Morgunblaðið - 09.09.1982, Síða 30

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. SEPTEMBER 1982
30
Ég heilsa þér ís-
land, föðurland mitt
eftir Sigurjón
Sigurðsson
Fyrirhuguft er sýning á verkum
Alberts Thorvaldsens hér í
Reykjavík á Kjarvalsstöðum nú á
árinu 1982.
Albert Thorvaldsen er íslend-
ingur og hafði íslenska menningu
að leiðarljósi sínu í föðurgarði;
hann fæddist á íslandi árið 1770
eftir því sem ísl. heimildir benda
til og lést í Danmörku árið 1844.
Hann ólst upp á heimili foreldra
sinna í Kaupmannahöfn, hjá föður
sínum sem þar dvaldi um áraraðir
og rak þar tréútskurðar- og
myndhöggvaraverkstæði. Þar tók
Albert sín fyrstu spor á lista-
brautinni.
Albert Thorvaldsen var stoltur
af því að vera íslendingur og bera
íslenskt nafn, það sýnir skírnar-
fontur sá er hann hjó með eigin
hendi í Rómaborg árið 1827 og
ætlaði föðurlandi sínu íslandi í
ræktarskyni, eins og hann orðar
það. Á milli lína má lesa boðskap
hans, mitt nafn, mín þjóð, mitt
land — Island. Verk mín, kórónu
lífs míns, mitt himnaríki, sendi ég
þér, mitt ástkæra land. Um afdrif
þessa drifhvíta marmaraskírnar-
fontar Alberts Thorvaldsens er
það að segja, að hann er enn
ókominn til Islands, hann hefur
numið staðar með torkennilegum
hætti í Heilagsanda-kirkju í
Kaupmannahöfn, um stundarsak-
ir vonandi.
Myndhöggvarinn Albert Thor-
valdsen ætlaði Miklabæjarkirkju í
Skagafirði grip þennan (heimild
Jónas Hallgrímsson í Fjölni), enda
er Skagafjörður ættbyggð lista-
mannsins og fæðingarstaður hans,
sem skóp stórbrotin örlög hans,
allt frá Miðjarðarhafi að norður-
hveli jarðar.
Danir hafa ekki ennþá komið
því í verk, að senda gjöf þessa til
ættlands Alberts, þar sem skírn-
arfonturinn á heima, samkvæmt
eigin áletrun, ósk og gjöf lista-
mannsins sjálfs, þeim hlýtur þó að
vera áhugamál að bæta fyrir mis-
tök sín. Þetta listaverk er íslend-
ingum alveg sérstaklega hjart-
fólgið vegna þess, að það er stað-
festing á hinu íslenska nafni Al-
berts Thorvaldsens, meitlað með
eigin hendi listamannsins, til að
lýsa yfir á ótvíræðan hátt og taka
af allan vafa um uppruna hans og
lífsstíl, af hvaða bergi hann er
brotinn og af hvaða rótum hann er
runninn. Vegna þessa verður
dýrmæti gjafar hans aldrei metið
til fjár. Við íslendingar vitum
hvar frumsmíðin er niðurkomin,
þakkað sé Sigurði Ólasyni. Við
höfum nægar heimildir og gögn til
að krefjast hennar, enda gekk
listamaðurinn þannig frá henni,
að það er eiginlega alveg ómögu-
legt að óheiðarlegir menn geti
haldið henni nema um stundar-
sakir. Þetta ættu Danir og
forráðamenn Heilagsanda-kirkju í
Kaupmannahöfn að gera sér ljóst
vegna áletrunarinnar, sem á
skírnarfontinum er, það breytir
engu hér um þó eftirmynd af
gripnum hafi verið send hingað til
Reykjavíkur árið 1839 og sett upp
í Dómkirkjunni, áletrunin er það
greinileg á skírnarfontinum í
Heilagsandakirkju, frumsmíðinni,
að hún ber greinilega með sér
hverjum gripurinn var ætlaður og
hver er eigandi hans.
Sama er að segja um arfleiðslu-
skrá Alberts Thorvaldsens. Hún
er þannig fengin hjá Dönum, að
enginn maður með réttu ráði tek-
ur fullt mark á henni, enda er hún
að hálfu leyti danskur ránsfengur,
eins og með fleiri íslenska gripi.
Með þessari fyrirhuguðu list-
sýningu á verkum Alberts Thor-
valdsens á Kjarvalsstöðum fá
Danir enn eitt tækifæri til að skila
einhverju af ránsfeng sínum til
baka til íslensku þjóðarinnar.
