Morgunblaðið - 12.06.1983, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. JÚNÍ 1983
Þat vat Viópum aí fólki \atpaÓ ofan \ gtunnat gtafit,
og \>ar lig^a kauskúput Vwet ofan á annatti og stara
hoium augnatóttum á ^ytkingslegt \awdi6 umVwetfis
fc______________
■■■ BÚLVALDAR
BOMBAY
61
Auðurinn er
orðinn til vandræða
Þegar Beryl Buck lést skildi hún
eftir sig sjö milljónir dollara í
sjóði og mælti svo fyrir um í
erfðaskránni, að peningunum
skyldi úthlutað meðal íbúanna í
Marin-hreppi í Kaliforníu. Millj-
ónirnar sjö hafa hins vegar ávaxt-
að sig vel og nema nú 300 milljón-
um og um leið má segja, að fjand-
inn sé laus í Marin-hreppi.
„Þetta er eitthvert versta dæm-
ið sem sést hefur um það, þegar
hinir ríku gefa hinum ríku," segja
höfundar skýrslu um peningagjöf-
ina og hlotið hefur nafnið „Bölvun
Buck-hjónanna“ vegna óánægj-
unnar og öfundarinnar, sem pen-
ingarnir hafa valdið.
Frú Buck, sem var ekkja olíu-
lindaeiganda, gerði það að skilyrði
í erfðaskránni, að aðeins íbúarnir
í Marin-hreppi yrðu aðnjótandi
auðæfa hennar. Fjórum árum eft-
ir lát hennar keypti Shell-fyrir-
tækið olíufyrirtæki hennar og nú
eru tekjur sjóðsins 25 milljónir
dollara á ári.
Þessir peningar eiga að renna
til aðeins 23.000 manns í einu af
auðugustu sveitarfélögum í
Bandaríkjunum. í gróskumiklum
hæðardrögunum í Marin-hreppi,
milli Kyrrahafsins og San Fran-
cisco-flóa, býr millistéttarfólk sem
er svo upptekið af sjálfu sér að það
hefur verið haft að spotti og spé í
bókum, kvikmyndum og fjölda-
mörgum blaðagreinum. Nú á þetta
fólk, sem býr tvöfalt betur en ger-
ist og gengur í Bandaríkjunum, að
fá styrk úr sjóði, sem í fyrra var
veitt meira úr en Rockefeller-
sjóðurinn úthlutaði um heim allan
á sama tíma. Að því er segir í
skýrslunni fyrrnefndu, sem tíma-
—■ÞRÓUN
ritið Nation stóð fyrir, fóru flestar
styrkveitingarnar til félaga sem
áttu nóga peninga fyrir.
Um 20.000 dollarar, hálf milljón
ísl. kr., fóru til húseigendafélags-
ins á staðnum, sem notaði pen-
ingana til að ráða sér sundlaug-
arvörð, og um 750.000 ísl. kr. fóru í
félagslega ráðgjöf fyrir eiginmenn
sem berja konurnar sínar, en ekki
einn einasti eyrir til kvennaat-
hvarfsins á staðnum vegna þess,
að þar væri alltof mikið af „laus-
látum gálum".
Vegna þess hve sjóðurinn er rík-
ur hafa stjórnarmenn í honum
orðið að nokkurs konar huldu-
stjórn í hreppnum og geta að vild
sinni spilað á öfundina og óánægj-
una, sem grasserar meðal fólksins.
íbúarnir sjálfir ráða engu um
fjárveitingarnar og það hefur m.a.
vaidið því, að 46 félög hafa farið í
mál við sjóðinn og ríkissaksóknar-
inn í Kaliforníu er að rannsaka
fjárreiður hans.
Þótt nokkrar styrkveitingar
hafi farið til fátæks fólks — sem
líka fyrirfinnst í Marin-hreppi —
er komist að þeirri niðurstöðu í
skýrslunni, að Buck-sjóðurinn,
eins og aðrir slíkir sjóðir, komi
fyrst og fremst „gamalgrónum
stofnunum að gagni og hefur til-
hneigingu til að viðhalda óbreyttu
ástandi".
„Ekkert bendir til, að dollara-
flóðið hafi komið íbúunum í Mar-
in-hreppi að neinu gagni. Þvert á
móti bendir margt til, að þessir
auðfengnu peningar hafi gert fólk-
ið óhæfara um að lifa í því, sem
við köllum samfélag," sagði í
skýrslunni.
— CHRISTOPHER REED
Lyfjagerð
úti í
geimnum
vísast á
næsta leiti
McDonnell Douglas-fyrirtæk-
ið bandaríska hefur nú greint
frá áætlunum um smíði lyfja-
verksmiðju úti í geimnum, en
við þær aðstæður sem þar ríkja,
þ.e. algjört þyngdarleysi, bjóð-
ast nýir og áður óþekktir mögu-
leikar við alls kyns efnagerð.
