Morgunblaðið - 11.08.1981, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. ÁGÚST 1981
31
Gera ráð fyrir 0,5%
aukningu þjóðar-
framleiðslu í ár
SAMKVÆMT upplýsingum frá hagdeild EFTA, Frí-
verzlunarsamtaka Evrópu, mun þjóðarframleiðsla hér á
landi standa í stað á þessu ári, en á síðasta ári var um
2% aukningu að ræða.
Gert er ráð fyrir, að þjóðar-
framleiðsla í Austurríki, dragist
saman um nærri 0,5% á þessu ári,
en þar var 3,5% aukning á síðasta
ári. í Finnlandi er gert ráð fyrir,
að þjóðarframleiðsla muni aukast
um 2,5% á þessu ári, en á síðasta
ári varð um 5% aukning. í Noregi
er gert ráð yfir 1% aukningu í ár á
móti 4% aukningu á síðasta ári. I
Portúgal er gert ráð fyrir um 3,5%
aukningu, en hún var um 5,5% í
fyrra. Áð síðustu er gert ráð fyrir
um 0,5% aukningu þjóðarfram-
leiðslu hjá Svisslendingum, en þar
var aukningin í fyrra um 4%.
Meðaltalsaukning þjóðarfram-
leiðslu aðildarríkja EFTA er talin
verða um 0,5% í ár, en á síðast ári
Starfsemi fyrirtækisins hófst
fyrir alvöru sex vikum síðar,
þegar flug var hafið á DC-4 milli
Skandinavíu og New York.
Skömmu síðar var ennfremur tek-
ið upp flug milli Skandinavíu og
Suður-Ameríku.
Á sínu fyrsta starfsári flutti
SAS liðlega 21 þúsund farþega og
um 300 tonn af vörum. Sjö DC-4
vélar voru í förum og starfsmenn
fyrirtækisins voru um 1100.
35 árum síðar hefur SAS alls
flutt 124.000.000 farþega, en það
jafngildir því, að allir íbúar
Skandinavíu hafi flogið með félag-
inu sjö sinnum á þessu tímabili.
Alls hefur félagið flogið með
liðlega 1,9 milljón tonn af vörum
var um 3,5% aukning frá fyrra
ári. í ríkjum EBE, Efnahags-
bandalags Evrópu er gert ráð
fyrir, að þjóðarframleiðslan muni
minnka um sem næst 1%, en þar
var aukning á síðast ári um 1,25%.
Að síðustu er gert ráð fyrir um
0,5% aukningu þjóðarframleiðslu
ríkja OECD, Efnahags- og fram-
farastofnunar Evrópu.
Þá kemur fram í upplýsingum
hagdeildar EFTA, að neytenda-
verð hafi hækkað um sem næst
58% á Islandi á tímabilinu febrú-
ar 1980 til febrúar 1981. Á sama
tíma hækkaði neytendaverð í
Austurríki um 6,7%, um 12,8% í
Finnlandi, um 14,2% í Noregi, um
15,0% í Portúgal, um 12,9% í
Svíþjóð og um 6,0% í Sviss.
og pósti og í dag nær net félagsins
til 101 borgar í 46 þjóðlöndum.
Starfsmenn SAS eru í dag 16.400
og á félagið 76 farþegaþotur.
Starfsemi SAS tekur reyndar til
fleiri þátta heldur en flugrekstur,
því í dag á SAS hlut í yfir 20
fyrirtækjum, sem á einn eða
annan hátt tengjast flugmálum.
Félagið á fjölda hótela víðs vegar
um Skandinaviu.
Eignarhlutföllin í félaginu eru
þannig að Norðmenn eiga 2/7
hluta, sömuleiðis Danir, en Svíar
eiga 3/7 hluta. Skráðir eigendur í
hverju landi fyrir sig eru Danish
Airlines, Norwegian Airlines og
Swedish Airlines, en þau félög eru
eign viðkomandi ríkja að hálfu og
einstaklinga að hálfu.
í dag 11. ágúst, er ömmusystir
mín, Helga Þorvaldsdóttir níutíu
ára gömul. Á þessum merku tíma-
mótum er mér bæði ljúft og skylt
að senda henni kveðju mína og
minna og þakka áratugalöng
kynni.
Helga Geirþrúður Þorvaldsdótt-
ir fæddist að Bitrugerði í Glæsi-
bæjarhreppi. Foreldrar hennar
voru Sigríður María Sigfúsdóttir
og Þorvaldur Árnason frá Vill-
ingadal í Eyjafirði. Systkini henn-
ar voru 6 og var amma mín,.