Væri ekki tilvalið fyrir Dani að
byrja á að skila til dæmis skírn-
arfontinum úr Heilagsanda-
kirkju?
Sterk íslensk litaráhrif Gott-
skálks og Alberts sköpuðu smá
þjóðfélagsaðstöðu úr lífsbaráttu
þeirra feðga við höfnina þarna í
Kaupmannahöfn. Tamning
Gottskálks á Albert á æskuárun-
um var mjög þýðingarmikil og
fylgdu handbrögð þau sem Gott-
skálk kenndi honum í bernsku Al-
bert alla ævi.
Starf Gottskálks myndhöggv-
ara, föður Alberts, hvarf og
gleymdist eftir langan og strang-
an starfsdag hans, eins og svo
margra annarra listamanna í ár-
anna rás á þessum tíma, en áður
en svo varð, hafði Gottskálk lengi
verið kóngur í ríki sínu á verk-
stæði sínu við hafið og gert mörg
fræg stafnlíkön, eða meðan kraft-
arnir leyfðu og hann gat beitt
listrænum hæfileikum sínum til
fulls, þar til elli og slit hinnar
miklu örlagasögu hans tóku af
honum völdin, en áður en svo varð
hafði Albert, sonur hans, tekið við
merkinu af föður sínum. Vonandi
fáum við að sjá ávöxt þess á kom-
andi listsýningu hér á Kjarvals-
stöðum í verkum Alberts
Thorvaldsens.
Menningarþættir íslensku þjóð-
arinnar hafa legið vítt og breitt
um Evrópu, enda er menning
okkar nátengd Evrópuþjóðunum
og menningu þeirra.
Okkar norræna menningar-
munstur er ofið í asískum, ger-
mönskum, keltneskum, rómversk-
um stíl, vængjað og fléttað saman
úr baráttusögu lands okkar og
þjóðar. Verk Alberts Thorvald-
sens eru dreifð um alla Evrópu,
eins og sólir og tungl um himin-
hvolfið.
Huginn og Muninn fljúga um
heim allan, Glaður og Gyllir
standa vörð við dyrnar í safni
hans. Urð og Verðandi koma til
hvers barns, sem borið er, að
skapa aldur þess. Sjá, allt þetta
hefur borið ríkulegan ávöxt í lífi
og starfi íslensku þjóðarinnar vítt
og breitt um heiminn.
Nú þegar þessi sýning á verkum
Alberts Thorvaldsens stendur
fyrir dyrum hér á Kjarvalsstöð-
um, vil ég biðja allra náðarsam-
legast alla fjölmiðla á íslandi að
gæta þess, að ekki gangi á þrykk
gælunafn Dana á Albert Thor-
valdsen, heldur verði hann í ísl.
sýningarskrám og öllum blöðum,
sjónvarpi og útvarpi, nefndur sínu
rétta íslenska nafni, Albert
Thorvaldsen.
Því leitt er til þess að vita, að
þjóð hans skuli ekki ætíð geta haft
nafn hans rétt, samkvæmt skírn-
arsáttmála þeim, sem hann sendi
þjóð sinni að gjöf árið 1827, með
ákveðinni áletrun og fyrirmælum.
Sigurjón Sigurðsson
7970-3079
Aths.:
Vegna mistaka hefur birting
þessarar greinar dregizt úr
hófi, en eins og fram kemur,
var hún skrifuð áður en sýning
á verkum Thorvaldsens var
opnuð. Er beðizt velvirðingar á
þessu.
Blaöburðarfólk
óskast!
Austurbær
Laugavegur neöri
Lindargata
Skólavöröustígur
Hverfisgata
63—120
Þingholtsstræti
Vesturbær
Tjarnarstígur
Kópavogur
Fagrabrekka
Uthverfi
Síöumúli
Drekavogur
Karfavogur
35408
bmifo
Upplýsingar
í síma
raöauglýsingar — raðauglýsingar — raöauglýsingar
tilkynningar
Frá Öskjuhlíðarskóla
Dvalarheimili óskast fyrir unglinga utan af
landi, skólaveturinn 1982—1983.
Upplýsingar í símum 17776 eöa 23040.
Njarðvíkingar
Innritun í Tónlistarskóla Njarövíkur fer fram í
skólanum í dag, fimmtudag 9. sept., og á
morgun, föstudaginn 10. sept., frá kl. 13—18
báöa dagana.
