Morgunblaðið - 12.06.1983, Blaðsíða 1

Sunnudagur 12. maí - Bls. 49-92
Svipmvnd á sunnudegi
Thatcher
Mikilhæfur leiðtogi, fullur þjóð-
erniskenndar og sjálfstrausts
Ótvíræðir
leiðtogahæfileikar
Hvað sem öðru líður hefur hún
verið sá stjórnmálamaður Breta,
sem mest hefur borið á hin síð-
ari ár. Leiðtogahæfileikar henn-
ar eru ótvíræðir og voru ræki-
lega undirstrikaðir í skoðana-
könnun, sem gerð var í Banda-
ríkjunum fyrir tveimur mánuð-
um. Þar var fólk spurt að því
hvern erlendra leiðtoga það teldi
mestan. Meira en helmingur að-
spurðra nefndi Thatcher.
Thatcher er ekki einungis
mikilhæfur stjórnmálaleiðtogi.
Hún er mjög trúuð, þjóðernis-
kennd hennar er rík, hún býr yf-
ir óbilandi sjálfstrausti og sann-
færingarkraftur hennar er með
ólíkindum. Hún er enda ein
þeirra, sem ætíð eru sannfærðir
um réttmæti eigin ákvarðana og
aðgerða. Hún hefur reynst
ósveigjanleg, með einni undan-
tekningu þó, í fjögurra ára
stjórnartíð sinni. Einarðleg af-
staða hennar til hinna ýmissu
málaflokka hefur gert það að
verkum, að hún hefur fengið ým-
is viðurnefni. „Iron Lady“, eða
Járnfrúin, er líkast til þekktast
þeirra allra. Það voru ráðamenn
í Kreml sem lýstu henni þannig.
Það fer ekki framhjá neinum
þegar Margaret Thatcher er á
ferð Hún er með sex öryggis-
verði á öllum ferðum sínum, þrjá
Eftir stórsigur í bresku þingkosningunum á fimmtudag
þarf ekki að fara í grafgötur um þá staðreynd, að nafn
Margaret Thatcher, leiðtoga íhaldsflokksins, verður ör-
ugglega skráð á spjöld stjórnmálasögu heimsins stóru
letri.
Það þurfti reyndar ekki nýafstaðnar kosningar til. Áður
hafði hún komist á allra varir er hún varð fyrsta konan til
að gegna forsætisráðherraembætti í Bretlandi og athyglin
beindist aö henni í ríkari mæli en nokkru sinni, er hún af
mikilli einurð og röggsemi stýrði breska hernum til sigurs
í Falklandseyjadeilunni í fyrra. Sjálf er Margaret Thatcher
á hinn bóginn þannig manneskja, að hún kysi örugglega að
hennar yrði minnst fyrir önnur og meiri langtímaafrek á
spjöldum sögunnar.
menn sem sjá um að mata fjöl-
miðlana, þar af einn sem alltaf
gætir þess að hún horfi sem
heppilegast við myndasmiðum.
Auk þessa fólks eru fimm menn
á fullum launum við það eitt að
gefa henni góð ráð.
Þrátt fyrir ráðgjafana fimm
skyldi enginn halda, að Thatcher
taki lífinu létt. Hún er sannkall-
aður vinnuþjarkur. Sefur ekki
nema 4—5 klukkustundir að
nóttu á milli þess sem hún þeyt-
ist um, íklædd blárri dragt.
Reyndar stundum sögð ganga í
gráum fötum til tilbreytingar.
Samviskusemin uppmáluð
Margaret Hilda Thatcher,
fædd Roberts, heitir breski for-
sætisráðherrann fullu nafni.
Hún er fædd 13. október 1925 í
Grantham í Lincolnshire. Faðir
hennar var matvörukaupmaður,
varð síðar bæjarstjóri I bænum
og Thatcher fæddist einmitt í
íbúð foreldranna, beint fyrir
ofan verslunina. Þau voru
meþódistar og Thatcher fékk
strangt uppeldi í samræmi við
lífsskoðanir þeirra. „Ætlirðu þér
að gera eitthvað, inntu það þá
vel af hendi.“ Þannig hljómaði
eitt mikilvægasta heilræði for-
eldra hennar.
Á heimili sínu hefur hún
sennilega fyrst heyrt orðatil-
tækið, að fólk uppskeri aðeins
eins og það sáir. Þessi einfalda
speki er einmitt inntakið í öllum
Margaret Thatcher í miðri kosn-
ingabaráttunni, umkringd frétta-
mönnum að vanda.
Brúðkaup og tvíburar
Árið 1951 kvæntist hún manni
sínum, Denis Thatcher, auðug-
um forstjóra olíufyrirtækis, sem
nú er kominn á eftirlaun. Tveim-
ur árum síðar eignuðust þau
einu börn sín, tvíburana Mark og
Carol. Dóttirin er blaðamaður,
en sonurinn hefur getið sér gott
orð sem rallökumaður.
Jafnt stuðningsmenn Thatch-
er sem andstæðingar hennar
telja auð eiginmannsins hafa
verið lykillinn að pólitískum
frama hennar. Ríkidæmi hans
var slíkt, að þau hjón gátu leyft
sér að kaupa húshjálp og barn-
fóstrur utanfrá svo hún gæti
einbeitt sér að stjórnmálunum.
Hún var fyrst kjörin á þing
árið 1959 og 16 árum síðar bauð
hún sig fram til formannskjörs
innan íhaldsflokksins gegn
Edward Heath, sem hafði þá
nýlega tapað í þingkosningum.
Þetta var almennt álitin mjög
djarfleg ákvörðun af hálfu
Thatcher, en hún fór með sigur
af hólmi. Thatcher var á þessum
tíma fremur lítt þekktur stjórn-
málamaður þó svo hún hefði
gegnt embætti ráðherra vísinda-
og menntamála.
Á fundi með Reagan, Bandarfkjaforseta, í Williamsburg á ráðstefnu sjö
af helstu iðnríkjum heims.
boðskap forsætisráðherrans og
gekk eins og rauður þráður f
gegnum alla kosningabaráttu
hennar og íhaldsflokksins.
Eftir hefðbundna skólagöngu
hélt Thatcher til náms í háskól-
anum í Oxford. Það orð fór af
henni í skóla, að þar færi náms-
kona af bestu gerð, samvisku-
semin uppmáluð. í Oxford tók
hún próf í lyfjafræði og síðan
lögfræði. Ferill hennar í þessum
greinum varð þó miklu skemmri
en ætlað var því stjórnmálin
áttu hug hennar allan.
Gengið á ýmsu
Á ýmsu hefur gengið á þeim
fjórum árum sem Thatcher hef-
ur gegnt embætti forsætisráð-
herra í Bretlandi. í tíð hennar
hefur náðst stórkostlegur árang-
ur í baráttunni við verðbólguna,
sem var nær 22% ári eftir að
hún tók við völdum. í dag er
hraði verðbólgunnar um 5%, en
þessi árangur hefur verið dýru
verði keyptur. Atvinnuleysið í
Bretlandi hefur þrefaldast í
SJÁ NÆSTU SÍÐU