Morgunblaðið - 26.06.1983, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JÚNÍ 1983
75

Ljósm. Kristján Örn Klíasson.
Sigfús Bjarnason.
Þegar við gátum það ekki, vegna
þess að það átti að fara að landa,
gaf hann okkur nokkur pund
hverjum og sagði okkur að fá okk-
ur snafs í landi. Þar með var þetta
ævintýri á enda.“
Hrundar brunarúst-
ir á bádar hendur
Urðuð þið mikið varir við hern-
aðarátökin á þessum árum?
„Nei, við urðum ekki beinlínis
varir við þau — en afleiðingarnar
sá maður. Það var algeng sjón að
sjá lík á floti í sjónum og var ekk-
ert um þau hirt. Það var strang-
lega bannað að koma með þau til
Fleetwood svo það var ekki um
annað að gera en láta þau eiga sig.
Það var ógurlegt að sjá hvernig
stríðið hafði farið með fólk í Eng-
landi. Þarna gekk maður upp
langar götur þar sem ekkert var
nema hrundar brunarústir á báð-
ar hendur. Þá var heldur lágt risið
á mannlífinu því hinn almenni
borgari hafði ekki úr miklu að
spila á stríðsárunum. Það var allt
borið í herinn og hermennirnir
höfðu það líka bærilegt.
Annars hef ég alltaf kunnað vel
við mig í Englandi og finnst ég
hálfpartinn vera að koma heim
þegar ég kem þar. Ég hef stundum
sagt svo að þar hafi ég áreiðanlega
verið í fyrra lífi.“
Heldurðu að það hafi verið
eitthvert líf á undan þessu?
„Þó ég sé nú orðinn svo gamall
sem á grön má sjá er ég víst ekki
nógu trúaður, því miður. En mér
hefur alltaf fundist að ef um
eitthvert líf er að ræða að þessu
loknu, þá hljóti eitthvað að hafa
verið áður. Ég hef verið hallur
undir þessa endurfæðingarkenn-
ingu sem þeir kalla, en ekki svo að
skilja að ég þykist vita neitt um
það hvernig þetta er. Það verður
bara að ráðast eins og annað."
Hvað varð til þess að þú tókst
við skrifstofu Sjómannafélagsins?
„Ég var bara fenginn til þess og
var ekki hrifinn af starfinu fyrst í
stað. Nokkrum sinnum ætlaði ég
að hætta en þeir fengu mig alltaf
til að vera áfram. Ég tók við henni
í febrúar 1948 og hafði hana allt
þar til fyrir þremur árurn."
„Þar var hver höndin
upp á móti annarri“
Það kom mér mjög á óvart
hversu mikill ófriður var innan
verkalýðshreyfingarinnar þegar
ég byrjaði þarna. Það var hver
höndin upp á móti annarri og
menn kepptust við að rægja hvern
annan i stað þess að vinna saman.
Ég held að verkalýðshreyfingin
hafi skaðast mikið á þessum inn-
byrðis deilum og náð minni
árangri vegna þess hvernig þetta
var. Nú hefur dregið mikið úr
þessu og þetta er held ég að hverfa
— og það er vel.
Svo voru alltaf þessar heitu
helv ... kosningar á hverju ári hjá
Sjómannafélaginu. Þær stóðu frá
20. nóv. til 20. jan. og var eilíft
stríð og eldur allan tímann. Þá bar
mikið á óvild út í þá menn sem
voru að semja við okkur í kjara-
samningum og var allt gert til að
gera þá tortryggilega. Þessir
menn störfuðu þó bara fyrir sína
umbjóðendur, rétt eins og við
störfuðum fyrir okkar. Ég taldi
þetta óþarfa og tók aldrei þátt í að
rægja þá við karlana. Þetta voru
margir hverjir ágætir og stálheið-
arlegir menn sem ég kynntist vel
mörgum hverjum — ég get nefnt
menn eins og Guðjón Einarsson
ráðningarstjóra, Guðmund Vil-
hjálmsson forstjóra hjá Eimskip,
Hjört Hjartar framkvæmdastjóra
og Óskar Einarsson ráðningar-
stjóra hjá Sambandsskipunum.
Eins var þetta á Alþýðusam-
bandsþingum — þar voru alltaf
tvær fylkingar sem tókust. á og var
allt einn eldur á milli þeirra. Það
hjálpaði okkur mikið í Sjómanna-
félaginu að á þessum árum fór
sjálfstæðismönnum fjölgandi inn-
an verkalýðshreyfingarinnar og
þeir stóðu alltaf með okkur sem
vorum í Alþýðuflokknum."
