Morgunblaðið - 06.06.1982, Blaðsíða 42
42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. JÚNÍ 1982
HALLDÓR HERMANNSSON SEGIR FRA
Sögur af sjómönnum
Af Guðmundi Guðjónssyni úr Þaralátursfirði
í hafróti við Hælavíkurbjarg
Falur Falsson, skipasmiður, er
áður bjó í Barmsvik á Ströndum,
en fluttist síðar til Bolungarvíkur
viö Djúp, smíðaöi Gissur hvíta árið
1916, fyrir Pétur Oddsson, útgerð-
armann og fiskkaupanda.
Báturinn var súðbyrtur og
drekkaður 5‘/2 tonn að stærð.
1930 kaupir séra Jónmundur í
Grunnavík bátinn er hugðist
gera hann út þar, en seldi fljót-
lega Benjamín Eiríkssyni og
Gesti Loftssyni, er síðar seldi
Guðmundi í Þaralátursfirði á
3500 krónur, árið 1935. Þá var í
bátnum 10 hestafla skandia-
glöðarhausvél. Þess má til gam-
ans geta, að Gissur hvíti var
gerður út á rækjuveiðar til árs-
ins 1978, þá í eigu Jóns og Hin-
riks Vagnssona úr Aðalvík. Nú
mun báturinn í eigu Sunnlend-
inga nema að úreldingarsjóður-
inn alræmdi hafi náð að granda
honum. I þau 25 ár sem báturinn
var í eigu Guðmundar, var mönn-
um tíðrætt um hvernig hann
sullaðist á honum drekkhlöðnum
af rekavið og öðrum varningi
fyrir Hornstrandir.
Þessi ferð, sem hér verður get-
ið, var farin skömmu fyrir páska
árið 1943. Guðmundur hafði þá
farið með bátinn til viðgerðar
hjá Marselíusi Bernharðssyni i
ísafirði. Með Guðmundi var mað-
ur að nafni Sörli Ágústsson, en
þeir voru í félagi með að safna
rekavið og saga niður í Þaralát-
ursfirði.
Á þriðjudagskvöld í dymbil-
viku leggja þeir félagar af stað
áleiðis niður, og höfðu uppi segl
fyrir Jökulfirði í strekkings aust-
anvindi.
Þegar komið var að Straum-
nesi var farið að vinda meira, en
sjólítið var enn og því haldið á að
Kögri og þangað komið þvert af
Skonnu fyrir miðnætti. Þá skell-
ur hann á með NA hvössum og
svartabyl. Gefum nú Guðmundi
orðið: Eg var að hugsa um að
snúa við þarna, en bæði af því að
bakaleiðin var ekki fýsileg fyrir
Straumnes og hitt að ég treysti
ekki kompásnum almennilega,
hann var nú ekki betri en það, þá
var það meiningin að reyna að
komast austur yfir á Hælavík.
Þegar við komum austurlega á
Haugahlíðina bilar vélin og bát-
inn tekur að reka að landi. Þá
hafði bilað bolti sem heldur
ásláttarhamrinum sem slær und-
ir stimpilinn í olíuverkinu svo við
fórum að reyna að tylla boltan-
um aftur en gengjurnar voru
orðnar lélegar og herslan gekk
illa. Það var ekki um annað að
gera en reyna að setja í gang og
það tókst og mátti þá ekki tæp-
ara standa því við vorum sem-
sagt komnir upp í grótið við svo-
nefnt Kirfi. Nú keyrum við fram
og þegar við erum komnir svona
hæfilega djúpt þá losnar boltinn
aftur. Við sjáum að þetta gengur
ekki, fór ég því að leita og fann
þá nýjan bolta, sem við Sörli gát-
um lagað svo að framan og hert
vel í gatið og að við töldum inn í
raufina á öxlinum. Eftir það
gekk vélin en þá vorum við aftur
komnir upp undir brot. Síðan var
haldið upp á Hælavíkina, ætluð-
um við að reyna að leggjast þar,
en mér leist ekkert á það því ég
sá að hann var að auka sjóinn og
ganga meira úr norðri, þannig að
farið gæti að standa veðrið upp á
víkina og gætum þá rekið í land.
