Morgunblaðið - 20.10.1982, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 1982
Sameinað þing í gær:
Vilmundur og Ólafur
Ragnar deila á forseta
Tillaga Vilmundar Gylfasonar (A)
til þingsályktunar þess efnis, að Al-
þingi kjósi tveggja manna nefnd til
þess að spyrja dómsmálaráðherra
spurningar um embættisfærslu
sýslumanns, spurningar sem Vil-
mundur segir að forseti Sameinaðs
þings og meirihluti Alþingis hafi
komið í veg fyrir að hann fengi svör
við, var á dagskrá Sameinaðs þings í
gær. Þá kvaddi Vilmundur sér hljóðs
um þingsköp.
Vilmundur Gylfason (A) sagði til-
lögu þessa flutta af tæknilegum
ástæðum. Þó forseti Sþ gæti gert
tillögu um að banna fyrirspurnir
einstakra þingmanna til ráðherra,
gæti hann ekki komið slíkri heft-
ingu á málfrelsi þingmanna við
gegn þingsályktunartillögu, sbr.
28. gr. þingskaparlaga. Meirihluti
Alþingis hefði í flumbruskap tekið
þá afstöðu sl. miðvikudag að
stöðva fyrirspurnina. Ég hygg að
þeir, sem að því stóðu, hafi ekki
hugmynd um hvað þeir voru að
gera, er heftur var fyrirspurnar-
réttur þingmanns. Fór Vilmundur
hörðum orðum um afstöðu forseta
þingsins, en sagðist ekki myndu
gera kröfu um, að hann viki úr
forsetastól meðan um tillöguna
væri fjallað, enda teldi hann sig
hafa fyrirheit um, að hún fengi
eðlilega meðferð. Hann ásakaði
d 410R
;éÚn
SPURÐU NÁNAR ÚT 1
18354 gata tromluna
50% vatnssparnaðinn
40% sápusparnaðinn
25% tímasparnaðinn
efnisgæðin
byggingarlagið
lósíuleysið
lúgustaðsetninguna
lúguþéttinguna
ytra lokið
demparana
þýða ganginn
stöðugleikann
öryggisbúnaðinn
hitastillinguna
sparnaðarstillingar
taumeðferðina
hægu vatnskælinguna
lotuvindingma
þvottagæðin .......
/ponix
HÁTÚNI 6A • SÍMI 24420
forseta hins vegar fyrir að hafa
„sagt þinginu ósatt“ um aðdrag-
anda málsins, þ.e. um meinta
kröfu sína um, hvenær málið yrði
tekið fyrir; hann hefði aðeins bent
forseta á þingskaparákvæði um
það efni.
Ólafur Ragnar Grímsson (Abl.)
spurði forseta: Hvernig stendur á
því og með hvaða rétti gerizt það,
eftir að hér hefur farið fram at-
kvæðagreiðsla um tiltekna fyrir-
spurn, þá fyrst birtist fyrirspurn-
in sem formlegt þingskjal með
sérstöku málanúmeri? Ef það er
rétt að prenta þessa fyrirspurn
sem sérstakt þingskjal, átti það þá
ekki að gerast áður en atkvæða-
greiðsla fór fram um hvort fyrir-
spurnina ætti að leyfa, en ekki eft-
ir að hún hefur farið fram og
fyrirspurninni synjað?
Jón Helgason (F), forseti Sam-
einaðs þings, sagði Vilmund
Gylfason hafa komið að máli við
sig og skírskotað til þess ákvæðis
þingskapa, að beiðni um að leita
álits þingheims, ef forseti synjaði
fyrirspurn, skyldi lögð fyrir á
næsta fundi. Eg gat ekki skilið
þessa skírskotun á annan veg en
þann, að þar með væri hann að
óska eftir að það væri gert á þess-
um fundi. En vel má vera að sá
skilningur minn hafi verið rangur.
Þetta svarar einnig máli Ólafs
Ragnars Grímssonar.
Vilmundur Gylfason (A) sagði
m.a., að ákvörðun Alþingis í þessu
máli hefði verið hörmuleg, en ég
skil forseta svo nú, að ekki verði
gerðar frekari tilraunir til að
hefta framgang fyrirspurnarinn-
ar. Síðan las VG upp úr þingskap-
arlögum. Þar sagði m.a., að forseti
ákveði samdægurs, hvort fyrir-
spurn skuli leyfð eða ekki. Ef vafi
er á, getur forseti borið málið und-
ir þingheim á næsta fundi í Sam-
einuðu þingi. Ég setti ekki fram
neinar kröfur, benti aðeins á þing-
skaparákvæði.
