Morgunblaðið - 06.06.1982, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. JÚNÍ 1982
27
Gr»in: Árni Johnsen
Myndir: Sigurgeir Jónasson
vitleysa. Ég hef sárafáar vísur
gert sem standa undir sér.
Kjaftæðið um vinnuna ætlar
mig stundum lifandi að drepa,
blaðrið að sleppa ódýrt frá hlutun-
um, sleppa við skatta og svo fram-
vegis.
Þó menn striti þétt og jafnt
þurrki út dags og næturstrit.
Verdur alltaf eitthvað samt
ógert sem mann langar til.
Svona er nú það. Ég gerði ákaf-
lega þjóðlega vísu einu sinni, þjóð-
leg þjóðvegavísu:
Allt veróur einber skítur
eftir hérlendum sid,
þegar drulluna þrýtur
þá tekur rykid við.
Eitt sitt voru menn að velta
vöngum yfir því hvað yrði okkur
að beztu haldi af því sem við vilj-
um nota í tækjabúnaði nútímans.
Ilvað orðið hefði oss til mestra þrifa,
ekki skal ég segja neitt um það,
en ákaflega erfitt væri að lifa,
ef að hjólið væri ferkantað.
Með öðrum orðum, ef mönnum
hefði aldrei dottið í hug að nota
það sem getur oltið um sjálft sig,
hvaða stefnu hefði tæknin þá tek-
ið.
Einu sinni birtist eftir mig vísu-
korn í Tímanum, en í birtingu
varð lítilsháttar orðamunur miðað
við rétty vísuna.
Fjandi fannst mér það skrítið
að fá henni svona breytt.
Hún færðist úr lagi lítið,
en lagaðist ekki neitt.
Nei, það er nærri víst að ég verð
aldrei viðurkenndur fyrir ljóða-
gerð, jafnvel þótt „Tíminn“ taki
sig til og breyti vísum eftir mig.
Það er einnig skrítilegur hlutur
þetta með gæsalappirnar, and-
skoti kyndugur hlutur. Kristján
Ingólfsson var til dæmis einu
sinni að flytja útvarpsþátt um
Eskifjörð, um fólk á Eskifirði. í
þættinum sagði hann oft: Ekki
satt?, vildi fá staðfestingu þótt
hann vissi og þá varð þessi vísa til:
Mál þitt hefur margan glatt
mann sem fræðast vildi.
Kn þú sagðir „ekki satt“,
oftar en vera skyldi.
Ef gæsalappirnar falla niður er
beinlínis verið að segja hann ljúga
oftar en vera skyldi.
Einu sinni las ég pésa eftir
Braga Straumfjörð. Djúpfryst ljóð
hét pésinn og mér hnykkti svo við
að ég beit í sundur einn af dem-
öntum móðurmálsins, list og list-
rænt. Það er ekki listrænt.
Listrænt vera lízt mér
Ijóðakverið frá þér
að það fer I flokk sér
finnur hver sem læs er.
Það er vandi að fara með orðin.
Sumir skrifa uppíloft í einu orði,
en ég kann því betur að hafa þau
þrjú. A árunum þegar elskulegar
flugfreyjur buðu brjóstsykur í
flugferðum varð þessi til:
Það hef ég fundið áður oft
af öllu er kvenfólkið bezt,
ef það er komiö upp í loft
elska ég það hvað mest.
í átta ár vann ég í Lifrarsam-
laginu meðal annars við að
hreinsa burtu ryð. Ég var þá
spurður að því hvernig mér líkaði
að hætta smíðum og fara í brasið
eins og starfið var kallað í Lifrar-
samlaginu. Svarið var svohljóð-
andi:
Okkur Drottinn iðka bauð
öll vor störf í friði.
Það er líka lifibrauð
að lifa á grút og ryði.
Brynjólfur Einarsson
í spjalli yfir ryðhreinsun varð
þessi til:
Samhent er í samlaginu
samstarfsliðið,
vítt er þarna verkasviðið
og vantar ekki að nóg er ryðið.
Ypsilonsandskotinn setur þarna
strik í reikninginn.
í nokkrum tíma var ég rukkari
hjá bænum og meðal annars hafði
ég í tösku hjá mér staðgreiðslu-
nótur vegna læknisfræðilegra
rannsókna:
Bæði reitir rukkarinn
ríkismenn og fátæklinga.
Ilann er nú að heimta inn
hlandskuldir og blóðpeninga.
llm stöðuval ég stöðugt óð í villu,
til starfa sitthvað lærði því og kann.
Hef nú loksins lent á réttri hillu,
labba um og rukka náungann.
BiblíuljóÖ orti ég einu sinni:
Davíð fleira að gagni gat,
gert, en rölt að sauðum.
Kastaði grjóti í (>olíat
og gekk af honum dauðum.
Hér er einnig ein í tilefni af
rukkarastandinu:
fcg hafði kngslum líhamshurhi smáa
og litlum hefi afrekum að flíka.
Kn Drottinn gaf mér drjúgan skammt af
þráa
og dálítið af þolinmæði líka.
Átthagavísa:
l»ó að hér í fylgd með fólki góðu
fest ég hafi í Vestmannaeyjum yndi,
enn í gegn um minninganna móðu
mótar alltaf fyrir Hólmatindi.
