Morgunblaðið - 10.02.1981, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. FEBRÚAR 1981
Stykkishólmur.
Skipzt hafa á
frost og þíður
Stykkisholmi. 6. febrúar
ÞAÐ, SEM af er febrúar-
mánuði, hefur tíðin verið
mjög umhleypingasöm hér
við Breiðafjörðinn. Skipzt
hafa á frost í þíður. Frost-
ið hefur komizt upp í 11
stig og hitinn í 7 stig.
Klaki hefur verið mikill á
götum og hefur umferð verið
með erfiðara móti. í dag var
snjókoma og stinningskaldi og
stundum bylur og er því hvít
jörð um allt. Færð hefur þó
verið sæmilega góð og stund-
um ágæt, t.d. hefur rútunni
gengið vel þær ferðir, sem hún
hefur farið og hefur hún
aldrei farið út af áætlun.
I fyrradag var hér Jííða,
rigning og síðan hálka. Aætl-
unarrútan var þá lengur en
venjulega, enda var keðjufæri
alla leið eftir því sem bílstjór-
arnir sögðu og talsverður
vindur.
Aðalveiðar Stykkishólms-
báta eru enn sem fyrr skel-
fisksveiðar, en senn fer að
koma að því, að bátar almennt
fari að búa sig til netaveiða,
en það verður væntanlega í
kringum næstu mánaðarmót.
Þórsnes II er á veiðum með
línu og hefur aflað vel þegar
miðað er við gæftir og ókyrr
veður. Hefur það séð almenn-
ingi fyrir fiski til matar.
í haust var opnuð hér
snyrtistofa og mun það vera
fyrsta stofa sinnar tegundar
svo ég viti til, og hefur verið
ágætis aðsókn að henni.
Hanna Lóa Kristinsdóttir,
eigandi stofunnar, lærði í
Reykjavík á sl. ári. Margir
hafa notfært sér þessa þjón-
ustu og hafa látið mjög vel af.
Þá hefur Hanna Lóa hjálpað
fólkinu á dvalarheimilinu, þ.e.
farið þangað i heimsókn með
tækin og þykir það góð hjálp.
— Fréttaritari.
Grafík frá landi Mondrians
Einhverntíman las undirritað-
ur, að Piet Mondrian og list hans
væri skilgetið afkvæmi Hol-
lands. Vildi greinarhöfundur
vafalítið meina, að list hans
hefði hvergi annars staðar getað
þróazt í þá veru sem hún gerði,
líkt og t.d. að sumir hérlendir
fullyrða að Kjarval hefði hvergi
getað fæðzt nema á íslandi.
Vafalítið er sannleikskorn í
þessu en þó er jafn víst að
flatarmálsfræði er ekki frekar
hollenzk uppfinning en artistísk-
ur málunarmáti íslenzk. Það
þarf ekki lengi að leita til þess
að finna málara, sem beitt hafa
penslinum af óhömdum skaphita
í Hollandi sbr. Cobrahópinn, og
meinlæti flatarins hefur einnig
átt sína áhangendur á íslandi.
Nafnið á sýningunni, sem
stendur yfir að Kjarvalsstöðum
fram eftir mánuðinum gæti því
orkað tvímælis og valdið mis-
skilningi, og virðist enda eiga að
höfða til fagfólks er þekkir
listasöguna eins og fingur sína
frekar en til almennings.
Burtséð frá þessum vangavelt-
um er hér um mjög áhugaverða
sýningu að ræða sem sýnir og
sannar að listamenn glíma stöð-
ugt við allar tegundir af formum
og Iáta sér í léttu rúmi liggja
þótt annað kunni að vera á
oddinum, njóti meiri hylli en það
sem þeir eru að fást við. Svona á
þetta einmitt að vera og hér er
að finna forsendur allrar mikill-
ar listar — sem er stöðug leit og
rannsókn.
Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Hér er um mikla kunnáttu-
menn og úrvals listamenn að
ræða og er mjög miður hve
sýningin nýtur sín illa í upp-
hengingu. Kaffistofan og um-
hverfi hennar er vonlaus staður
fyrir myndlistarverk undir gleri
nema um hásumarið vegna
hörmulegrar lýsingar — svo
afleitrar að það er jafnvel
óþægilegt að lesa tímarit og
dagblöð á svæðinu.