Lyfjaverksmiðjan mun aðeins
vega hálft þriðja tonn og verður
flutt út fyrir gufuhvolfið með
geimferju. Talsmaður fyrirtæk-
isins segir, að þau lyf, sem
þarna muni verða framleidd,
muni koma til með að valda
„þáttaskilum" í baráttunni við
sjúkdóma. Þessi aðferð, sem
m.a. er fólgin í aðskilnaði efna,
hefur þegar verið prófuð með
góðum árangri í fyrri ferðum
geimferjunnar.
Stefnt er að því, að verksmiðj-
an verði skilin eftir úti í geimn-
um í hálft ár eða lengur, en síð-
an munu áhafnir geimferjunnar
sjá um að sækja framleiðsluna
og birgja verksmiðjuna upp með
nýjum hráefnum. Vegna sam-
keppninnar, sem ríkir á milli
lyfjaverksmiðjanna, vildi tals-
maður McDonnell Douglas og
samstarfsaðila þess, ortho-fyr-
irtækisins, ekki greina frá því
hvaða lyf yrðu framleidd eða
hve miklum peningum yrði var-
ið til þessa verks.
„Hér verður um að ræða bylt-
ingu í lyfjagerð," sagði hann,
„sem mun koma að góðu gagni
við sjúkdóma sem stafa af galla
í eggjahvítuefnum líkamans."
Aðgqngur einkafyrirtækja að
geimnum hefur til þessa verið
bundinn við fjarskiptahnetti, en
NASA, bandaríska geimferða-
stofnunin, hefur áður fjallað um
möguleikana á ákveðinni fram-
leiðsiu úti í þyngdarleysi geims-
ins. Nú hillir loks undir það í
fyrsta sinn.
— LEE DEMBART
Tók upp hanskann
fyrir hundskinnin
Þúsundir flækingshunda í
Bombay hafa mætt óblíðum ör-
lögum að undanförnu. Þeir hafa
verið veiddir, teknir af lífi með
rafmagni og notaðir sem hrá-
efni í beinamjölsverksmiðjunni
í Bassein norðan við Bombay.
Nú hafa þeir hinsvegar fengið
taismann, sem gengur undir
nafninu Hundamaðurinn í
Bombay. Hann er opinber
starfsmaður á eftirlaunum og
hefur hafið baráttu til að stöðva
gereyðingu flækingshundanna.
■■ BRÚÐARBRENNAi
Fjölskylda
dæmd í gálgann
Fyrir skömmu
voru 25 ára gamall
kaupmaöur, öldruö
móðir hans og bróðir
dæmd til dauða af
dómstól í Nýju Delhí.
Sakargiftir voru þær,
að þau höfðu drepið
eiginkonu kaup-
mannsins vegna
óánægju yfir heiman-
mundi hennar. Þetta
er í fyrsta sinn sem
indverskur dómstóll
kveður upp dauða-
dóm yfir heilli fjöl-
skyldu vegna brúð-
arbrennu, en það
mun vera næsta al-
gengt athæfi á Ind-
landi og stafar yfir-
leitt af óánægju yfir
heimanmundi.
Kaupmaöurinn
heitir l.axman Khum-
ar og hafði nýlega
gengið að eiga konu
að nafni Shuda, er
var 21 árs að aldri.
Fjölskylda hennar
hafði gert hana allvel
úr garði og leyst hana
út með skartgripum,
gjöfum og reiðufé
samtals að andvirði
75 þúsund rúpía.
Þetta þótti kaup-
manninum og fjöl-
skyldu hans þó ekki
nóg og fóru fram á að
fá til viðbótar vélhjól,
ísskáp og 10 þúsund
rúpfur.
Fjölskylda brúðar-
innar hafnaði þessari
kröfu og ákvað kaup-
maðurinn því að
koma konu sinni
fyrir kattarnef. Hún
var þá á síðasta mán-
uði meðgöngu. Þann
1. desember 1980
dröslaði hann Shudu
út í bakgarð húss
síns og naut við það
aðstoðar móður sinn-
ar og bróður. Þau
helltu eldfimu efni á
föt hennar og
kveiktu síðan í.
Grannar heyrðu
kvalaóp konunnar,
brutust inn í húsið og
fluttu hana á sjúkra-
hús. Ekki reyndist
unnt að bjarga lífi
hennar, en áður en
hún skildi við, sakaði
hún mann sinn og
fjölskyldu hans um
að hafa framið
verknaðinn vegna
óánægju með heim-
anmundinn.
