Morgunblaðið - 17.01.1981, Side 18

18 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. JANÚAR 1981
„Veldu þér
lit himinsiiis44
nuKleiðingar um bókina
ÞÖGNIN SEM STEFNDI
í NÝJA ÁTT
Höfundur: Ásta Ólafsdóttir
( tncfandi: Nýlistasafnið
Prentuð í Borgarprent
Stærð 64 blaðsíður taldar.
Ut er komin bók — ef bók
skyldi kalla — fyrir Karla.
Út er komið ritverk — ef
ritverk syldi nefna — nafnsins
vegna.
Maður byrjar einn. Maður
hættir fljótt einn. Maður byrjar
aftur einn. Nei, þetta er ekki
merkileg bók! Svo er Maður
búinn með dagblöðin, liggur
andvaka og hefur ekkert að gera
og finnur bókina — ef bók skyldi
kalla — úti í horni þar sem Hún
var skilin eftir síðast. Maður
opnar bókina aftur, lætur Hana
aftur og dottar í nokkrar mínút-
ur. Opnar augun og þarna er þá
ritverkið — ef ritverk skyldi
kalla — ennþá fyrir augunum á
Manni. Maður nennir ekki öðru
en lesa nokkrar setningar í
viðbót. Gerir enn eina tilraun til
að finna efnisþráðinn og sam-
hengið, stílinn, upphaf og endi —
en allt kemur fyrir ekki. Jú,
O.K., sumar setningarnar eru
nokkuð smellnar — en var nú
ekki óþarfi að fylla heila bók
með svona léttvægu bulli? Er
þetta ekki þreytandi bók? Hlýt-
ur að vera — búin að þreyta mig
og svæfa nokkrum sinnum. Á
Maður kannski að prófa nýja
aðferð — gefa Henni enn eitt
tækifærið? Er Hún þess virði —
eða er Maður sjálfur svona lítils
virði? Kannski er þetta allt gert
með Ástu ráði — í fullu ráði?
Maður fór aftur ofaní saumana á
Henni, kunni þó ekkert að
sauma. Maður veit auðvitað að
þetta er náttúrulega hrein della
og misskilningur einfaldrar
konu. Að sjálfsögðu fattar Hún
ekki að til þess að geta borið
svona frumlega bók — ef bók
skyldi kalla — á borð fyrir
Mann, og ef Hún á að vera
einhvers virði þá hlýtur Maður
að gera þá kröfu til Hennar að
Hún sé Maður með Mönnum og
hafi sannað ágæti sitt og hæfi-
leika á þann hátt og sem vit er í
og viðurkenndur er. Hafði ekki
Picasso byrjað á að stúdera
hefðbundin form áður en hann
gat farið ótroðnar slóðir?
Kalla á konuna mína og segi
henni að leggja við hlustirnar —
upplifa enn eitt dæmið um að
kynsystur Hennar séu kyn-
bræðrum mínum langtum lakari
— hafi jú aldrei kunnað að
skapa nokkurn skapaðan hlut
einar. Eða bara túlka gott lista-
verk. Gæti Hún nefnt þó ekki
væri nema einn píanóleikara af
kvenkyninu sem hefði náð
heimsfrægð? Ha, ég man aldrei
nein nöfn — annars mundi ég
nefna þér eina strax — þessa'
rúMensku, nei, bandarísku, sem
spiladi 3ja píanókcmsert Rach-
maninovs. Sagbirðu rúmmelsku,
ha, ha, ha.
Þarna sérðu góða. Jæja,
hlustaðu á þessa:
Hefurðu laungun til að stöðva
tímann og setja hann og rúmið
í fast form? Langar þig til að
stöðva alla hreyfingu, setja
hana í áþreifanlegt form og
skoða hana í bak og fyrir og
reyna þar með að skilja eitt-
hvað í þessu öllu saman?
Erum við ekki alltaf að reyna
að setja okkur í samhengi við
eitthvað sem við vitum ekki
hvað er, en leitum að enda-
laust.
Týnda tilfinningin:
Sakamálasaga
Mig langar til að búa til
eitthvað fallegt handa þér, en
þegar ég hugsa um hvað það
ætti að vera, dettur mér ekk-
ert í hug annað en stjörnu-
bjartur himinn, nýfallinn
snjór, landslag á fögrum
haustdegi og fullt tungl.
Frúin segir; Lestu
meira. Hvað meinarðu?
