Morgunblaðið - 16.01.1983, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. JANÚAR 1983
Talað hefur verið um „efnahagsundur“ á Taiwan,
þar sem þjóðartekjur hafa vaxið að meðaltali um
9,4% á ári á 15 ára tímabili samkvæmt opinberum
skýrslum. Þó hefur dregið nokkuð úr þeirri aukn-
ingu tvö síðastliðin ár, orðið um 5,5%. Því hefur
valdið kreppan á heimsmarkaði, segja hei
En hverju þakka heimamenn
þennan góða árangur? Fyrst og
fremst því hve vel hafi til tekist
með nýtingu einu auðlindar lands-
ins, hinna vinnufúsu handa. Ein-
staklingsframtakið hafi fengið að
njóta sín og framleiðslan því
beinst inn á réttar brautir, þar
sem mestrar arðsemi er von.
Ríkisvaldið hlypi ekki til og bjarg-
aði fyrirtækjum, sem illa væru
rekin, þau yrðu að sjá um sig sjálf.
„Efnahagsuppbyggingin gengur
fyrir hjá okkur," sagði varaforseti
utanríkisviðskipta. „Við álítum að
slíkt sé forsenda fyrir aukinni
velmegun, auknum lífsþægindum
og aukinni félagslegri aðstoð."
Tæknivæðing
nauðsyn
Sama viðkvæðið var raunar hjá
öllum viðmælendum mínum, efna-
hagsuppbyggingin væri númer
eitt. Og í þeirri hröðu tækniþróun,
sem nú væri í heiminum, þyrfti að
leggja mesta áherslu á tæknivæð-
inguna. „Við verðum þar að til-
einka okkur allar nýjungar og það
strax,“ sagði hagfræðiprófessor,
sem ríkisstjórnin hafði kvatt í
Minningarhöllin um Chiang Kai-shek í Taipei. Stendur hún í fögrum
garði, sem enn hefur ekki verið lokið við, þegar myndin var tekin.
TAIWAN
sjálfstætt lýðveldi?
Risaskip í smíðum hjá China Shipbuilding Corp. í Kaohsiung.
„Nei, við getum ekki
svikið allt þetta fólk“
þjónustu sína. „Ef við drögumst
aftur úr er öllu lokið. Stöðugleiki
er okkur nauðsyn. Við verðum um-
fram allt að halda verðbólgunni
niðri, þar sem hún skekkir alla
mynd efnahagsmála."
Taiwan-búum hefur tekist að fá
fjölmörg erlend fyrirtæki til að
fjárfesta í landinu. Byggist það á
ódýrum og góðum vinnukrafti, því
ekki er um góðgerðastarfsemi að
ræða. Þá eru fyrirtækin skatt-
frjáls fyrstu fimm árin á meðan á
uppbyggingu þeirra stendur og
ýmsar aðrar ívilnanir eru veittar.
Vinnuþrælkun?
— Nei
En hvernig er með verkafólkið?
Ríkir ekki vinnuþrælkun? Ekki
vildu viðmælendur mínir sam-
þykkja það. Kínverjar væru í eðli
sínu mjög iðjusamir og settu ekki
fyrir sig 48 stunda vinnuviku.
Launin væru að sjálfsögðu lág á
evrópska vísu, en lífskjör almenn-
ings á Taiwan væru nú þau næst-
bestu í Asíu, aðeins í Japan væru
þau betri.
Þeir sögðu að verkföll væru
bönnuð, en það þýddi þó ekki að
ekki væri hægt að semja um kaup
og kjör. Slíkir samningar ættu sér
stað innan fyrirtækjanna. Fyrir-
tæki, sem rekin væru með góðum
hagnaði, greiddu allt upp í sex til
niu mánaða laun í bónus á ári. Ef {
alvarlegur órói væri meðal verka-
fólks á einhverjum vinnustað,
gripi ríkið inn í og sáttasemjari
skipaður til að setja niður deilur,
en vinna stansaði aldfei.
Opinberir starfsmenn fá ekki frí
utan lögskipaðra frídaga fyrstu
þrjú árin. Eftir það fá þeir tveggja
vikna aukafrí, sem lengist í 3 vik-
ur eftir 6 ár og í 4 vikur eftir 10 ár
í starfi.
„Skugga“-sendiráð
Það liggur í augum uppi að
utanríkisviðskiptin eru einn snar-
asti þátturinn í tilveru Taiwans
sem sjálfstæðs ríkis, eða eigum við
heldur að segja ríkishluta. Auk
hráefnis verða Taiwanar að flytja
inn matvæli, og það verður allt að
greiðast með útflutningi iðnaðar-
varnings. Eiga þeir þar í sam-
keppni við ýmsar Austur-Asíu-
þjóðir eins og t.d. Suður-Kóreubúa
og Japana, en auk þess eru þeir
illa settir vegna þess hve fá ríki
viðurkenna stjórnina. Aðeins
20—30 ríki hafa stjórnmálasam-
band við stjórn „Lýðveldisins
Kína“, og af þeim einungis þrjú,
sem verulegu máli skipta, Suður-
Afríka, Saudi-Arabía og Suður-
Kórea. Aðeins eitt „ríki“ í Evrópu
er í þeim hópi, en það er Vatikan-
ið.