Eg vissi að straumurinn setti í
suður um þennan tíma sólar-
hrings og lá því með bárunni og
myndi sjólag þá vera betra á
meðan. Eg sagði við Sörla að við
skildum gera okkur klára að
halda fyrir Hælavíkurbjargið.
Það byrjaði nú ekki vel, við fáum
þarna gríðarlega stóra öldu á
móti okkur og héldum að hún
myndi kaffæra bátinn. En hann
var mjög vel hlæður, mátulega
mikið af vörum í lestinni og ekki
mjög þungur. Ég sat í vélarhús-
gatinu og reyndi að fylla út í það
til þess að varna sjónum niður-
göngu. En báturinn varð bara
lunningafullur, ekkert annað,
hann reisti sig alveg upp á end-
ann, það var alveg afbragð
hvernig báturinn tók sjónum.
Jæja, þetta var nú eina báran að
ráði sem við fengum fyrir Bjarg-
ið, en það var moldbylur, sást
aldrei í land nema komið væri að
kalla í klettana. Eftir þetta lét ég
Sörla stýra og sagði honum
strikið sem ég vildi fara því ég
var nú alltaf með hugann við vél-
ina. Þegar ég hélt okkur komna
nógu austarlega og mættum fara
að beygja inn á Hornvíkina sagði
ég Sörla að grynnka aðeins á sér.
Skömmu síðar leggur hann stýr-
ið í boð. Ég fer upp í gatið og
spyr hvað sé að. Hann segir að
grunnbrotið hafi rétt fyrir fram-
an stefnið. Þá höfðum við lent of
grunnt við grynningarnar fyrir
vestan Stapa, yst í víkinni við
bjargið. Við keyrðum fram, en
þegar við erum komnir svolítinn
spotta þá kælbrýtur þar sem við
vorum áður.
Guðmundur Guðjónsson
Síðan höldum við bara áfram
inn á víkina, því nú vissum við
alveg hvar við vorum. Svo kom-
um við inn á Hornslægið, þar var
þá allt í byggð. Þetta var um há-
degisbilið. Flautuðum við nú með
þokulúðrinum og þeir koma
þarna fram á árabát, en þá ligg-
ur annar bátur þarna á læginu,
Kveldúlfur, sem var að koma
vestan úr Hnífsdal. Var hann á
leið austur á Þórshöfn, en þang-
að var hann seldur um tíma, en
kom svo aftur að Djúpi síðar, 12
tonna bátur.
Þegar árabáturinn kemur
fram til að ná tali af okkur þá
veifa þeir um borð í Kveldúlfi og
vilja hafa tal af þeim áður. Þeir
Kveldúlfsmenn höfðu þá orð á
því að við hlytum að koma fyrir
Hornstrandir á svona smá koppi
í snarvitlausu veðri. Þeir höfðu
lent í stóráföllum á leiðinni aust-
ur þangað, misstu út allt lauslegt
I
►
I
Í
1
%
Til þess að gera þér mögulegt að
eignast þessa glæsilegu eldavél
og gufugleypi bjóðumst við til að
taka gömlu eldavélina þfna upp I
fyrir 500 krónur.
Engar áhyggjur, við komum til þln
með nýju vélina og sækjum þá
gömlu án tilkostnaöar fyrir þig
(gildir fyrir stór Reykjavlkursvæð-
ið).
Sértu úti á landi. — Hafðu samband.
Umboðsmenn okkar sjá um fram-
kvæmdina.
Dragðu ekki að ákveða þig. Við
eigum takmarkað magn af þessum
glæsilegu KPS PA 460 eldavélum
á þessum kostakjörum.