Viltu heyra meira?
Hermann flettir yfir á biað-
síðu 62 í ferðasögunni, Ragn-
hildur rífur kjólinn sinn á
nagla um leið og hún flækist i
snúrunum sem Baldur er að
leggja meðfram veggnum sem
Hugrún haliar sér upp að um
leið og hún flautar lagið sem
Leifur kenndi henni áður en
hann byrjaði að gróðursetja
birkitrén sem hún Guðrún tók
frá honum og faldi bak við
strigarúllurnar sem Jónína
var búin að leita að allan
daginn. Á meðan skrifaði Ir-
ena reikninga fyrir forstjóra í
sömu borg og Júlíana leitaði
að tjaidstæði fyrir utan hana
og mætti Finnu á leiðinni sem
finnur til í fingrinum. Ein-
hvers staðar langt í burtu í
fjarlægri heimsálfu tekur
James inn vítamínpillu.
Lesum meira. Eins og þú vilt.
Ég trúi öllu sem mér er sagt.
Ég er búin að trúa því í mörg
ár að stóll heiti stóll. Það
stendur líka svart á hvítu í
orðabókinni, samt getur mað-
ur aldrei verið viss. Ég hef
lengi trúað því að sálmabók
heiti sálmabók, samt gæti hún
alveg eins heitið „Ástir herfor-
ingjans", eða eitthvað álíka
svo sem „Ferðalýsingar
Gunnsteins Helgasonar" —
eða „Tökum lagið". Hvað veit
ég nema það sem stendur utan
á henni hafi misprentast. Af
hverju trúi ég alltaf öllu?
Ásta Ólafsdóttir
Les áfram.
Ég kann að lita, teikna, klippa,
móta, syngja, skrifa og dansa.
Ég kann að sauma, sníða,
prjóna, hekla, elda, skúra og
flauta. Ég get talað glaðlega,
þó líkami minn geti varla
borið blýþungt hjarta mitt
yfir götuna.
Siðfræði:
Farðu ekki ógreidd út. Burst-
aðu skóna þína. Láttu ekki sjá
þig svona. Hvað heldurðu fólk
segp um þig? Að sjá hvernig þú
málar þig. Sullaðu ekki svona.
Taktu til eftir þig. Svona segir
maður ekki. Girtu þig al-
menniiega. Kláraðu mjólkina
þína. Ekki syngja á meðan þú
borðar. Vertu ekki með þenn-
an fýlusvip. Vertu ekki eins og
drusla. Vertu ekki að gaspra
svona. Farðu úr skónum.
Bjóddu góðan daginn.
Ég ætla að lesa áfram.
Fyrst allir eru sammála um
það að þeir lesi kennslubækur
annars hugar, því þá að vera
að semja þær í samhengi?
„Dragðu frá samhengið, ástin
mín.“ Það eina sem er öruggt:
við erum öll á svipuðum aldri,
jafnaldrarnir. Taka niður-
bældar ástríðufullar tilfinn-
ingar upp á yfirborðið og
hringla dálítið með þær. Og
allt hitt sem ég þori ekki einu
sinni að skrifa! Samband á
milli fólks er í ýmsum litum.
Allir gefa sér verkefni, sem
eru misjöfn viðfangs. Peysur
eru prjónaðar, heimsferðir
farnar, börn uppaiin, helgar-
maturinn framreiddur og
fjöidinn aliur af fólki þraukar
fram á næsta vor. Mér líður
eins og manni sem horfir á
spennandi mynd í sjónvarpinu
en missir af meiri partinum,
vegna þess að á borðinu fyrir
framan hann er kaffikanna,
sem hann nennir ekki að færa.
Ó, tími, tími, hverju leysir þú
ekki úr? Þetta skiptir allt svo
litlu máli, leikurinn er bara sá
að láta sem þetta sé allt svo
voðalega skemmtilegt. Það
geta aldrei verið fleiri gluggar
á einu húsi en yfirborð þess
leyfir, ha? Hvenær værir þú
tilbúin til þess að taka á móti
óskastundinni? Mundi maður
fara beint til Kína ef maður
óskaði sér þangað á óskastund
eða mundi maður ráða því,
hvenær ferðin yrði hafin?