Sigrún Ágústa síðar húsfreyja í
Víðikeri í Bárðardal þeirra elst.
Hin voru Margrét, Jóhann, Sóley,
Guðrún og Sigurbjörn.
Til Reykjavíkur fluttist Helga
með hjónunum Hallgrími Krist-
inssyni, síðar forstjóra Sambands
íslenskra samvinnufélaga, og konu
hans, Maríu frá Reykhúsum í
Níræðisafmæli:
Eyjafirði, ásamt börnum þeirra,
Tryggð og vinátta hefur haldist
með þeim alla tíð síðan.
Þann 18. október 1925 giftist
Helga Hannesi Kristinssyni.
Hannes fæddist á Brjánsstöðum á
Skeiðum þann 8. apríl 1894 og
voru foreldrar hans Olafía Sigríð-
ur Jónsdóttir frá Seli í Grímsnesi
og Kristinn Ásgrímsson frá
Reykjum í Ölfusi.
Börn þeirra Helgu og Hannesar
eru fjögur. Elstur er Kristinn, sem
kvæntur var Dóru Jóhannsdóttur
og átti með henni fjögur börn. Þau
slitu samvistum. Seinni kona hans
var Kristín Engilbertsdóttir, sem
lést sl. vetur. Sigríður er næstelst
barnanna. Hún var gift Sveini
Jónssyni og átti með honum þrjú
börn. Þau slitu samvistum. Seinni
maður hennar er Ólafur Magnús-
son og eiga þau tvö börn. Næstur
kemur Þorvaldur, sem kvæntur er
Guðmundu Oddsdóttur og eiga
þau þrjú börn. Yngst barnanna er
Sigurlaug sem gift er Jóhanni
Guðmundssyni og eiga þau tvö
börn. Langömmubörnin eru orðin
5 talsins.
Hannes var starfsmaður hjá
hreinsunardeild Reykjavíkurborg-
ar í rúm þrjátíu ár. Hann slasaðist
illa í bílslysi í nóvember 1950 og
hefur verið bæklaður síðan. Þrátt
fyrir það stundaði hann vinnu við
símavörslu fram á níræðisaldur.
í endurminningabók Vilhjálms
S. Vilhjálmssonar, „Við sem
byggðum þessa borg,“ sem út kom
1957 er að finna þessa skemmti-
legu lýsingu á Hannesi:
— Hann var alltaf léttur á sér,
ekki við eina fjölina felldur, lifði á
líðandi stund, stundaði margt og
reyndi allt: klauf grjót, sprengdi
klappir, mokaði sandi og möl, rölti
um atvinnulaus á eyrinni, vann
„myrkraverk" fyir bæjarbúa,
gerðist „vert“ blaðamaður hjá
Oddi hinum sterka Sigurgeirssyni
af Skaganum, kolanámumaður,
garðyrkjumaður og steinsmiður
og slasaðist og mölbrotnaði, geng-
ur við tvo stafi og er „kontoristi"
hjá borgarlækni, háttar snemma
og fer eldsnemma á fætur, hlustar
ekki á útvarp, rétt lítur yfir það
markverðasta í blöðunum, en les
mjög gamlar bækur og rit um
liðna tíð.
Þau Helga og Hannes bjuggu í
tæplega þrjátíu ár hjá Guðmundi
Jóhannssyni og Guðnýju Bjarna-
dóttur að Miðstræti 8a og hafa
þau og börn þeirra reynst þeim
frábærlega vel í alla staði, bæði
þar heima og annarsstaðar.
- O —
Kynni okkar Helgu Þorvalds-
dóttur hófust sumarið 1945. Ég
hafði slasast illa vorið áður og
varð að liggja á Landspítalanum i
rösklega fimm mánuði og þar bar
fundum okkar fyrst saman. Ekki
var tilveran björt fyrir 9 ára
krakka, að vera kominn til lang-
dvalar á sjúkrahús í öðrum lands-
hluta, þar sem ég þekkti engan.
Nokkra ættingja og venslamenn
átti ég samt hér, sem litu til mín
og í þeim hóp var Helga. Oft voru
yngri börnin, Þorvaldur og Sigur-
laug, með henni sem sýndu mér
langtum meiri ræktarsemi, en
búast hefði mátt við þegar í hlut
átti ókunnugur ættingi. Að jafn-
aði kom Helga færandi hendi með
bækur úr bókaskáp bónda síns
sem þá strax taldi mikinn fjölda
úrvalsbóka um þjóðlegan fróðleik.
