Morgunblaðið - 11.08.1981, Blaðsíða 13
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. ÁGÚST 1981
13
AFGREIÐSLUTÍMI VERZLANA - AFGREIÐSLUTÍMI VERZLANA - AFGREIÐSLUTÍMI VERZLANA -
■» o ___________o____________________
Þr>ggja manna tali með þeim á
klíkufundum, þar sem lamin var
saman sú reglugerðarbreyting, sem
síðan var lögð fyrir borgarstjórn.
Það plagg var ekki í raun niðurstaða
nefndarinnar heldur óskaliti Kaup-
mannasamtakanna og Verzlunar-
mannafélagsins, sem Björgvin Guð-
mundsson bognaði fyrir. Þegar leit-
að var atkvæða formsins vegna í
nefndinni um þá tillögu sat ég hjá og
lét bóka eftirfarandi afstöðu mína:
„í fljótu bragði virðast ákvæði
um opnunartima i þessari tillögu
bjóða upp á nokkra rýmkun frá þvi
sem núgildandi reglugerð gerir ráð
fyrir. Hins vegar mun af fram-
kvæmd þessarar tillögu fyrst og
fremst hljótast aukið skrifræði þar
sem borgarráði og samtökum verzl-
unarmanna og kaupmanna er ætlað
að veita heimildir um rýmkaðan
opnunartíma i sumum tilfellum,
eða taka á móti tilkynningum
verzlana þar um i öðrum. Auk þess
á að skipa sérstaka nefnd tii að
fylgjast með þvi að hinar breyttu
reglur séu virtar. Horfa þær þvi
augljóslega ekki til einföldunar.
Reynslan sýnir að sum ákvæði
um opnunartíma i núgildandi sam-
þykkt borgarstjórnar hafa alls
ekki verið framkvæmd og fram
hafa komið itrekuð tilmæli ein-
stakra verzlana um rýmkaðar
hcimildir ti) að hafa opið. Ég tel
það ekki i verkahring borgarstjórn-
ar að setja regiur um opnunartima
verzlana heldur eigi hann fyrst og
fremst að ráðast af frjálsri sam-
keppni kaupmanna um að veita
viðskiptavinum sinum sem mesta
þjónustu.“
Rýmkunarákvæðih, sem ég átti
við, eru nýju reglurnar um valtíma
verzlana til að hafa opið átta stundir
á tveimur dögum, frá mánudegi til
föstudags á tímabilinu kl. 18.00 til
22.00. Ef vel væri að staðið yrði þetta
talsverð viðbótarþjónusta við borg-
arbúa. Hins vegar er svo ákvæðið um
að hafa megi 1—2 verzlanir í hverri
grein opnar síðdegis á laugardögum
yfir vetrarmánuðina, frá kl. 12.00 til
16.00. Þetta er þó háð samþykki
borgarráðs, Kaupmannasamtaka og
Verzlunarmannafélags.
Breyttar þarfir
neytenda
Þó að þetta horfi í fljótu bragði til
rýmkunar má spyrja: Hvers vegna
má ekki kaupmaður hafa opið öll
kvöld vikunnar til kl. 22.00 ef hann
kærir sig um að þjóna sínum við-
skiptavinum? Hvers vegna má hann
ekki hafa opið til kl. 22.00 á
laugardagskvöldum og ráðstafa sín-
um laugardagstíma án þess að leita
sérstaklega leyfis til borgarráðs og
Kaupmannasamtaka, sem eru hon-
um ef til vill fjandsamleg? Hvað um
sunnudagsmorgna?
Sannleikurinn er sá, að svo miklar
breytingar hafa orðið á vinnutíma
og fjölskyldulífi fólks, að verzlunar-
eigandi, sem vill fylgjast með tíman-
um, gæti hugsanlega séð grundvöll
fyrir að veita sína þjónustu á öðrum
tímum en nú tíðkast almennt. Hann
gæti metið stöðuna þannig að það
hentaði sjálfum sér og viðskiptavin-
unum betur að hann hefði opið fyrir
hádegi, lokaði hins vegar búðinni frá
hádegi til kl. 16.00 eða 17.00 en hefði
þess í stað opið fram eftir kvöldi.
Allt þetta undirstrikar enn, að
borgarstjórn á ekki að binda hendur
verzlunarinnar með því að setja
ófrávíkjanlegar reglur um opnunar-
tima, sem lögreglu er síðan uppálagt
að framfylgja með umsátursástandi
við sölubúðir.