Skólastjóri.
Fríkirkjusöfnuðurinn
f Reykjavík
auglýsir safnaöarfund strax aö lokinni messu
sunnudaginn 12. sept.
Dagskrá:
Væntanleg prestskosning.
Kosning kjörstjórnar.
Safnaðarstjórn.
Badminton
íþróttahús Fellaskóla
Nokkrir tímar lausir á þriöjudögum, fimmtu-
dögum og sunnudögum. Uppl. í síma 72359
kl. 18.30—21 næstu kvöld.
íþróttafélagið Leiknir.
Nauðungaruppboð
Eflir kröfu tollstjórans i Reykjavík, Gjaldhelmtunnar i Reykjavík,
skiptaréttar Reykjavikur, ýmissa lögmanna, banka, stofnana og Vöku
hf.. fer fram opinbert uppboö á bifrelöum, vinnuvélum o.fl. aö Smiös-
höföa 1, (Vöku hf.) fimmtudaginn 9. september kl. 18.00.
Seldar veröa væntanlega eftirtaldar bifreiöar:
R-12442, R-14921, R-22163, R-24378, R-24394, R-26771, R-28902,
R-31246, R-34126, R-35258, R-50562, R-56231, R-56734, R-59046,
R-59267,, R-63070, R-68109, R-70137, R-72449, R-72556, R-73250,
A-6263, G-15898, S-1688, Y-6761, Y-10322, X-4171, X-4927,
Ö-6549, Ö-7151, G-11515.
Eftir kröfu Vöku hf.: R-19240, R-23416, R-28840, R-23416, R-28840,
R-54172, R-56734, R-59046, R-64613, R-65681, R-69161, R-70004,
R-70137, R-70901, A-3973, E-2097, E-2449, G-1281, G-4435,
G-4613, G-15656, K-986, Y-2874, Y-4002, Y-9176, X-1395, X-2246,
X-3719, Ö-4666.
Auk þess veröa væntanlega seldar fleiri bifreiöar og vinnuvélar.
Avísanir ekki teknar gildar sem greiösla nema meö samþykki upp-
boöshaldara eöa gjaldkera.
Greiösla viö hamarshögg.
Uppboðshaldarinn I Reykjavík
Hvöt,
félag sjálfstæðiskvenna
i tilefni af 45 ára afmæli Hvatar kemur út afmælisrit félagsins f lok
október. Söfnun afmælisáskrifta stendur nú yflr.
Þeir sem hafa áhuga á þvi aö gerast áskrifendur vinsamlega hafi
samband i sima 82900 og 82779. Sllórnin.
Akurnesingar
Fundur um bæjarmálefni veröur haldinn i Sjálfstæöishúsinu, sunnu-
daginn 12. september, kl. 10.30.
Áformaö er aö slikir fundir veröi haldnir annan og fjóröa hvern
sunnudag hvers mánaöar á sama tima á komandi vetri Bæjarfulltrúar
Sjálfstæöisflokksins munu koma á þessa fundi. Allt sjálfstæöisfólk er
hvatt til þess aö koma á fundina og fá sér morgunkaffi.
Sjállstæöislélögin Akranesi.
Fulltrúaráö sjálfstæöisfélganna í Reykjavík:
Kosning kjörnefndar
Fulltrúaráösmeölimir eru minntir á kjörnefndarkosningu Fulltrúaráös-
ins vegna skipunar á framboösllsta Sjálfstæöisflokksins vlö næstu
alþingiskosningar
Koeningu lýkur kl. 19.00 fimmtudaginn 9. september og skulu full-
trúar skila atkvæöaseöli sínum pereónulega (samkvæmt ákvæöi í
reglugerö um kjörnefndarkosningu) í innsiglaöan kjörkassa á skrifstofu
Fulltrúaráösíns í Valhöll, Háaleitisbraut 1.
Skrifstofa Fulltrúaráösins er opln á venjulegum skrlfstoiutima.
Opiö veröur til kl. 19.00 fimmtudaginn 19. september.
Hamli veikindi fulltrúaráösmanni aö skila atkvæöaseöli sínum, per-
sónulega, er trúnaöarmanni kosningastjórnar heimilt aö sjá um aö
seöillinn veröi sótlur til viökomandi. Ber fulltrúum í slíku tilvlki aö hafa
samband viö skrifstofu Fulltrúaráösins í Valhöll, Háaleillsbraut 1, síml
82963 og 82900. Stjórn Fulltrúaráðsins.