Þótt gott væri að fá lestrarefnið,
og það hafi reynst mér gott
vegarnesti æ síðar, hefur mér
aldrei komið til hugar að flokka
væntumþykju á Helgu frænku til
„bókarástar" heldur lærðist mér
fljótt að meta hana vegna hennar
eigin mannkosta. Hún var hisp-
urslaus og ræðin í heimsóknartím-
anum, sem ekki ól á einmanaleik-
anum með vorkunnsemi heldur
ræddi um alla heima og geima.
Gat ég ekki merkt að heimsóknir
hennar væru runnar undan rótum
meðfæddrar frændrækni eða
skyldurækni, heldur fannst mér
henni finnst þær sjálfsagðar, og
því beið ég þeirra með tilhlökkun.
Að endaðri spítalavistinni lá
leið mín á ný í heimahagana fyrir
norðan og liðu tíu ár þar til ég
hitti Helgu á ný. Þá voru þau
Helga og Hannes flutt í Miðstræt-
Frá Kenýu kom bréf frá 21 árs
pilti, sem safnar frímerkjum,
póstkortum og T-skyrtum. Hann
óskar eftir pennavinum á aldrin-
um 18—25, helzt stúlkum:
Mohamed AIi Osman Sumar.
P.O. Box 82176.
Mombasa.
Kenya.
Vestfirsk bóndadóttir skrifar,
segist vera „réttu“ megin við
tvítugt og óskar eftir pennavinum
á öllum aldri, og gildir einu af
hvoru kyni þpir eru. Helztu
áhugamál hennar eru íþróttir:
Fjóla J. Þorbjarnar,
Bakka,
380 Króksfjarðarnes.
Svissneskur 25 ára piltur, sem
hefur íþróttir, ferðalög, landa-
fræði að áhugamálum, óskar eftir
bréfaskiptum við pilta og stúlkur.
Skrifar á ensku:
René Schindelholz,
Claragraben 136,
CH-4057 Basel,
Switzerland.
ið og þangað lá leið mín og síðar
konu minnar æði oft næstu ára-
tugina, bæði á búsetuárum mínum
í Reykjavík og í tíðum heimsókn-
um til Reykjavíkur meðan ég
starfaði í heimahéraði. Þá varð
eftirlætisstaðurinn eldhússkrók-
urinn í Miðstrætinu, þar sem
margt orðið féll yfir rjúkandi
kaffibolla og heimabökuðu með-
læti. Þar kynntist ég trúarhneigð
Helgu og áhuga fyrir andlegum
efnum.
Helga hélt heimili fyrir þau
Hannes fram á níræðisaldur, en
hefur nú um nokkurra ára skeið
dvalið að Elliheimilinu Grund.
Þar hefur hún eignast nýtt heim-
ili, sem hún er sátt við. Hún hefur
enn fótaferð, tekur vel á móti
gestum sínum og leggur mikla
áherslu á að fylgja þeim til dyra.
Er aðdáunarvert hversu dugleg
hún er enn að ganga, ekki síst
þegar haft er í huga að hún
brotnaði illa fyrir nokkrum árum.
Lét hún sér ekki muna um að
fylgja okkur hjónunum alla leið
fram að útidyrum síðast er við
heimsóttum hana á Grund og
veifa okkur glaðlega í kveðjuskyni,
með gamla glettnissvipinn á and-
litinu. Hún heldur enn sinni and-
legu heilsu óskertri, les og fylgist
með daglega lífinu og rabbar um
alla heima og geima við gesti sína.
Einkanlega verður henni tíðrætt
um hin andlegu verðmæti og er
ekki vafi, á að hún heldur sem fyrr
góðu sambandi við guð sinn og
trúir á annað tilverustig að loknu
jarðlífi. Hafa þær bollaleggingar
ósjaldan vakið undirritaðan til
umhugsunar um málefni, sem allt
of oft vilja gleymast í brauðstriti
hversdagslífsins. Kannske er það í
og með þess vegna, sem heimsókn-
ir okkar hjónanna til Helgu á
elliheimilinu hafa í æ ríkari mæli
orðið mér eins konar andleg
endurnæring, sem ég hlakka til á
líkan máta og þegar hún var að
heimsækja mig á Landspitalann
forðum daga. Og enda þótt hún
hafi ekki sagt það berum orðum,
hef ég það á tilfinningunni, að enn
nefni hún stundum mig og mína,
þegar hún talar við guð sinn og ég
er ekki í nokkrum vafa um að nú
sem fyrr megi orð hennar á þeim
vettvangi sín nokkurs.