Einn daginn var verið að rabba
um það hér á elliheimilinu hver
viðbrögðin yrðu ef stelpurnar
hérna færu að spranga um á bik-
ini.
Náttúran er næsta dauf
nú er engin reisn hjá mönnum,
þó fyrir sér með Hkjulauf
flögri kvenfólkið í hrönnum.
Svona er það og þetta er orðið
meira en nóg.“
Magnús Guðmundsson
í Vesturhúsum
og sagði þá um leið: „Það var
slæmt að vera ekki búinn að borða
bitann sinn, ef við eigum að
sökkva hér,“ og hamaðist svo við
að ausa ásamt félögum sínum og
upp kom báturinn. Og heima í
Brekkufjöru heppnaðist þeim að
Ienda, án fleiri áfalla. En það
heyrði ég Magnús sjálfan segja að
þessi orð Jóns hefðu gefið þeim
félögum aukið þrek og þrótt til að
komast úr þessum háska.
Sigurður Sigurðsson frá Lögbergi
Allt óassúerað
Sumarið og haustið 1920 lét
Vigfús Jónsson í Holti í Vest-
mannaeyjum, ásamt tveimur sam-
eignarmönnum sínum, þeim Sig-
urði Sigurðssyni, Lögbergi VE, og
Kristmanni Þorkelssyni í Stein-
holti, smíða undir sig nýjan bát í
Hafnarfirði, sem hlaut nafnið Sig-
ríður II, VE 240. Báturinn var um
14 tonn að stærð, kantsettur og
kútterbyggður, með Alfa-vél og
Eyjólfur Gíslason
hinn vandaðasti að öllu leyti, en
ekki var hann tilbúinn til heim-
siglingar fyrr en í janúar 1921. Á
heimleiðinni til Eyja hrepptu þeir
aftaka útsynningsveður. Þegar
þeir komu ekki til Eyja á væntan-
legum tíma, töldu flestir þá af
með öllu, því svo var veðurofsinn
mikill. En það bar til hjá þeim á
Sigríði, að þegar þeir voru komnir
stutt austur fyrir Reykjanes, bil-
aði vélin hjá þeim, svo þeir urðu
stórastopp en tókst þó eftir fleiri
klukkutíma strit að koma vélinni í
gang og ná í heimahöfn.
Um tíma, þegar þeir voru vél-
arstopp, munaði víst litlu, að þeir
lentu upp í brimrótið á Selvogs-
töngum, og það var þá, sem Sig-
urður á Lögbergi sagði þessi
frægu orð „Ja, hvað ætli hann
Kristmann segi og allt óassúerað
(óvátryggt)."
Sigurður á Lögbergi var hörku-
sjómaður og búinn að vera „mót-
oristi" og sameignarmaður Fúsa í
Holti á Sigríði VE 113, sem var
rúm 7 tonn að stærð og þeir
keyptu ásamt fimm öðrum sam-
eignarmönnum árið 1908.
Kristmann var bara útgerðar-
maður, en aldrei sjómaður.
I»að verða margar
keilur fóðurlausar
Föðurafi minn, Eyjólfur Ei-
ríksson, bjó á einni Kirkjubæjar-
jarðanna, sem voru átta að tölu.
Hann var margar vertíðir háseti á
áttæringnum Enok, sem Lárus
Jónsson á Búastöðum var formað-
ur fyrir. Afi var þar miðskipsmað-
ur, en það þótti fremur virð-
ingarstaða á þeim tímum, því að í
miðrúmið voru oftast valdir ör-
uggir og handtakagóðir krafta-
menn, því þeirra verk var, ásamt
fleiri manna, að reisa og fella
siglutrén (möstrin) og gæta "egla,
þegar siglt var í slæmum veðrum,
svo var það og þeirra verk að gera
að seglum, þegar búið var að fella
þau.
Þessa vertíð, sem um getur hér,
var bitamaður á Enok Sigurður
Sveinsson í Nýborg. Bitamenn
voru tveir á hverju skipi, áttu þeir
að vera formanninum til leiðbein-
ingar og tilsagnar, ef með þyrfti.
Voru oftast valdir í þessar stöður
fullorðnir menn, reyndir og góðir
sjómenn. En Sigurður í Nýborg
þótti deigur og lingerður sjómað-
ur, en góður bú- og fjáraflamaður
og talinn með ríkustu bændum
Eyjanna sína búskapartíð. Hann
hafði lært snikkaraiðn úti í
Danmörku og því oft nefndur
„snikkarinn í Nýborg". Um fjölda
ára leigði hann allan Ystaklett, til
sauðfjárhaga, eggja- og fugla-
tekju. í fleiri ár keypti hann keilu
og annan trosfisk, sem hann salt-
aði svo og verkaði til að selja
sveitabændum fyrir sauðfé, smjör
og fleiri búvörur.
Eyjólfur afi hafði þótt ansi
meinyrtur, þegar það átti við.
Eina vertíðina, sem þeir Sigurður
voru saman á Enok fengu þeir eitt
sinn vondan sjóhnút aftan til á
skipið svo að hálffyllti skutinn.
Fór þá Sigurður bitamaður fram á
skipið, sem ekki þótt vel sjó-
mannslegt. Þegar hann brölti
fram hjá afa mínum í miðrúminu,
hreytti hann þessu að honum:
„Það verða margar keilur mun-
aðarlausar Sigurður minn, ef við
förumst hérna." E.G.