Morgunblaðið - 23.01.1983, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. JANÚAR 1983
31
Myndir/
Sigurgeir Jónasson
þar til bakað var árla dags. Það
var í rauninni furðulegt hvað
hitinn hélst lengi í ofninum eftir
að hætt var að kynda.
Áður fyrr var mun meira unn-
ið í höndunum í bakaríum lands-
ins, en fyrsta hrærivélin, sem
keypt var til landsins, kom ein-'
mitt í Magnúsarbakarí og er hún
ennþá notuð á stundum. Sams
konar hrærivél kom um leið í
Bernhöftsbakarí til Sigurðar
Bergssonar, bróður Magnúsar,
en hann var annar lærlingurinn,
sem Magnús tók.
í samtali við fjölskyldu Sig-
mundar, sagði Dóra, að oft hefðu
samgönguerfiðleikar sett strik í
reikninginn með hráefni og t.d.
nefndi hún, að á bolludaginn
fyrrum hefði oft verið beðið milli
vonar og ótta hvort skipið kæmi
í tæka tíð með rjómann. Alltaf
kom rjóminn en i eitt skipti var
ekki hægt að byrja að setja á
bollurnar fyrr en kl. fjögur um
daginn. Sigmundur hafði orð á
því, að áður hefði mannlífið ver-
ið mun betra, hæggengara og
manneskjulegra, en með aukn-
um samgöngum hefði þetta farið
úr böndum.
Fyrsti skápofninn í bakaríi á
landinu kom í Magnúsarbakarí
og einnig fyrsta hraðgenga
hrærivélin, sem gat hrært í 200
brauð á tveimur mínútum. „Upp
úr því var öllu hent í hrærivélina
í einu en áður voru menn harðir
á því, að allt yrði að fara í vélina
í réttri röð, annars blandaðist
deigið ekki rétt og t.d. urðum við
að brjóta eitt egg í einu,“ sagði
Sigmundur.
Nú býður Magnúsarbakarí upp
á 80 tegundir af brauði og kökum
og að staðaldri eru bakaðar
40—50 tegundir daglega. „Nú er
vítamínbrauðið allsráðandi,"
sagði Bergur, „og við notum sér-
stakt mjöl, tröllamjöl, til þess að
hjálpa brauðinu. Bæði hefast
það betur með þessu mjöli og
einnig geymist það mun betur.
það hefur einnig sýnt sig, að stór
brauð seljast betur og grófu
brauðin eru alltaf að vinna á.“
Áður voru allar tvíbökur og
bollur tvíslegnar, nú er allt unn-
ið í vélum. Einn maður lagar nú
allt deigið fyrir bakaríið, áður
var unnið í miklum hita og kófi,
nú hefur vélvæðingin gert bak-
aríin að venjulegum vinnustöð-
um og fólk vinnur sína vinnu í
innifötum. Þeir gamalreyndu
eru samt ekki sáttir við breyt-
inguna á hitastiginu og oft sagð-
ist Sigmundur hafa þurft að fara
í lopapeysuna við baksturinn
vegna kulda eftir að tæknin tók
völdin. Við vélvæðinguna hefur
fækkað um helming við fram-
leiðsluna.
Bergur sagði, að þeir legðu
mikla áherslu á brauðin. Nú
væru mjöltegundir orðnar svo
miklu fjölbreytilegri og betri
enda samkeppnin mun meiri á
markaðnum. „Þetta er nú orðið
aðallega spurning um að vera
hugmyndaríkur," sagði Bergur.
Tólf manns vinna í Magnús-
arbakaríi en áður voru tvö bak-
arí, Brauðgerð Karls O.J.
Björnssonar og Félagsbakaríið,
sem í daglegu tali var kallað
Vogsabakarí eftir hinum róm-
uðu bökurum og persónum þess
fyrirtækis. Áður var brauðgerð-
in verulega árstíðabundin eftir
aflabrögðum og veiðitímabilum
en nú er þetta jafnt allt árið.