Kæra frænka. Við hjónin send-
um þér okkar innilegustu ham-
ingjuóskir á afmælidaginn með
þökk fyrir fölskvalaus kynni, sem
við vonumst eftir að haldist enn
um hríð. Guð veri með þér.
Ilaukur Harðarson
frá Svartárkoti.
Tólf ára v-þýzkur piltur óskar
eftir pennavinum. Virðist aðeins
skrifa á þýzku:
Michael Theobald.
Luweilerstrasse 9,
6633 Wadgassen/Werbeln.
Deutschland.
Fimmtán ára sænsk stúlka
óskar eftir pennavinum á svipuðu
reki. Skrifar einnig á ensku:
Beatrice Rodhe,
Lilltorpsvágen 15.
S-43900. Onsala.
Sverige.
Sextán ára piltur frá Ghana
með knattspyrnu og póstkorta-
söfnun að áhugamáli:
George Emma Peterson,
P.O. Box 10.
New Estatc E/D 49,
Breman Essian.
C/R Ghana.
Átján ára japönsk stúlka, sem
safnar póstkortum og frímerkjum:
Rieko Momiyama.
3—10. 2-chome, Ote-machi.
Maebashi-shi,
Gunma,
371 Japan.
Tvítug sænsk stúlka með frí-
merkja- og póstkortasöfnum,
ferðalög, bókalestur og tónlist
meðal áhugamála. Skrifar á ensku
eða sænsku:
Marina West,
Box 121,
S-920 14 Hállnás,
Sverige.
Fimmtán ára japönsk stúlka:
Yumi Miyamoto,
Kurinoura.
Yawatahama-si.
Ehime,
7% Japan.
Saga Islandsbanka
hf. og Utvegsbanka
Islands 1904—1980
- eftir ólaf Björnsson, prófessor á markað
FYRIR skömmu kom á markað-
inn, Saga tslandsbanka hf. og
Útvegshanka tslands 1904 —
1980, eftir ólaf Björnsson, próf-
essor. Hér er um að ræða
vandað rit upp á liðlega 160
hlaðsiður.
I formála bókarinnar segir
Ólafur Björnsson, að sumarið
1978 hafi bankaráð og banka-
stjórn Útvegsbanka íslands
ákveðið, að 50 ára afmælis bank-
ans yrði minnst á þann hátt að
skrifuð yrði saga bankans allt
frá stofnun íslandsbanka hf.
árið 1904. — Er það að mínum
dómi ekki álitamál, að hér er um
sömu stofnun að ræða, því að þó
skipt væri um nafn og yfirstjórn
stofnunarinnar og nokkur fjár-
hagsleg endurskipulagning ætti
sér stað við endurreisn íslands-
banka hf. sem Útvegsbanka ís-
lands hf., þá gegndi stofnunin
áfram sama hlutverki og því,
sem íslandsbanka hafði verið
ætlað að gegna samkvæmt lög-
um þeim frá 1921 er ákváðu að
seðlaútgáfuréttur íslandsbanka
skyldi falla niður frá árslokum
1933 og hann starfaði síðan
eingöngu sem viðskiptabanki.
Olafur segir ennfremur, að
mun meiri áherzla sé lögð á sögu
íslandsbanka af þeirri ástæðu
fyrst og fremst, að starfsemi
Islandsbanka hafi verið miklu
mikilvægari þáttur í banka-
starfsemi hér á landi meðan
hann starfaði, en starfsemi Út-
vegsbanka íslands nokkru sinni
hefur verið. — í öðru lagi er saga
íslandsbanka fyrstu tvo áratugi
starfsemi hans mjög nátengd
stökkbreytingum, sem breytir
Islandi úr frumstæðu bænda-
samfélagi í iðnvætt samfélag
með þeirri stórfelldu breytingu
lífskjara og allra þjóðfélags-
hátta, sem af slíku leiðir.
SAS 35 ára:
Um 124 milljónir
farþega hafa flog-
ið með félaginu
FYRSTA dag ágústmánaðar 1946, þ.e. fyrir 35 árum,
var skandinavíska flugfélagið SAS stofnað, en það voru
löndin Danmörk, Noregur og Svíþjóð, sem undirrituðu
samning þess efnis.
Helga Geirþrúður
Þorvaldsdóttir