Morgunblaðið - 04.05.1983, Blaðsíða 28

28 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. MAÍ1983
Heimsókn í Oy Lohja Ab/Finlux:
Þúsund sjónvarpstæki
til íslands árlega
„Þúsund ... myndlampar ... i færibandi þokast nær.“ Séð yfír hluta
verksmiðju Finlux.
„Fyrirtækið framleiðir ár hvert
um 150.000 sjónvarpstæki og af
þeim seljum við að meðaltali um
1.000 til íslands," sagði Sten von
Hellens, upplýsingafulltrúi Oy Lohja
Ab-fyrirtækisins er blm. var þar á
ferð. „Eitt árið seldum við reyndar
um 2.000 tæki á íslandi, en það var
mjög óvenjulegt ár hjá okkur,“ bætti
hann við.
Nafnið Oy Lohja Ab segir fólki
kannski ekki mikið, en víst er að
margir munu kannast við nafnið
Finlux. Sjónvarpstæki af þeirri
gerð hafa verið seld um margra
ára skeið á íslandi og líkað vel. En
Oy Lohja Ab framleiðir ekki ein-
vörðungu sjónvarpstæki. Fyrir-
tækið er með ýmiss konar fram-
leiðslu og rafmagnstæki og tölvu-
búnaður er aðeins lítið brot af
heildarveltu fyrirtækisins, sem er
mjög stórt á sviði finnsks bygg-
ingariðnaðar.
Oy Lohja Ab er gamalt og
rótgróið fyrirtæki, stofnsett árið
1897. í dag vinna hjá því um 4.500
manns, en hluthafar eru um 15.000
talsins. Veltan í fyrra var 1,6
milljarðar finnskra marka.
Fyrirtækið rekur stóra sem-
entsverksmiðju og framleiðir um
þriðjung alls sements í landinu.
Ennfremur selur það og/eða
framleiðir möl, tilbúna stein-
steypu, hellusteina, hleðslusteina,
einangrunarefni, tilbúin hús,
vatnsdælur og ýmislegt annað,
auk þess sem mikil áhersla hefur
undanfarin ár verið lögð á full-
kominn rafeindabúnað.
Stolt fyrirtækisins í dag er án
efa ný og mjög fullkomin ljósa-
tafla, en slíkar töflur verða settar
upp á flugvellinum í Helsinki og
víðar. Töflurnar eru mjög fyrir-
ferðarlitlar, eyða lítilli orku og
veita litlum hita frá sér. Mörgum
árum hefur verið eytt í rannsóknir
og sérhæfðar tilraunir vegna
þessa verkefnis og hefur fyrirtæk-
ið þegar fengið pantanir erlendis
frá.
Svo aftur sé vikið að sjónvarps-
tækjunum, sem til þessa hafa ver-
ið eina vörutegundin, sem fyrir-
tækið hefur flutt út til íslands,
hófst framleiðsla litatækja árið
1972 eftir að formleg tengsl við
Luxor-fyrirtækið sænska voru
slitin. Ekki er langt síðan Oy
Lohja Ab, sem hefur aðsetur í
samnefndum 80.000 manna bæ um
klukkustundar akstur frá Hels-
inki, keypti Asa-fyrirtækið, en það
framleiðir einnig sjónvörp. Þessi
kaup voru liður í að auka enn frek-
ar framleiðslu og tæknivæðingu
fyrirtækisins í rafeindaiðnaði.
Að sögn Matti Tempakka, yfir-
manns sjónvarpseiningafram-
ieiðslunnar, hefur framleiðslan
tekið stórstígum framförum á
undanförnum árum. Fyrir áratug
voru 90% allra sjónvarpstækja
verksmiðjunnar send í viðgerð á
ábyrgðartímabilinu (6 mánuðir),
en í dag er þetta hlutfall innan við
10%. Tæknin við framleiðsluna
hefur einnig tekið stórstígum
framförum. Fyrir áratug voru um
1.500 mismunandi hlutir í einu
sjónvarpstæki og þá var meðal
framleiðslutími hvers tækis um 15
klukkustundir. 1 dag hefur eining-
unum fækkað niður f 500 og nú
tekur aðeins 5 klukkustundir að
framleiða hvert tæki.
Tæknivæðingin hjá Finlux er
mjög mikil og allur aðbúnaður
starfsfólks er mjög fullkominn.
Mikið er lagt upp úr hreinlæti á
vinnustað og hvarvetna sem blm.
fór var fólk við hreingerningar-
störf af einu eða öðru tagi.