Olafur Ragnar Grímsson (Abl.)
sagði svör forseta ekki fullnægj-
andi. Komið hefur í ljós, að fyrir-
spurn Vilmundar Gylfasonar varð
formlegt mál á Alþingi. Ég spyr
um það, er hægt að taka formlegt,
númerað mál til afgreiðslu og at-
kvæðagreiðslu í Sþ, án þess að það
formlega og númeraða mál sé á
dagskrá viðkomandi fundar? Ég
tel það brjóta í bág við allar venj-
ur og starfshætti og skapa hættu-
legt fordæmi, að formlegt, númer-
að þingmái er tekið til atkvæða-
greiðslu, án þess að birtast á
dagskrá viðkomandi fundar. Síðan
endurtók Ól. R. Grímsson fyrir-
spurn sína til forseta, bað hann að
Vilmundur
taka sér frest til svarsins og vanda
það vel.
Jón Helgason, forseti Sþ, sagðist
engan frest þurfa. Augljóst sé, að
þetta var ekki orðið formlegt þing-
mál þegar atkvæðagreiðslan fór
hér fram. Það var ekki búið að
úrskurða það — og það hefði ekki
fengið sérstakt númer.
Olafur Ragnar Grímsson (Abl.)
sagði ekki hægt að una við, að
óiafur Ragnar
fyrirspurn, sem lögð væri fram á
skrifstofu Alþingis og fær þar
númer, verði þá fyrst formlegt
þingskjal og þingmál, þegar meiri-
hluti Alþingis hefur hafnað því að
hún verði þingmál. Það er regla
sem ég fæ engan botn í.
Að lokinni umræðu um þing-
sköp var samþykkt að taka tillögu
Vilmundar til einnar umræðu og
formlegrar afgreiðslu.
Framvarp um málefni aldraðra:
Tuttugu þúsund íslend-
ingar yfir sjötugt 1995
SAMKVÆMT greinargerð, sem fylgir
stjórnarfrumvarpi ura málefni aldr-
aöra, eru nú 21 dvalarheimili fyrir aldr-
aða í landinu, samtals með 1582 vist-
rými. Hjúkrunar- og langlegudeildir
eru 8, samtals með 339 vistrými. Þar
kemur einnig fram að 70 ára og eldri
hér á landi, sem vóru um 15.000 talsins
1980, verða samkvæmt framreiknuðum
mannfjölda 5.000 fleiri 1995.
Helztu nýmæli frumvarpsins eru
sögð þessi í athugasemdum með því:
• 1. Sett er fram það markmið að
aldraðir eigi völ á þeirri heilbrigðis-
og félagslegri þjónustu, sem þeir
þurfa og að þessi þjónusta sé veitt á
því þjónustustigi, sem sé eðlilegast
og hagkvæmast miðað við þörf og
ástand hins aldraða.
• 2. Lagt er til að yfirstjórn öldrun-
armála sé í höndum eins ráðuneytis,
heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytis, og að þar verði sett á stofn
sérstök deild til að annast þennan
málaflokk.
• 3. Lagt er til að sett verði á stofn
samstarfsnefnd um málefni aldr-
aðra. Hlutverk þessarar nefndar
yrði allvíðtækt, annars vegar stefnu-
mótandi og hins vegar ráðgefandi.
• 4. Lagt er til að stjórnum heilsu-
gæslustöðva, í samvinnu við félags-
málaráð, þar sem þau starfa, verði
falin stjórn öldrunarmála á sínu
svæði.
• 5. Lagt er til að við hverja heilsu-
gæslustöð starfi þjónustuhópur
aldraðra. Þessi þjónustuhópur yrði
samstarfshópur starfsfólks heilsu-
gæslustöðvar, starfsfólks félagslegr-
ar þjónustu svo og þeirra stofnana,
sem vinna að öldrunarþjónustu á
starfssvæði þjónustuhópsins.
• 6. Lagt er til að komið verði á fót
heimaþjónustu fyrir aldraða. Með
heimaþjónustu er átt við þá aðstoð,
sem veitt er á heimili aldraðs ein-
staklings. Þessi þjónusta er tvíþætt,
annars vegar heilbrigðisþjónusta og
hins vegar félagsleg þjónusta.
• 7. Settar eru fram skilgreiningar
á því hvaða stofnanir teljist dval-
arstofnanir fyrir aldraða.
• 8. Lagt er til að vistunarmat fari
fram áður en menn verði vistaðir á
dvalarstofnunum fyrir aldraða.
• 9. Lagt er til að kostnaður af vist-
un á dvalarstofnunum fyrir aldraða
verði greiddur af sjúkratrgginga-
deild Tryggingastofnunar ríkisins
eða með beinum framlögum úr ríkis-
sjóði. Þó er gert ráð fyrir því að
vistmenn taki þátt í greiðslu dval-
arkostnaðar, eftir ákveðnum reglum
í samræmi við tekjur.