Þegar endurskoðuð reglugerð var
lögð fyrir borgarstjórn til fyrri
umræðu fluttum við þrír borgarfull-
trúar Sjálfstæðisflokksins, Davíð
Oddsson og Elín Pálmadóttir auk
mín, eftirfarandi tillögu:
„Borgarstjórn samþykkir að af-
greiðslutimi smávöruverzlana og
annarra sölustaða. sem reglugerð
nr. 137/1971 tekur til, skuli vera
frjáls með þeim takmörkunum ein-
„í kringum afmæli
Verzlunarmannafé-
lags Reykjavíkur í
vetur gat formaður
Kaupmannasamtak-
anna þess sérstak-
lega, að þessi tvö félög
ættu oft samleið og
nefndi sem dæmi, að
þau fögnuðu sameig-
inlegum „sigri“ í lok-
unartímamálinu. Af
þeim „sigri“ verður
skammgóður vermir,
því að út frá grund-
vallarsjónarmiðunum
mun baráttu haldið
áfram í þessu máli
þar til frelsið sigrar.“
um, sem fram koma i 6„ 7„ 9„ 10.,
11. og 12. gr. reglugerðarinnar.
Felur borgarstjórn borgarlög-
manni að undirbúa hreytingartil-
lögur í samræmi við framansagt og
skulu þær lagðar fram við siðari
umræðu um reglugerðarbreyting-
una.“
Til skýringar skal tekið fram að
tilvitnaðar greinar í reglugerðinni
taka til helgidaga þjóðkirkjunnar,
sölu í kvikmyndahúsum, á íþrótta-
völlum o.þ.h.
Fimm fulltrúar Sjálfstæðisflokks-
ins á borgarstjórnarfundinum
greiddu atkvæði með tillögunni,
flutningsmennirnir auk Sigurjóns
Fjeldsted og Ragnars Júlíussonar.
Tveir voru á móti, þeir Albert
Guðmundsson og Magnús L. Sveins-
son. Einn fulltrúi meirihlutans, Guð-
rún Helgádóttir, var meðmælt. Aðr-
ir borgarfulltrúar meirihlutans voru
á móti og var tillagan því felld með
9—6 atkvæðum.
Kratar gugnuðu
Það vakti sérstaka athygli, að
Björgvin Guðmundsson og Sjöfn
Sigurbjörnsdóttir, borgarfulltrúar
Alþýðuflokksins, greiddu atkvæði á
móti. Kom það mönnum mjög
spánskt fyrir sjónir, því að á liðnum
árum hefur Björgvin Guðmundsson
leikið málsvara frjálsra viðskipta og
viljað farga öllum reglugerðar-
ákvæðum og gera opnunartímann
frjálsan. Lagðist nú lítið fyrir kapp-
ann. Að þessari tillögu felldri þurftu
flutningsmenn hennar að taka af-
stöðu til þess hvort þeir greiddu
atkvæði með reglugerðarbreytingum
eins og þær komu frá nefndinni eða
stuðluðu ef til vill að óbreyttu
ástandi og að gamla reglugerðin yrði
látin gilda óbreytt. Við vandlega
íhugun þótti mönnum eðlilegra að
láta reyna á framkvæmd þeirra
rýmkunarákvæða, sem reglugerðar-
breytingin gerði ráð fyrir, þ.e. val-
tíma á kvöldin og laugardagsopnun,
enda þótt sá böggull fylgdi skamm-
rifi að í breytingum fólst ennfremur
lokun á laugardagsmorgnum yfir
sumartímann.
Sprengingin, sem
sjá mátti fyrir
Ljóst var, að lengra yrði alls ekki
komizt í þessari lotu. Eg orðaði það
svo í umræðum í borgarstjórninni að
reglugerðin myndi sprengd með
miklum hávaða, þegar kaupmenn
gerðu uppreisn gegn henni. Það lá
nefnilega fyrir að miklu meira
frjálsræði ríkir í þessum efnum hér í
nágrannasveitarfélögunum og við-
skipti úr Reykjavík beinast þangað í
auknum mæli. Síðast fengum við
vitneskju um að húsgagnaverzlunum
í Kópavogi væri heimilt að hafa
vörusýningar hjá sér að vild um
helgar. Allir vita að bezti tíminn
fyrir fjölskylduna til að skoða og
velja sér húsgögn er um helgar.