Um þriðjungur allrar sjón-
varpstækjaframleiðslu verksmiðj-
unnar er seldur úr landi. Þótt sal-
an sé e.t.v. ekki mjög mikil í
stykkjatölu er vert að veita því at-
hygli hve víða Finlux-tækin fara.
Má sem dæmi nefna, að þau eru
mjög hátt skrifuð í Singapore, þar
sem allt morar í japönskum raf-
magnsvörum.
Að sögn Sten von Hellens er nú
unnið markvisst að aukinni mark-
aðshlutdeild Finlux í Bandaríkj-
unum, en að hans sögn tekur lang-
an tíma að koma undir sig fótun-
um þarlendis. Til þessa hefur
meginþorri útflutningsins farið til
hinna Norðurlandanna svo og
V-Þýskalands, þar sem Quelle-
samsteypan hefur verið traustur
viðskiptavinur um langt skeið, en
forráðamenn fyrirtækisins gera
sér vonir um aukna hlutdeild á
öðrum mörkuðum í kjölfar ræki-
legrar kynningarherferðar.
Von Hellens var einnig þeirrar
skoðunar, að útflutningur fyrir-
tækisins á sjónvörpum hefði ekki
aukist nægilega mikið. Markaður-
inn í Finnlandi væri nú orðinn
mjög mettaður og því væri hreint
og beint nauðsynlegt að beina at-
hyglinni að öðrum mörkuðum.
Bandaríkin væru sérstaklega í
sigtinu í þessu efni. Bjartsýni ríkti
um góðan árangur, enda hefði gott
orð farið af þeim Finlux-tækjum,
sem þar hefðu verið seld.
A1 - A10
ULKOMAAN LÁHTEVA LIIKENNE
UTRIKES AVGAENDE TRARK
IN T E R N A TIO N A L OEPARTURES '
ANV LAHTO wm LtMSOttA
AVO TID UTQANQ Mum
ESTIMATED QATE BOAROINQ
Stolt Lohja-verksmiðjanna, fullkomin Ijósatafla, sem þegar hefur vakið verðskuldaða athygli.
Heimsókn í ráðgjafa-, hönnunar- og verktakafyrirtækið Ekono:
Pappírsverksmiðja á íslandi
er skynsamleg fjárfesting nú
„Það er fyllsta ástæða til að undirstrika, að við höfum mjög mikinn
áhuga á samvinnu við íslendinga á verkefnum í þróunarlöndunum Ld.
þar sem um er að ræða jarðvarma. Þekking íslendinga á því sviði er
margfalt meiri en nokkru sinni okkar, en við höfum hins vegar betri
tækniþekkingu á mörgum sviðum. Með því að leggja þessa tvo þætti
saman teljum við ekki nokkurn vafa á, að þjóðirnar tvær gætu átt
blómlegt samstarf,“ sögðu þeir Pentti Rouhinainen, Yngve Nygárds og
Kai Vesterlund hjá ráðgjafa-, hönnunar- og verktakafyrirtækinu Ekono,
er blm. var þar á ferð.
Trjákvoðuverksmiðjan, sem Ekono byggði í Kóreu, er eitt helsta stolt
fyrirtækisins, ekki endilega verksmiðjan sjálf heldur sú staðreynd aö hún
var reist við erfiðar aðstæður og hefur reynst mjög arðbær.
Það er hreint ekki daglegt
brauð að sjá íslenska fánann er-
lendis og því vakti það upp þjóð-
erniskenndina, að sjá íslenska
fánann blakta við hún fyrir
framan aðaiinngang fyrirtækis-
ins í Esbo. Ekono-fyrirtækið
tengist annars íslandi einkum að
því leytinu til, að leitað hefur
verið til þeirra vegna hugsan-
legrar byggingar pappírsverk-
smiðju á fslandi. Nygárdas taldi
slíka fjárfestingu mjög viturlega
á þessum tímum, því markaður-
inn færi æ stækkandi í Mið-
Evrópu, ekki kannski hvað síst
fyrir tilstilli náttúruverndar-
samtaka, sem barist hafa fyrir
friðun skóganna.
„Timbrið er hægt að fá frá
lítt- eða með öllu ónýttum skóg-
um í Kanada, orkan er næg á
íslandi og markaðurinn vex
stöðugt í Evrópu. Ég veit ekki
hvað er hægt að hugsa sér það
betra," sagði hann.
