Morgunblaðið - 20.10.1982, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 1982
Breytinga er þörf á skip-
an opinberra framkvæmda
Eftir Kristján
Baldursson um-
dœmistæknifrœöing
Lög um skipan opinberra fram-
kvæmda og fasteignir ríkisins
voru sett 1970. Til fróðleiks og
skýringar tek ég með stutt yfirlit
yfir lögin.
I. kafli laganna fjallar um al-
menn ákvæði, um boðleið mála um
opinbera framkvæmd. Boðleiðin
skiptist í fjóra áfanga: frumat-
hugun, áætlanagerð, verklega
framkvæmd og skilamat.
II. kafli er um frumathugun,
könnun og samanburður þeirra
kosta er til greina koma við lausn
þeirra þarfa sem framkvæmdinni
er ætlað að fullnægja.
III. kafli er um áætlanagerð.
k’rumathugunin og áætlanagerðin
á að fara fram á vegum hlutaðeig-
andi ráðuneytis, ríkisstofnunar
sveitarfélags eða annarra vænt-
anlegra eignaraðila í samráði við
fjárlaga- og hagsýslustofnun.
IV. kafli. Verkleg framkvæmd
merkir í lcgunum gerð verksamn-
ings, verkið sjálft og eftiriit með
því.
V. kafli fjallar um skilamat þar
sem á að gera grein fyrir hvernig
verkið hefur tekist miðað við áætl-
un.
VI. kafli er um yfirstjórn opin-
berra framkvæmda.
Fjármálaráðuneytið, fjárlaga-
og hagsýslustofnun, fer með fjár-
málalega yfirstjórn opinberra
framkvæmda, þ.e. frumathugunar
og áætlanagerðar. Framkvæmda-
deild Innkaupastofnunar ríkisins
fer með yfirstjórn verklegrar
framkvæmdar.
Þetta er lauslegt yfirlit yfir lög-
in, sem gera ráð fyrir samstarfi
fagráðuneyta og sveitarfélaga,
fjárlaga- og hagsýslustofnunar
samstarfsnefndar um opinberar
framkvæmdir og framkvæmda-
deildar Innkaupastofnunar ríkis-
ins.
Eftir að lögin voru sett var
stofnuð framkvæmdadeild Inn-
kaupastofnunar ríkisins til að sjá
um yfirstjórn verklegrar fram-
kvæmdar.
Hvar kreppir skórinn?
Það er nú orðin 12 ára reynsla
af lögunum og hvernig hafa þau
gefist og hafa þau þjónað tilgangi
sínum?
Vandamálin eru mörg, það sem
er alvarlegast er skortur á nægj-
anlega góðum undirbúningi fyrir
framkvæmdir. Sérstaklega varð-
andi mat á þeim þörfum sem fram-
kvæmdinni er ætlað að fullnægja.
Kristján Baldursson hefur starfað
hjá Framkvæmdadeild Innkaupa-
stofnunar ríkisins sl. 3 ár, en hefur
nú ársleyfi frá störfum og vinnur hjá
Statens Bygge og Eiendomsdirektor-
at í Osló.
Varðandi notagildi, gæðastaðal og
kostnaðarhlið.
Þegar þessir hlutir eru ekki í
lagi þegar framkvæmdin hefst er
ekki von á góðu. Enda veldur þetta
stórauknum kostnaði, óþægindum
og miklum töfum.
Eins og lögin gera ráð fyrir, þá
eru það hlutaðeigandi ráðuneyti,
ríkisstofnun eða sveitarfélög sem
eiga að sjá um frumathugunina og
áætlanagerðina í samráði við fjár-
laga- og hagsýslustofnun. Til þess
að góður árangur geti náðst á nýt-
anlegan áfanga framkvæmdar, þá
þarf að ljúka að fullu tæknilegum
og fjárhagslegum undirbúningi
áður en framkvæmdin hefst, og
vinna síðan verkið á stysta mögu-
lega tíma.
A þessu hefur orðið misbrestur.
Frumathugunin og áætlanagerðin,
matið á þörfunum og hönnunar-
stjórnin eru of laus í reipunum.
Fjármagnið er ekki tryggt fyrir-
fram í nýtanlega áfanga og fram-
kvæmdir eru hafnar allt of
snemma vegna þrýstings notenda.