Sýning þessi er til lifandi
marks um breidd og fjölbreytni
hollenzkrar myndlistar í dag —
undirstrikar rækilega háþróað
og fágað niðurlenzkt handbragð.
Erlendar bækur
Eva’s
ekko
eftir Cecil Bödker
„Þáttaskilin urðu þann dag,
þegar hún mætti honum á miðju
gólfinu og lét undan löngun sem
kom snögglega yfir hana, að
leggja hendurnar utan um hann
eins og hún hafði gert svo oft áður.
En hann nam ekki einu sinni
staðar, hægði ögn á sér, meðan
hann losaði sig með því að taka
báðum höndum um axlir henni og
stilla henni frá sér, eins og hún
hefði verið stóll sem stóð í vegi
fyrir honum. Og hélt svo áfram.
Og hann hafði verið eins í framan
eins og hún væri stóll. Það var því
líkast sem að fá framan í sig
sterkt ljós.“
Svo segir í Eva’s Ekko, nýjustu
bók dönsku skáldkonunnar Cecil
Bödker, og þessi bók var raunar
lögð fram af hálfu Dana til
Norðurlandaráðsverðlaunanna á
dögunum.
Cecil Bödker hefur sent frá sér
fjölda bóka, fyrst fékkst hún
einkum við ljóðagerð og fyrsta bók
hennar var Luseblomster og kom
út 1955. Síðan hefur hún sent frá
sér smásögur, útvarpsleikrit,
skáldsögur og hún hefur einnig
skrifað fjölda barnabóka, sem
hafa aflað henni vinsælda. Fg
verð að viðurkenna að ég hef ekki
lesið nema fáeinar smásögur eftir
Cecil Bödker og er því með öllu
ókunnug bæði ljóðagerð hennar og
barnabókarskrifum. En það er
ekki nokkrum vafa undirorpið að
Eva’s Ekko hefur átt þá viður-
kenningu skilið sem hún hefur
hlotið í Danmörku og sjálfsagt
viðar, hún er sérstaklega hrein og
tær og listilega vel skrifuð bók.
Hún segir frá konunni Louise
sem hefur verið gift Oleander í
fjölda ára og einhvern veginn
hefur hjónaband þeirra þróast í
þessa átt: hún er bara eins konar
húsgagn á heimilinu og það er
ekki að vita nema hún hafi sjálf
átt sinn þátt í þeirri niðurlægingu
með hlutleysi sínu og afskipta-
leysi.
En nú skynjar Louise að hún
verður að finna sjálfa sig losa sig
undan Louise og það getur hún
éiginlega ekki gert nema með því
að drepa hana og þar með tekur
„hin konan" sér bólfestu í henni,
konan sem leggur af stað á flakk
um Noreg og rekst þar á tvo
furðufugla, síðan býr hún um sig
hjá Timiane, dularfullri veru, sem
kannski er til, kannski ekki. En
snýr aftur til eiginmanns síns,
ekki alveg ljóst til hvers því að
hann hefur ekki öðlast neinn meiri
skilning á henni eftir allan þenn-
an tíma og hún hlýtur að hverfa
frá og halda áfram ein. Eva’s
Ekko er vissulega saga um baráttu
konunnar, togstreitu kynjanna,
skilningsleysi karlmannsins. En
Cecil Bödker gerir þessu þvælda
efni svo ljóðræn og falleg skil, að
það er hreinasta unun að lesa bók
hennar og endirinn hlýtur að vera
í samræmi við það sem á undan er
gengið.
Jóhanna Kristjónsdóttir
Cecil Bödker
Hlegið að blóðbaði
Þráinn Karls-
•on, Elísabet B.
Þórisdóttir og
Arnar Jónssoní
hlutverkum sín-
um.
ALÞÝÐULEIKIIÚSIÐ:
STJÓRNLEYSINGI FERST „AF
SLYSFÖRUM“!
eftir Dario Fo.