Umræður um slíka verksmiðju
á íslandi munu tiltölulega
skammt á veg komnar, en að
sögn þremenninganna myndi
slík verksmiðja veita a.m.k. 200
manns atvinnu ef miðað væri við
verksmiðju, sem afkastaði
150.000 tonnum á ári. Minni
verksmiðja myndi tæpast verða
mjög arðbær. „jslendingar þurfa
ekki að óttast mengun verðum
við hafðir með í ráðum því Ek-
ono leggur geysilega áherslu á
fullkomnar mengunarvarnir í
öllum þeim verkefnum, sem
fyrirtækið tekur að sér,“ sagði
Rouhinainen.
Ekono er mjög stórt fyrirtæki
og hjá því starfa um 650 manns.
Fyrirtækið er ákaflega fjölhæft
og í þeirri staðreynd er e.t.v. að
finna stærstu kostina umfram
keppinautana, sem margir
hverjir einskorða sig við þrengra
svið. Þá kom það fram hjá Vest-
erlund, að einmitt sakir fjöl-
hæfninnar hefði Ekono fundið
lítið fyrir þeim efnahagslegu
þrengingum, sem verið hafa um
allan heim á undanförnum ár-
um. Tók hann sem dæmi tvö
bandarísk ráðgjafafyrirtæki,
mjög virt á alþjóðamarkaöi, sem
orðið höfðu að segja upp stórum
hluta starfsfólks síns vegna
þrenginga. Slíkt væri með öllu
óþekkt hjá Ekono og árið í fyrra
sagði hann hafa verið sérstak-
lega gott og allt benti til þess að
í ár yrði afkoman enn betri.
Ekono er rótgróið fyrirtæki og
starfsemi þess nær allt aftur til
ársins 1911. Nú á það dótturfyr-
irtæki í Bandaríkjunum, Kan-
ada, Kóreu, Austurríki og Spáni.
Þá er Ekono nú t.d. að vinna að
25 ára áætlun um raforkudreif-
ingu í Zambíu. Einnig sakar ekki
að nefna skipulagningu og hönn-
un 40.000 manna bæjar, sem
reisa á frá grunni í Líbýu.
Vesterlund sagði Ekono vera
sérstaklega stolt af afrekum sín-
um í Kóreu. Þar hefði verið kom-
ið upp trjákvoðuverksmiðju við
mjög erfiðar aðstæður. Hún
hefði strax að sex mánuðum
liðnum farið fram úr áætlunum
um afköst og sýnt sig vera mjög
arðbæra. Þetta væri ekki hvað
síst ánægjulegt fyrir þá sök, að
Svíar hefðu síðan 1966 verið að
byggja sambærilega verksmiðju
í Víetnam, en henni væri enn
ekki lokið.
Ekono er sem fyrr sagði með
mjög alhliða ráðgjafaþjónustu á
öllum hugsanlegum sviðum
framkvæmda. „Það eina, sem við
ekki bjóðum upp á er arkitekt-
úr-þjónusta því við viljum að
viðskiptavinurinn fái að hafa
hönd í bagga á þeim vígstöðv-
um,“ sagði Nygárdas.
Frá upphafi mun fyrirtækið
hafa tekið að sér um 10.000 mis-
munandi verkefni og þau eru ófá
verkefnin, sem Ekono hefur átt
þátt í í Finnlandi. Nægir þar að
nefna allar fjarvarmaveitur
landsins, neðanjarðarlestina í
Helsinki, kjarnorkuver landsins,
olíugeymslur neðanjarðar og
nánast allt, sem nöfnum tjáir að
nefna á framkvæmdasviðinu.
„Við erum að sjálfsögðu mjög
ánægðir yfir því, að til okkar
skuli hafa verið leitað vegna
hugsanlegrar trjákvoðuverk-
smiðju á íslandi. Við teljum, að
leitir þú til Ekono þurfir þú ekki
að leita annað. Við tökum aila
þætti framkvæmdanna að okkur
ef svo ber undir. Ekono býður í
mörgum tilvikum upp á ódýrari
ráðgjöf en margir aðrir keppi-
nautar, ekki síst vegna þess að
tæknin er mikil hjá okkur við
alla gagnaúrvinnslu og við þurf-
um því færri vinnustundir til
rannsókna. Við erum þeirrar
skoðunar, að enginn verði svik-
inn sem leitar ráða hjá okkur,"
sögðu þremenningarnir er blm.
kvaddi bá.