Þeir bræður í Magnúsarbak-
aríi ætia að selja framleiðsiu
sína á afmælisdaginn eftir verð-
lista 23. janúar 1923 og þá mun
rjómakakan t.d. aðeins kosta 23
aura og snúðurinn 7 aura.
„Þá urðum við að
brjóta eitt egg í einu“
Nokkrir af starfsmönnum í Magnúsarbakaríi ásamt Dóru og Sigmundi, Vilborgu og Bergi.
Magnúsarbakarí í Eyjum 60 ára:
Um áramótin 1979—80 leigja
þau svo bakaríið sonum sínum,
Bergi og Andrési, og hafa þeir
rekið það síðan. Til gamans má
geta þess, að það munu ekki vera
mörg fyrirtæki hér í Eyjum, sem
hafa verið í sömu ættinni í 60 ár.
Frá árinu 1914—47 var kynt
með kolaofni í bakaríinu og það
varð því veruleg breyting þegar
það breyttist. Þegar kolaofninn
var þurfti að kynda allt í botn á
kvöldin og síðan að loka fyrir til
þess að halda ofninum heitum
Við afgreiðslu í Magnúaarbakarii.
Tveir af starfsmönnum f Magnúsarbakaríi með brauðhleifana.
Andrés, Sigmundur og Bergur.
bakaríinu í rösk 30 ár, eða til
ársins 1957, er hann seiur Dóru,
dóttur sinni, og tengdasyni, Sig-
mundi Andréssyni, bakaríið og
allt húsið.
Þau starfræktu svo bakaríið
þarna á Heimagötunni til ársins
1967 þegar þau flytjast í nýtt
hús, sem þau reistu á Vest-
mannabraut 37 (Gunnarshólma)
og opna þar 7. janúar 1967.
Magnús hafði útskrifað eina tíu
bakara og margir af þeim hafa
verið og eru vel kunnir í stétt-
inni ennþá. í gosinu 1973 fór
Heimagata 4 undir hraun og á
sjálfan gosdaginn varð bakaríið
50 ára, svo heldur var það léleg
afmælisgjöf, sem það fékk frá
máttarvöldunum? Állar vélar og
annað var flutt upp á land og um
átta mánaða skeið var Magnús-
arbakarí rekið á Eyrarbakka. En
hinn 16. september sama ár
fluttust þau hjónin aftur til baka
og hófust handa við að hreinsa
og byggja upp aftur. Og þann 16.
október var Magnúsarbakarí
komið aftur í gang af fullum
krafti.
Það er ugglaust einstætt að
rótgróið fyrirtæki og þar að auki
bakarí fái eldgos i afmælisgjöf á
fimmtíu ára afmælinu. Einhverjum
fyrirtækjum hefði slíkt riðið að
fullu en Magnúsarbakarí þoldi hit-
ann og hefur síðan hefast á eðli-
legan hátt eins og góðu brauði
sæmir. Blaðamaður Morgunblaðs-
ins heimsótti Magnúsarbakarí í til-
efni 60 ára afmælisins 23. janúar
en það ber upp á sama dag og
upphaf eldgossins í Heimaey, sem
hófst 23. janúar 1973.
Árið 1923, hinn 23. janúar,
kaupir Magnús Bergsson hús-
eignina Heimagötu 4 (Tungu)
ásamt bakariinu. Það hús var þá
eitt af stærstu og myndarlegustu
húsum hér í Eyjum. Það var vel
byggt og vandað til þess og var
öll mölin, sem notuð var í steyp-
una, sótt út í Klettsvík í skjögt-
urum. Húsið var byggt árið 1914.
Þegar Magnús kaupir er hann
aðeins 24 ára gamall, nýút-
skrifaður bakari og var að koma
úr eins og hálf árs viðbótarnámi
í Danmörku. Hann stofnsetti
Hótel Berg og starfrækti ásamt