Afleiðinguna þekkja allir. Óra-
langur byggingartími, hálfklárað-
ar framkvæmdir um allt og mjög
oft byggingar sem ekki eru í sam-
ræmi við þarfirnar.
Þó að lögin frá 1970 séu vel sam-
in og kveði á um þessa hluti,
skortir á að þeim sé framfylgt
varðandi undirbúning að opinber-
um framkvæmdum.
Tillögur til úrbóta
Til þess að bæta úr þessu
ástandi þarf yfirstjórn opinberra
framkvæmda að verða virkari og
ákveðnari og hönnunarstjórnin
betri. Þetta væri hægt að leysa ef
fjármálaráðuneytið fengi líka um-
sjá með faglegu yfirstjórninni.
Það væri hægt að slá saman
þeim stofnunum sem starfa að
þessum málum í dag, breyta lög-
unum frá 1970 og stofna í staðinn
eina hönnunar- og framkvæmda-
deild ríkisins, sem saman stæði af
samstarfsnefnd um opinberar
framkvæmdir, framkvæmdadeild
IR og húsameistaraembætti ríkis-
ins. Stofnunin hefði sem verkefni
að fara með yfirstjórn hönnun-
armála áætlanagerðar og allan
tæknilegan og fjárhagslegan und-
irbúning að framkvæmdum á veg-
um hins opinbera, ásamt eftirliti
og umsjón með verklegum fram-
kvæmdum.
Að sjálfsögðu verður slík stofn-
un að hafa náið samstarf við eign-
araðila og notendur, en þarf að
vera stjórnunar- og þjónustu-
stofnun sem vinnur þau verkefni
sem Alþingi ákveður.
Með betri yfirstjórn opinberra
framkvæmda næst lægri bygg-
ingarkostnaður, með betri undir-
búningi næst betri árangur tækni-
lega og varðandi nýtingu. Auk
þess styttri byggingartími.
Það er mikið atriði að það fé,
sem veitt er til opinberra fram-
kvæmda, nýtist sem bezt og komi
að sem beztum notum og fullnægi
þeim þörfum sem það átti að
leysa. Það er líka mikilvægt að
samkomulag náist um forgangs-
verkefni til þess að nýtanlegir
áfangar náist þar sem byrjað er.
Það er kominn tími til að endur-
skoða gildandi lög um þessa hluti
og bæta úr þar sem skórinn krepp-
ir.
Hús Kaupfélagsins
-öTp | L' |
■ i r h h j i |v? 1 jj 9 |
MW3- G B ssjPsA M| i T| H 1
Vörumarkaður Ljónsins
Kristín Kolbeinsdóttir
Magný Jónsdóttir
ísafjörður:
Kaupfélagið
þarf samkeppni
eins og aðr-
ar verslanir
Vörumarkaðurinn Ljónið á ísa-
firði var nýverið seldur Kaupfélagi
ísfirðinga. Það mun þýða að mest öll
matvörusala á ísafirði verður i hönd-
um Kaupfélagsins. ( tilefni af þess-
um breytingum hafði Morgunblaðið
tal af nokkrum ísfirðingum og
spurði þá hvernig þeim litist á.
Ekki nógu gott
Fyrst voru teknar tali Magný
Jónsdóttir og Kristín Kolbeins-
dóttir, en báðar vinna þær á Hótel
ísafirði. „Þetta er ekki nógu gott,“
sagði Magný. „Fólk er hér al-
mennt mjög mikið á móti þessu,
enda eiginlega engar verslanir
nema Kaupfélagið eftir."
„Persónulega er ég ekki ánægð
með þetta," sagði Kristjn. „Eg
held þetta verði allt of mikil ein-
okun. Ég hefði viljað að Hagkaup
hefðu keypt Ljónið, það er sagt að
það hafi komið til greina. En þeir
halda eitthvað áfram með litla
Ljónið, verða með húsgögn og
annað slíkt," sagði Kristín að lok-
um.
Rétt hugsað hjá
Kaupfélaginu
„Það er rétt hugsáð hjá Kaupfé-
laginu, að kaupa þetta sem versl-
un, “ sagði Páll Askelsson, verslun-
armaður. „Þeir eiga að hafa þarna
rekstur, sem samvinnumaður er