Veró PA 460 eldavél
með gufugleypinum Kr. 10.890.-
Minus gamla
eldavélin Kr. 500,-
Kr. 10.390,-
Útborgun Kr. 2.000,-
Eftirstöðvar kr. 1.400.- á mánuði
að viöbættum vöxtum.
EINAR FARESTVEIT & CO. HF.
Bergstaðastræti 10 A - Sími 16995
I^ÍKP5
PA 460 eldavélin
með gufugleypi
Glæsilegir tískulitir
karry gulur, avocadó grænn
mál: 60x60x85 (eða 90)
PA 460 eldavélin er ein fullkomn-
asta og glæsilegasta eldavélin á
markaönum.
+ 4 hellur, termostathella
+ Upplýst takkaborð
+ Tvöföld köld ofnhurð meó
barnaöryggislæsingu
+ Stór ofn áð ofan með rafdrifnu
grilli, sjálfhreinSandi
+ Stórofn að neðan, sem llka
má steikja og bakal
+ Sterkurgufugleypirfylgir,
með klukku og sjálfvirkni fyrir
eldavélina
+ Kolasía ef gufugleypirinn á
ekki að blása út fæst auka-
lega.
„ Vona að skólinn
komi til með að halda
sjálfstæði sínu“
Ntýrimannaskólinn í Vest-
mannaeyjum var stofnaóur með
lögum frá Alþingi 1964 og hefur
starfað óslitið síðan, hann er
reyndar eifii framhaldsskólinn í
Eyjum sem er sjálfstæð stofnun.
Siglingafræði hefur þó verið
kennd lengi, eða frá því fyrir
aldamót.
„Hann hét Jósep Valdason sá
sem hóf kennsluna hér í Eyjum,"
sagði Friðrik Ásmundsson er við
höfðum samband við hann í til-
efni sjómannadags. „Það er ekki
vitað nákvæmlega hvenær
kennslan gófst en Jósep drukkn-
aði árið 1887 og hafði þá kennt í
nokkur ár. Sigurður Sigurfinns-
son tók síðan við af honum og
kenndi eitthvað fram yfir alda-
mótin, en þá tóku við námskeið
sem Fiskifélag íslands hélt. Þessi
námskeið voru haldin annað
hvert ár og veittu réttindi á 30, 75
og 120 tonna báta, síðustu árin sá
Stýrimannaskólinn í Reykjavík
um þau.“
„Er mikil aðsókn að skólanum i
dag?“
„Já, það hefur verið mjög góð
aðsókn undanfarin ár, við höfum
þó enn sem komið er getað annað
öllum umsóknum. Núna í vor út-
skrifuðust 15 nemendur úr fyrsta
stigi og 9 nemendur úr öðru stigi
skólans. Að auki útskrifuðust 7
nemendur í froskköfun, en þá
kennslu tókum við upp fyrir þrem
árum og er þetta hvergi kennt
nema hjá okkur. Það var Trygg-
ingamiðstöðin hf. sem gaf skólan-
um fimm froskbúninga með öllu
tilheyrandi og gerði okkur kleift
að taka upp kennslu í þessu.
Reyndar má segja að velgengni
skólans sé einmitt mikið að
Spáð í framtíðina
hjá
Akureyrarpiltum
Þessa þrjá snaggaralegu stráka hittum vid á Akureyri, þar sem
þeir dóluðu í rólegheitum með trillunum í smábátahöfninni.
Þeir kváðu ekki ótrúlegt að þeir yrðu sjómenn og tveir þeirra,
Olgeir og Stefán, töldu líkur á að þeir myndu fara í Stýrimanna-
skóla. Sá þriðji, Arnar, kvað aldrei að vita í þeim efnum og þeir
voru sammála um að það væri mjög skemmtilegt að kynnast
lífinu á bryggjunum, enda kváðust þeir oft koma þangað.