Lögreglan hefur til skamms tíma
verið að meina húsgagnakaup-
mönnum i Reykjavík að veita þessa
þjónustu. Samkvæmt nýju reglu-
gerðinni geta smásöluverzlanir að
vísu sótt um leyfi til borgarráðs,
Kaupmannasamtaka og Verzlunar-
mannafélags til að halda vörusýn-
ingu einn laugardag í mánuði. Ef
Reykjavíkurkaupmenn verða þess
þannig varir í vaxandi mæli að
verzlun færist af þeirra viðskipta-
svæði í nágrannabyggðirnar vegna
óskiljanlegrar íhaldssemi í reglu-
gerðarsetningu, munu þeir vafalaust
rísa upp gegn þeirri forneskju og
brjóta af sér okið.
Því miður hefur þröngsýni ákveð-
inna forystumanna Kaupmanna-
samtaka og Verzlunarmannafélags
ráðið allt of miklu um afstöðu
borgarstjórnar til þessa máls. Þegar
í óefni er komið fara þeir sumir
hverjir að ræða möguleika á að
fjórar eða fimm verzlanir í borginni
séu opnar á kvöldin og um helgar.
Gegn slíkum hugmyndum hafa þeir
alla tíð lagzt af mikilli hörku og
aldrei ljáð máls á neinu slíku. Þeir
vilja nú sverja nýju reglugerðina af
sér. Það hljómar falskt þegar rifjuð
eru upp ummæli forystumanna
Kaupmannasamtakanna og Verzlun-
armannafélagsins á hátíðlegum
stundum. I kringum afmæli Verzlun-
armannafélags Reykjavíkur í vetur
gat formaður Kaupmannasamtak-
anna þess sérstaklega, að þessi tvö
félög ættu oft samleið og nefndi sem
dæmi að þau fögnuðu sameigin-
legum „sigri“ í lokunartímamálinu.
Af þeim „sigri“ verður skammgóð-
ur vermir, því að út frá grundvall-
arsjónarmiðum mun baráttu haldið
áfram í þessu máli þar til frelsið
sigrar.
Reykjavík, 6. ágúst 1981.
augum að réttlæta brot þeirra, en
gera forystumenn Kaupmanna-
samtakanna tortryggilega í aug-
um almennings.
Hlutur lögreglunnar
Ekki veit ég hvort blaðamenn
hafa rangtúlkað orð sumra hátt-
settra lögreglumanna, þegar haft
er eftir þeim að þetta sé viðkvæmt
mál og leiðinlegt að þurfa að
standa í að loka búðunum. Ef
lögreglumenn eru orðnir svo við-
kvæmir að þeir treysta sér ekki til
að framfylgja lögum þá ættu þeir
við fyrsta tækifæri að skipta um
starf. Mitt álit er að nær öll störf
lögreglumanna séu viðkvæm að
meira eða minna leyti en þó
kannski einna síst auðgunarbrot
eins og virðist vera um að ræða i
þessu sambandi þar sem hlutað-
eigendur lýsa því yfir að þeir þurfi
að brjóta lög til að geta haldið
fyrirtækinu gangandi.
Ég sé í anda lögreglumann sem
kemur að manni við innbrot og
klappar á öxlina á honum og segir:
„Heyrðu góði, hann Óskar sagði
mér að þú værir að brjótast inn.
Heldurður að þú vildir ekki hætta
því, góði.“ Maðurinn heldur nú
ekki. Það sé brot á mannréttind-
um að meina honum verknaðinn.
Lögregluþjónninn segist þá verða
að skrifa hann upp og hann verði
kærður þar sem þetta sé brot á
lögum.
Þannig hefur þetta gerst í þessu
svokallaða lokunarmáli. Það virð-
ist ganga illa að koma fólki í
skilning um að lög eru lög og þau
ber að halda. Það ætti að minnsta
kosti ekki að vefjast fyrir lög-
reglumönnum með spakmæli
Þorgeirs Ljósvetningagoða á
skjaldarmerki sínu: „Með lögum
skal land byggja.“
Hlutur Verslunarráðs
íslands
Verslunarráð íslands hefur
undanfarin ár átt við vaxandi
verkefnaskort að stríða. Byggist
það á því að þegar það var stofnað
voru hvorki til Kaupmannasam-
tök Islands eða Félag ísl. stór-
kaupmanna. Þessi félög urðu bæði
til vegna þess að Verslunarráð
Islands vann ekki að málefnum
þessara stétta sem skyldi, heldur
lét oft á tíðum annarleg sjónarmið
sitja í fyrirrúmi. Með tilkomu og
auknum umsvifum þessara félaga,
minnkaði hlutur og hlutverk
Verslunarráðsins svo mjög að
segja má að það hafi dagað uppi
eins og tröll, vegna þess að það
neitaði að aðhæfa sig breyttum
aðstæðum. í stað þess að sætta sig
við orðinn hlut og reyna að halda
skynsamlegri verkaskiptingu og
samstarfi við þessa aðila, hefur sá
háttur of oft verið viðhafður hjá
Verslunarráði íslands að reyna að
rangfæra málstað Kaupmanna-
samtakanna og túlka eða spilla
fyrir málstað smásölukaupmanna.