Taiwan-stjórnin hefur þó komið
sér upp „skugga“-sendiráðum i
mörgum löndum í formi verslun-
arskrifstofa, en þeir geta ekki átt
nein opinber viðskipti við þau
lönd, sem viðurkenna Peking-
stjórnina. Byggjast því öll við-
skipti þeirra á sambandi við
einkaaðila í hinum ýmsu löndum.
Eykur það og á erfiðleika þeirra
hve tafsamt er að fá vegabréfs-
áritanir til annarra landa. Verða
þeir að senda umsókn til viðkom-
andi sendiráðs í Hong Kong og
þurfa oft að bíða 4—6 vikur áður
en áritun fæst. „í viðskiptum er
þetta mjög bagalegt, því oft þarf
að hafa þar hröð handtök."
Ekki bætir og úr skák að inn-
flutningskvóti hefur verið settur á
vörur frá Taiwan í ýmsum lönd-
um, t.d. í EBE-löndunum. Segja
Taiwanar að þar gæti þrýstings
frá Peking-stjórninni, sem reyni
að spilla fyrir þeim á allan hátt.
„Margir, sem við eigum viðskipti
við, vilja ekki að við merkjum vör-
una „Made in Taiwan". Það er eins
og þeir vilji fela viðskiptin við
okkur, sennilega af ótta við meg-
inlandsmenn."
Þrátt fyrir allt þetta verður þó
ekki annað sagt en utanríkisvið-
skipti eyþjóðarinnar þarna í
austrinu gangi glatt, því ég hef
fyrir satt, að hún flytji meira inn
og meira út en meginlandsrisinn.
„Ef Kínverjar stæðu sameinað-
ir, með náttúruauðlindir megin-
landsins en þjóðskipulagið, kraft-
inn og tæknimenntunina, sem hér
ríkir, stæði landið Japan ekki að
baki," varð einum samferðamanni
mínum að orði.
Singapore taki
við af Hong Kong
Varaforstjóri utanríkisvið-
skipta sagði að viðskiptajöfnuður-
inn hefði verið landsmönnum
mjög hagstæður á undanförnum
árum, þótt dálítill samdráttur
hefði orðið á sl. ári.
Ætti það rætur sínar að rekja
til þeirrar efnahagskreppu, sem í
heiminum er. Japan, Bandaríkin
og Hong Kong væru stærstu við-
skiptalöndin. Vöruskiptajöfnuður-
inn hefði verið mjög hagstæður
hvað Bandaríkin og Hong Kong
varðaði en óhagstæður gagnvart
Japan. Stafar það af hinum gífur-
lega innflutningi á hráefnum það-
an.
Taiwönum er ljóst að þeir glata
mikilvægum markaði, ef Peking-
stjórnin tekur við stjórn Hong
Kong, og er nú unnið að því af
fullum krafti að efla viðskipta-
sambandið við Singapore, þar sem
ætlunin er að Singapore taki við
af Hong Kong. Þá telja landsmenn
og víst að mikill fjöldi athafna-
manna, sem nú starfa í Hong
Kong, flytji starfsemi sína til Tai-
wan. Hefur komið til tals, og um
það fara nú fram umræður, að
stofna á Taiwan fríhöfn í líkingu
við Hong Kong og Singapore.
— En er ekki hugsanlegt, ef
Peking-stjórnin breytir ekki
stjórnarháttum í Hong Kong, að
Taiwanar haldi viðskiptum sínum
þar áfram? „Nei, við munum engin
viðskipti eiga við Hong Kong, ef
kommúnistarnir á meginlandinu
fara þar með stjórn, aldrei að ei-
lífu.“
Aðeins eitt Kína
Fram til ársins 1971 fór Lýð-
veldið Kína, þ.e. Taipei-stjórnin,
með atkvæði Kína hjá Sameinuðu
þjóðunum, en þá var Peking-
stjórnin viðurkennd sem fulltrúi
Kína og „Lýðveldið Kína“ hvarf úr
samtökunum. Þá og raunar löngu
fyrr höfðu verið uppi hugmyndir
um að Taiwan gerðist sérstakt ríki
og lýsti yfir sjálfstæði. En þær
hugmyndir voru ekki Taiwan-búa
sjálfra heldur annarra ríkja með
Bandaríkin í broddi fylkingar.
Slíkt kom ekki til greina að mati
stjórnar „Lýðveldisins Kína“, þar
sem hún væri eina löglega stjórn
ríkisins alls. Taiwan væri fylki í
Kína og því yrði ekki breytt þótt
uppreisnarmenn kommúnista
hefðu náð völdum á meginlandinu.
Shanghai-yfirlýsingin, þegar
Nixon Bandaríkjaforseti var í
SIÐARl HLIÍTI