeirra eru ekki enn í sjónmáli almennings.
Stjórnarsáttmálinn, stefnuræðan og fjárlagaforsendurnar eru
aðeins orð á pappír, sem enn hafa ekki öðlast innsigli
samkomulagsins í ríkisstjórninni.
Kostnaðarsöm myntbreyting án aðgerða sem treysta stöðu
krónunnar er blekking, jafnvel olía á eld verðbólgunnar.
Nýkróna stefnir í hálfvirði þegar í lok síns fyrsta árs, ef
verðbólga v'ex sem nú horfir. Ríkisstjórn þagnarinnar situr á
ráðagerðum, sem hún annað tveggja kemur sér ekki saman um
eða metur feimnismál fram yfir ASÍ-þing.
Að koma framan að
eða aftan að almenningi
Tómas Árnason, viðskiptaráðherra, sagði persónulegt mat
sitt að grípa þyrfti til samræmdra efnahagsráðstafana,
sem tækju á öllum helztu kostnaðarþáttum verðlagsins, þ.á m.
verðbótum launa, fiskverði, búvöruverði o.fl. Þessi orð
Tómasar voru af sumum þingmönnum túlkuð sem vísbending
um að ríkisstjórnin hygðist skerða kaupgjaldsvísitöluna.
Pétur Sigurðsson vitnaði í þingræðu til Dagsbrúnarfulltrúa
á væntanlegu ASÍ-þingi, sem staðhæft hefði í útvarpserindi, að
kaupmáttarrýrnun frá tilkomu vinstri stjórnar í september
1978 næmi 11 ‘/2%. Þannig hefðu heitstrengingar hávaðamanna
um „samninga í gildi“ komið út í raun. Ef ríkisstjórnin gerði
ekki hreint fyrir sínum dyrum gagnvart launafólki með því að
kunngera áform sín samráðsaðilum að Olafslögum og
ákvæðum stjórnarsáttmála, yrði að fresta ASÍ-þir.gi eða boða
til aukaþings í marz.
I leiðara Tímans í gær er tekið undir þá kröfu að
ríkisstjórnin hætti pukri og komi til dyra, sem almenningur
knýr nú á, eins og hún er klædd. „Það er ekki aðeins
skynsamlegt, heldur um fram allt nauðsynlegt," segir Tíminn,
„að fulltrúar launþegasamtakanna geti gert sér sem fy'lsta
grein fyrir því sem fram undan er í þessum efnum.“ Hér tekur
Tíminn undir kröfu þingmanna stjórnarandstöðu og er það vel.
En svo er að sjá sem Alþýðubandalagið vilji pukra með
feimnismál ríkisstjórnarinnar fram yfir landsfund sinn og
ASÍ-þing. Spurningin er einfaldlega þessi, hvort ríkisstjórnin
kemur framan að almenningi, eins og stjórnarandstaðan og
Framsóknarflokkurinn leggja til, eða læðupokast aftan að
fólki eins og Alþýðubandalagið krefst.
Tollkrítin kemur
öllum til góða
— segir Einar Birnir, formaður Félags íslenzkra stórkaupmanna
„MITT mat er það, að „tollkrít"
muni koma öllum viðkomandi
aðilum til góða,“ sagði Einar
Birnir, formaður Félags ís-
lenzkra stórkaupmanna, í sam-
tali við Mbl„ er hann var inntur
álits á fyrirliggjandi frumvörp-
um á Alþingi um „tolikrít“.
„VIÐ HÖFUM mikinn áhuga á því
að „tollkrít“ komist á,“ sagði
Hörður Sigurgestsson forstjóri
Eimskipafélags íslands. er Morg-
unblaðið leitaði álits hans. „Við
teljum að með því náist hagræðing
í innflutningsversluninni, og jafn-
framt í flutningahlutverkinu,“
sagði Ilörður ennfremur.
„Við teljum að með því opnist
Erum hlynntir tollk
— segir Hörður Sigurgestsson forstjóri Eimskips
Tollkrít myndi gefa innflytj-
endum mun meira svigrúm til
þess að auka mjög vöruval sitt,
þeir geta gert stærri pantanir
sem leiða til lægra vöruverðs, og
auk þess að vera með mun
stöðugri lager, sem getur~ ekki
þjónað öðrum hagsmunum en
neytenda.
Þá vil ég andmæla þeim áróðri,
að tollkrít muni gera það að
verkum, að tolltekjur ríkisins
komi seinna inn. Fyrir það fyrsta
kemur söluskattur mun fyrr inn
þegar vörur fara fyrr í sölu. Þá
myndu innflytjendur leysa sína
vöru strax út væri um tollkrít að
ræða og fá þá kannski tveggja
mánaða tollkrít. Við venjuleg
skilyrði myndi þessi viðkomandi
vara liggja í vörugeymslum skipa-
félaganna í vikur og jafnvel
mánuði, þar sem fjármagn til að
leysa hana út væri ekki fyrir
hendi. Tolltekjurnar innheimtast
því ekki seinna inn þótt tollkrítin
komist á.
Northrop-vélin hefur verið endurhyggð og má nokkuð marka stærð hennar af mönnunum vinstra megin.
Gáfu Norð-
mönnum Northrop
vélina
Sýnd í Reykjavík næsta sumar
NORTHROP verksmiðjurnar í
Bandaríkjunum afhentu nýlega
Norðmönnum að gjöf Northrop
véj þá, sem fórst í Þjórsá fyrir 37
árum og grafin var þar upp á
síðasta sumri. Aðeins var vitað
um þessa einu vél í heiminum og
fyrir tilstilli verksmiðjanna var
brakinu bjargað úr ánni og það
siðan endurbyggt í Kaliforníu.
Að björguninni hérlendis unnu
m.a. félagar í Islenska flugsögufé-
laginu, Félagi ísl. kafara og Björg-
unarsveitinni Albert ásamt full-
trúum Northrop verksmiðjanna,
en vélin náðist úr ánni 11. ágúst
1979, 36 árum eftir að hún hafði
farist þar, en flugmennina sakaði
ekki. Síðan hafa um 300 starfs-
menn verksmiðjanna unnið í sjálf-
boðavinnu á kvöldin og um helgar
að því að endurbyggja vélina.
Hefur þurft að leita til margra
aðila eftir efni og hlutum til
endurbyggingarinnar, en verk-
smiðjurnar hafa lagt til allt efni
og greitt þann kostnað, sem lagt
hefur verið í, en ásamt verksmiðj-
unum hefur „San Diego Aero-
Space Museum" komið við sögu og
formlega var það félagið er gaf
Norðmönnum vélina.
Nokkrir Islendinganna, sem
unnu að björguninni, voru við-
staddir athöfn í Northrop verk-
smiðjunum hinn 10. nóvember sl.
íslendingarnir, sem viðstaddir voru athöfnina vestan hafs, en leng
Northrop-verksmiðjanna.
þegar vélin var afhent norsku
þjóðinni að gjöf. Vélin verður sýnd
vestra í vetur, en næsta sumar er
ráðgert að flytja hana til Noregs
og hefur verið samið um að hún
verði sýnd hérlendis áður, líklega
næsta sumar.
Flakið komið á bíl við Þjórsá.