Tökum þessi fáu orð og röðum
þeim saman, hvert orð má
aðeins nota einu sinni. Öðru
hvoru læði ég fingraförum
hingað og þangað. Ég geng um
til þess að skiija eftir mig
spor. Hyljum þetta grasi og
beitum á. Hugurinn reikar
hljóðlega um úti á víðavangi
og nærist á samanhnoðuðum
minningum. Fléttum saman
tré í skóg. Ekki slökkva á
aðdráttaraflinu í kvöld, krútt-
ið mitt. Það hefur ekki verið
sögð saga af því þegar allur
ævintýraheimurinn hittist ör-
lítið vestan við Dettifoss.
Grunnhygginn kafari með
sundgleraugu og sundfit. Er
hægt að sýna allar tegundir af
lofthræðslu í leikhúsum? í
draumum? „Vítaspyrna",
öskraði fuglinn og reif í sig
fjólublátt baðmullarský. Hann
leit niður til mín og fannst
sjálfsagt að allir hlutir hefðu
gulan blæ vegna sársaukans í
hjarta hans. Læknirinn leit
ofan í lækinn og fann töskuna
sina og hlustaði. Það væri
kannski athugandi fyrir Guð
að reyna að raða skýjunum
sínum aðeins betur. Af hverju
er ekki nóg að kunna ekki
neitt, vita ekki neitt og viija
ekki neitt? Sýnikennsla í um-
hugsun og ákvarðanatöku.
HVERNIG GETUM VIÐ
VERIÐ SVONA RÓLEG,
ÞEGAR VIÐ VITUM EKK-
ERT HVAÐ MUN HENDA
OKKUR Á NÆSTUNNI?
Maður heldur áfram að lesa
upp úr Henni. — Hvað er
atarna? Dálítið áhugasamt —
eða hvað finnst þér? Djöfull er
Hún annars góð! Bókin lesin upp
til agna. Smátt og smátt fattar
Maður að bókin hittir í mark.
Staðan í hálfleik 1:1 fyrir Kon-
una.
Já, nú man ég hvað hún heitir
þessi bandaríska. Hún heitir
Barbara Nissman.
Hans Kristján Árnason
Maður og kona. Mis-
munur kynjanna. Mað-
urinn: háfættur, búk-
stuttur, voðvamikill,
grannvaxinn, herða-
breiður, mjaðmamjór,
dimmraddaður, höfuð-
stór og heilaþungur
(1.500 g). Athafnasam-
ur. skapandi og harð-
snúinn (a); hefur krafta
i kögglum (b); fíkinn i
að berjast til fjár og
frama (c). Konan: Lág-
fætt, hrygglöng, vöðva-
rýr, feitlagin, mjaðma-
breið, mjóróma, höfuð-
lítil, heilalétt (1.250 g),
ekki gefin fyrir að
brjóta nýjar leiðir,
frjósöm, óeigingjörn,
blíðlynd, helgar börn-
um og heimili krafta
sína.
Frá Austur-Þýzkalandi barst
okkur bréf stúlku sem óskar eftir
pennavinum íslenzkum. Hún
starfar við skóla og hefur áhuga á
frímerkjum, en getur ekki um
aldur:
Steffi Krause,
1422 Henningsdorf,
Hradekerstrasse 16,
DDR.
Frá Eistlandi, sem á sínuin tíma
var innlimað í Sovétríkin, barst
bréf frá 31 árs gömlum manni,
sem segist skrifa ýmist á ensku,
rússnesku og eistnesku, auk þess
kann hann hrafi í þýzku og
finnsku. Hann hefur mörg
áhugamái, m.a. safnar hann
hljómplötum og segist vilja skipta
á piötum. Vili hann senda fjórar
plötur með kiassískri tónlist fyrir
hverja popptónlistarplötu sem
honum berst:
Ain Joonuks,
Faehlmanni 25-a-2,
202330 Rakke,
Estonia,
USSR.
Ekki verður hjá því komist að
birta nöfn nokkurra ungmenna í
Ghana sem óska eftir pennavinum
á íslandi, því þaðan berast mörg
bréf. Við birtum hér nöfn og
heimilisföng þriggja þarlendra
ungmenna, drengja á aldrinum 14
til 17 ára. Áhugamál þeirra eru af
ýmsum toga:
Jude Abaka (14),
P.O. Box 955,
Cape Coast,
Ghana,
W-Africa.
Augustine Blankson (16),
c/o Algred Sarpong,
P.O. Box 90,
Cape Coast,
Ghana.
Thomas Wilibergoree (17),
P.O. Box 1041,
Cape Coast,
Ghana.