Má þar nefna sem dæmi þegar
fulltrúi Verslunarráðsins greiddi
atkvæði í Verðlagsnefnd gegn lag-
færingu á smásöluálagningu 1978.
Og nú heldur einhver ráðamað-
ur Verslunarráðs íslands, sem af
skiljanlegum ástæðum vill ekki
láta nafns síns getið, að orkað
gæti tvímælis um lagagildi reglu-
gerðar um afgreiðslutíma versl-
ana í Reykjavík.
Jónas Gunnarsson
Hvar er endurhæfingarstöð
Guðrúnar Helgadóttur?
Ein af fyrstu yfirlýsingum Guð-
rúnar Helgadóttur, eftir síðustu
borgarstjórnarkosningar, var að
komið yrði á stofn Endurhæf-
ingarstöð fyrir staðnaða starfs-
menn borgarinnar. Síðan hefur
lítið frést af þessu máli og eftir
síðustu yfirlýsingu borgarlög-
manns, Jóns G. Tómassonar er
mér nær að halda að Guðrún hafi
ekki staðið við fyrirheitið. Það er
sem sagt haft eftir Jóni G. Tóm-
assyni borgarlögmanni, bæði af
forseta borgarstjórnar, Sigurjóni
Péturssyni, og Davíð Oddssyni að
það orki tvímælis hvort borgar-
stjórn geti sett í reglugerð að loka
skuli á laugardögum. Hér eru
endurtekin ummæli og skoðun
fyrrgreinds Verslunarráðs ís-
lands-manns, sem ekki vill láta
nafns síns getið.
í lögum nr. 7 frá 1936 er hins
vegar svo skýrt á kveðið um þetta
atriði að jafnvel barnaskólanem-
andi gæti skilið að bæjarfélög geta
sett reglugerðir sem takmarka
afgreiðslutíma verslana á vissum
tímum sólarhringsins og vissum
dögum vikunnar og er þá laugar-
dagur sannariega ekki undanskil-
inn. Til þess að slíkar reglugerðir
öðlist lagagildi þarf staðfestingu
ráðuneytis og birtingu í Stjórnar-
tíðindum. Öllu þessu hefur verið
fullnægt og ætti því ekki að leika
vafi á lagagildinu. Auk þessa máls
rekur borgin nú, að undirlagi
þessa sama lögmanns, Jóns G.
Tómassonar, mál fyrir hæstarétti,
sem þegar hefur tapast í undir-
rétti vegna ákvörðunar Ríkis-
skattanefndar um að ekki skuli
innheimta aðstöðugjald af mjólk
og verður að telja mjög hæpið að
hann vinni það mál, og mun þessi
málarekstur og upphlaðinn vandi,
vegna endurgreiðslu á aðstöðu-
gjaldi, sem lagt er á áfram, á
meðan á réttarhöldunum stendur,
geta orðið erfður biti fyrir meiri-
hluta borgarstjórnar i lok kjör-
tímabilsins.
Að lokum þessi varnaðarorð til
borgarstjórnarmanna: Látið ekki
háværan minnihluta kaupmanna
glepja ykkur til að gera verulegar
breytingar á núgildandi reglugerð
eða afnema hana án samráðs við
aðila vinnumarkaðarins, þ.e.a.s.
Kaupmannasamtök íslands og
Verslunarmannafélag Reykjavík-
ur.
í meira en áratug höfum við sérhæft okkur í þjófavörnum.
Viðskiptavinir okkar eru einstaklingar, verslanir, iðnfyrirtæki, bankar
og opinberar stofnanir —'og fjölgar stöðugt.
Nú höfum við gert ýtarlegan bækling til að kynna þjónustu
okkar. Þar er fjallað um aðvörunarkerfi, peningaskápa,
hurðaskrár, öryggisnet, sjónvarpskerfi ofl. ofl.
Hringdu og við munum með ánægju senda þér ókeypis
eintak. Og þegar þú vilt ræða málin erum við að
sjálfsögðu tilbúnir.
„ÖRYGGI YÐAR ER SÉRGREIN OKKAR“