Svo sem að framan
greinir eru brúðar-
brennur furðu al-
gcngar á Indlandi.
Arlega er tilkynnt um
rúmlega 200 slíkar
brennur í höfuðborg-
inni einni, en þær
tíðkast víða um land-
ið, og hafa færzt í
vöxt að undanförnu.
Sá dómur, sem nú
hefur verið upp kveð-
inn, er m.a. afrakstur
margra ára baráttu
sem kvennasamtök
hafa háð í því skyni
að fá stjórnvöld til að
herða viðurlög gegn
slíkum glæpum. Það
er algengt að brúð-
gumar krefji foreldra
um viðbót við heim-
anmundinn, eftir að
brúpkaupiö er um
garð gengið og hóti
að fyrirkoma eigin-
konum sínum, ef
þeim kröfum er ekki
sinnt. Og sumir láta
ekki sitja við orðin
tóm.
Arangurs af bar-
áttu indverskra
kvenna gegn margs
konar misrétti sér
víðar stað um þessar
mundir. Til dæmis
úrskurðaði hæstirétt-
ur fyrir skömmu, að í
nauðgunarmálum
yrði vitnisburður
fórnarlambanna lát-
inn nægja til sakfell-
ingar nema aðrar
sannanir lægju fyrir.
— AJOY BOSE
Hann heitir Nanek Alimchandr
ani, er piparsveinn á sjötugs-
aldri og berst fyrir því, að
hundunum verði sýnd meiri
mannúð. Þessir mjóslegnu
hundar með hvassa trýnið hafa
frá öndverðu sett jafnmikinn
svip á indverskt þjóðlíf og fílar
og betlarar.
Hundamaðurinn reynir nú að
telja borgaryfirvöldin í Bombay
á að breyta um aðferðir til að
fækka hundum. Hann bendir í
því sambandi á aðferð, sem
Bretar hafa tekið upp gagnvart
flækingsköttum og félst í því að
þeir eru veiddir, geltir og síðan
skilað aftur á sama stað.
Hann hefur sjálfur tekið upp
sínar eigin aðferðir, og tvisvar á
dag ekur hann niður að Cuffe
Parade og gefur 40 hundum að
éta. Hann hefur látið gera þá
alla ófrjóa fyrir eigið fé. Af
þessum 40 hundum eru 14 tíkur.
Hann elur þessa ferfættu vini
sína á hrísgrjónum, mjólk og
lamba- og nautakjöti. Sjálfur er
hann jurtaæta, eins og margir
Hindúar, en kaupir mánaðar-
lega kjöt fyrir um það bil þús-
und krónur til að gæða hundun-
um á.
Er hann var fyrir skemmstu
tekinn tali umkringdur dingl-
andi skottum, sagði hann: „Ef
til vill á enginn á jörðinni þessa
hunda, en guð á þá samt.“
í Bombay eru fimm milljónir
manna, sem hvergi eiga höfði
sínu að halla og sofa á götum
úti. Þetta fólk slæst við hund-
ana um tilfallandi matarleifar,
en eigi að síður tekur það mál-
stað þeirra og berst einna harð-
ast gegn því að þeir séu veiddir
og drepnir.
Hundaveiðarar kvarta yfir
því, að rustalýður og götusalar
ráðist á þá, þegar þeir reyni að
handsama hunda. Fyrir nokkr-
um vikum veittu 300 heimilis-
leysingjar hundi einum virðu-
lega útför. Þeir höfðu deilt með
honum kjörum á götum úti, en
urðu af honum að sjá, þegar
hann lét líf sitt í umferðarslysi.
Samkvæmt upplýsingum frá
Alþjóðaheilbrigðismálastofnun-
inni er talið að 15 milljónir
flækingshunda séu á Indlandi.
Þar er líka drjúgt meira um
hundaæði en annars staðar í
heiminum, og árlega er talið að
um 700.000 manns verði fyrir
biti óðra hunda.
Árið 1981 var stofnað sér-
stakt hundaeftirlit í Bombay og
fékk það til ráðstöfunar 10 bíla
til hundaveiða og 100 manna
starfslið. Innan árs höfðu 32.000
hundar verið veiddir og 28.000
drepnir.
Hundunum er troðið í poka og
þeir fluttir til hundabyrgja á
vegum borgarinnar. Þar eru
þeir látnir á „dauðadeild“ og
bíða þess að röðin komi að þeim
í rafmagnsklefanum þar sem
þeir eru aflífaðir. Þar eru þeir
tjóðraðir með keðju við málm-
hylki, sem rafstraumi er hleypt
á.
— ENA KENIIALL