Þýðandi: Siija Aðalsteinsdóttir.
Leikstjóri: Lárus Ýmir óskarsson.
Leikmynd og búningar: Þórunn
Sigríður Þorgrimsdóttir.
Hljóðmynd: Leifur Þórarinsson.
Söngtexti: Þórarinn Eldjárn.
Framkvæmdastjóri sýningar:
Sigurbjörg Árnadóttir.
LelKllst
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Stjórnleysingi ferst „af slysför-
um“! er ellefu ára gamalt leikrit
eftir Dario Fo samið til að and-
mæla því að stjórnleysinginn Pin-
elli hafi farist af slysförum eins og
opinberlega var gefið upp, en hann
fannst látinn með sár á hnakka á
gangstétt undir glugga lögreglu-
stöðvarinnar í Mílanó þar sem
hann hafði verið yfirheyrður vegna
grunsemda um þátttöku í hryðju-
verkastarfsemi.
Dauði Pinellis var mikið hitamál
á Ítalíu og var skýrður af vinstri-
sinnum sem „blóðbað ríkisins",
þ.e.a.s. tilraunir ríkisvalds og borg-
aralegra afla til að lama vinstri-
hreyfingu á Italíu. Hryðjuverk eru
ekki auðskýrð og eru jafn slæm
hvort sem þau koma frá hægri eða
vinstri, löngum er tilgangurinn
látinn helga meðalið í ofurkappi
manna til að þröhgva öðrum til að
hafa sömu skoðanir og þeir sjálfir.
Vinstrisinnar á Ítalíu hafa að
undanförnu reynt að kenna hægri-
sinnum um sem flest hryðjuverk og
í þeim anda er leikrit Dario Fos.
Stjórnleysingi ferst „af slysför-
um“! er tilgangs- eða kennsluleikrit
og hluti af baráttunni, því er
hvergi haldið leyndu hvað verkið
boðar. Áróðursbrögð höfundarins
eru augljós. Verðir laganna eru í
senn gerðir að glæpamönnum og
heimskingjum, en einkum er lögð
áhersla á barnaskap og fákunnáttu
þeirra. í sumum leikrita sinna
reynir Dario Fo að lýsa lögreglu-
þjónum þannig að samúð megi
hafa með þeim og jafnvel líta á þá
sem féiaga í baráttunni fyrir betra
heimi. Áðeins kúgunin að ofan
hefur gert þá vonda, þeir eru líka
þrælar en undir niðri bestu grey
eins og höfundurinn sýnir þá á
köflum. í Stjórnleysingi ferst „af
slysförum"! er blaðinu snúið við.
Að leggja siðferðilegt mat á verk
Dario Fos eins og hlýtur að eiga að
gera er þó varasamt. Einföldun
persónanna er slík að fyrst og
fremst verður að sjá verkið í
listrænu ljósi.
Dario Fo er svo snjall leikrita-
höfundur að áhorfandinn getur
drepist úr hlátri meðan á sýningu
Stjórnleysingjans stendur. Þetta
slævir gagnrýnina, gerir leikritið
meinlausara en ella. Áhorfandinn
nýtur verksins eins og hann sé að
horfa á gamanleik í anda Comm-
edia dell’arte þar sem skringilegar
fígúrur eiga sér helst það takmark
að vekja kátínu og birta hefð-
bundnar niðurstöður gamanleiks.
Sýning Alþýðuleikhússins er að
vísu í nytjastíl þar sem ætlast er til
að áhorfendur fyllist byltingar-
sinnuðum eldmóði og taki að kyrja
Alþjóðasöng verkalýðsins með leik-
urunum. En að vonum verður hin
ærslafulla heimssýn Dario Fos
ofan á og öllum er fyrst og fremst
skemmt.
Alþýðuleikhúsið hefur á að skipa
góðum þýðanda þar sem er Silja
Aðalsteinsdóttir, hugvitssömum
leikstjóra, Lárusi Ými Óskarssyni,
leikmyndateiknaranum Þórunni
Sigríði Þorgrímsdóttur, sem gerir
mjög ítalska leikmynd og búninga,
og fleira fólki, sem vinnur fram-