Forsaga málsins eru tvö frum-
vörp, flutt á löggjafarþingi
1980—1981. Annars vegar frumvarp
Péturs Sigurðssonar, Matthíasar
Bjarnasonar og Halldórs Blöndal um
sérhannað húsnæði fyrir aldraða og
öryrkja (201. mál) og hins vegar
stjórnarfrumvarp um hliðstætt efni,
flutt síðar á sama þingi (269. mál).
Árið 1979 skipaði þáverandi trygg-
ingaráðherra, Magnús H. Magnús-
son, nefnd, til að gera tillögur um
heilbrigðis- og félagslega þjónustu
við aldraða, og hefur allar götur síð-
an verið unnið að samræmingu sjón-
armiða og frumvarpsgerð.
Eyjólfur Konráð Jónsson:
Aðgerða þörf til að tryggja
hafsbotnsréttindi Islands
Eyjólfur Konráð Jónsson og sjö aðrir þingmenn Sjálfstæðisflokks hafa
lagt fram á Alþingi tillögu til þingsályktunar um hafsbotnsréttindi fs-
lands i suðri. Tillagan felur ríkisstjórninni, verði hún samþykkt, að láta
nú þegar á það reyna, hvort samkomulag geti náðst við Færeyinga um
samciginlega réttargæzlu á Rockall-svæðinu i samræmi við ályktanir
Alþingis frá 22. desember 1978 og 19. maí 1980. Jafnframt verði haldið
áfram samkomulagsumleitunum við Breta og íra um eignar- og umráða-
rétt hafsbotnsins á Rockall-sléttu. Sameinað Alþingi kjósi með hlutbund-
inni kosningu fimm menn sem starfi með ríkisstjórninni að framgangi
málsins.
í greinargerð segir að strand-
þjóðir víða um heim séu nú sem
óðast að tryggja hafsbotnsrétt-
indi sín utan 200 mílna efna-
hagslögsögu, samkvæmt nýjum
hafréttarsáttmála, en beinna að-
gerða sé þörf af þeirra hálfu til
að öðlast þessi réttindi, sbr. 76.
gr. hafréttarsáttmálans. Fyrir
löngu er því ljóst, segir og í
greinargerð, að Islendingar
þurfa að fylgja fram ályktunum
sínum um þetta efni.
Orðrétt segir m.a. í greinar-
gerðinni:
„Við íslendingar færum fjöl-
mörg rök fyrir réttindum okkar
á Rockall-hásléttunni og skulu
nokkur talin:
1. Sanngirni er sú meginregla
sem ríkja á samkvæmt orðum og
anda hafréttarráðstefnu og haf-
réttarsáttmála, og sanngjarnt
hlýtur það að teljast, að við eig-
um einhverja íhlutun í þessum
réttindum, a.m.k. ef írar eiga
það. Og sanngjarnt hlýtur það
líka að teljast, hvernig við höf-
um nálgast málið.
2. í 100 milljónir ára hafa
sömu jarðfræðilegu umbrotin
sett einkenni sitt á jarðsögu
Rockall-hásléttu, íslands og
Færeyja.
3. Eftir Íslands-Færeyja-
hryggnum tengjumst við Hatt-
on-banka beint, en hryggurinn
er náttúrulegt framhald Islands.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
4. Íslands-Færeyjahryggurinn
er af sérstakri tegund úthafs-
skorpu sem kölluð er „Icelandic
type crust".
5. Dýpi frá íslandi til Hatt-
on-banka er hvergi meira en
2500 metrar, sem er sú viðmiðun
sem getið er í 76. grein. Allmikil
setlög, sem myndast hafa af
framburði íslenskra fljóta, eru
meðfram Hatton-banka og allt
suður í Biskayaflóa.
6. Ef miðlínuregla væri látin
gilda mundi svo til allur Hatt-
on-banki falla í hlut íslendinga.
7. A Íslands-Færeyjahrygg
hafa fundist set mynduð á landi
í borkjarna á 1300 metra dýpi
frá sjávarmáli.
8. Jarðfræðisaga íslandssvæð-
isins allt frá Grænlandi, Jan
Mayen og Færeyja- og Rockall-
svæðinu er einstök á hnettinum.
9. Orðin eðlilegt framhald,
„natural prolongation", hafa
ekki verið skilgreind á neinn af-
gerandi hátt, þannig að eðli máls
á að ráða, enda tilbrigðin ótelj-
andi á heimshöfunum.
10. En sú regla, sem myndað-
ist með Jan Mayen-samkomu-
laginu, á að vera vegvísir að
lausn ágreiningsmála þessara
fjögurra nágrannaþjóða.
11. Ef ekki næst samkomulag
þeirra þjóða, sem tilkall gera til
svæðisins, gæti svo farið að eng-
inn fengi neitt, en svæðið yrði
alþjóðlegt.“