í hverju fólst starf þitt á
skrifstofu Sjómannafélagsins
helst?
„Ég fékkst mikið við að setja
niður deilur sem upp komu um
túlkun kjarasamninga og það gekk
oft mikið á. Skipstjórar áttu það
til að brjóta samninga á skipverj-
um og þá varð að grípa inní. Ég
var vanur að segja við þá að þeir
skyldu hlýða skipstjóranum í einu
og öllu á siglingu — því að þá er
hann æðsta vald — en kvarta svo
þegar í land væri komið.
Eg get sagt þér frá einu svona
tilviki. Ég var þá nýbúinn að eign-
ast bíl og ætlaði til Þingvalla á
sunnudagsmorgni með konuna og
krakkana. Þá er hringt og ég
boðaður niður i skip sem var að
koma af ströndinni. Þegar ég kem
um borð standa karlarnir í einum
hnapp á dekkinu og hafast ekki að.
Þeir segja mér að stýrimaðurinn
hafi skipað þeim að taka um borð
lestarlúgur sem tilheyrðu skipinu.
„Það drafaði eitthvað
í honum með það“
Ég fer og hef tal af stýrimanni
— spyr hann hvort hann viti ekki
að mennirnir eigi allir frí á sunnu-
dögum nema sá sem átti stoppi-
törn. Hann kannast við það en
segir að skipstjórinn hafi sagt sér
að gefa þessa skipun — svona vís-
uðu þeir alltaf hver á annan. Nú,
ég fer að tala við skipstjóra, og
bendi honum á að mennirnir eigi
frí á sunnudögum. Það drafar
eitthvað í honum með það, en ekki
var hann fáanlegur til að aftur-
kalla skipunina. Eg tek það undir
vitni og varð fátt um kveðjur með
okkur — það lá við að þeir spörk-
uðu í rassgatið á mér þegar ég fór
út úr brúnni. Ég fer rakleiðis
niður á dekk og segi körlunum að
fara frá borði nema þeim sem átti
stoppitörn.
Um kvöldið er svo aftur hringt í
mig. Er það Guðjón Einarsson
ráðningarstjóri hjá Eimskip.
Hann tilkynnir mér að ég hafi ver-
ið kærður af skipstjóra skipsins
fyrir að skipta mér af störfum um
borð og boðar mig á fund hjá for-
stjóranum, Guðmundi Vilhjálms-
syni. Þar eru mættir skipstjórinn
og stýrimaðurinn heldur þungir á
brún.
Guðmundur spyr grannt um
alla málavöxtu og greini ég glöggt
frá öllu. Hann spyr skipstjóra og
stýrimann hvort þetta sé nú rétt
og jánka þeir því. Þá tekur Guð-
mundur upp hjá sér penna, sem er
einhver breiðasti og mesti lindar-
penni sem ég hef um ævina séð, en
með þessum penna var hann van-
ur að undirrita kjarasamninga.
Hann mundar nú pennann framan
í þá skipstjóra og stýrimann og
segir allhvass í máli: „Þið hafið
ætlað að brjóta þá samninga sem
ég hef gert — og ef þið ætlið að
halda því áfram þá getið þið
hreinlega tekið pokana ykkar og
farið.“
Togaramennina gekk mér aldrei
eins vel að eiga við og farmennina.
Mér þótti gaman að vinna fyrir
farmennina en við togaramennina
hafði ég aldrei eins gott samband,
þó ég væri úr þeirra hópi. Það var
ansi erfitt fyrstu árin — gömlu
félagar mínir hlógu að mér þegar
ég var kominn með tösku, og urðu
síst til að greiða fyrir mér.“
En hvað finnst þér um þessi mál
núna?
„Ég held að þetta gangi allt vel
— það eru ágætir strákar sem
hafa veg og vanda af þessu núna.
Annars eru þessi mál þess eðlis að
maður er fljótur að detta útúr
þessu þegar maður starfar ekki
lengur við það.
Vertu ekki í
vafa um hvar best
er að versla
HDSGAGNAHÖLLIN
BÍLDSHÖFÐA 20-110 REYKJAVÍK « 91-81199 og 81410
Thermor
VATNSHITAKÚTAR
GETA OPPFYLLT
ALLAR HITAyATNS
ÞARFIR ÞINAR
15-450 lítra vatnshitakútar í ýmsum gerðum
standa þér til boða, Thermor getur auðveld-
lega séð fyrir þörfum þínum á heitu vatni.
Komið með vandamálin til okkar við leysum
þau.
■ ■
KJOLUR SF.
Borgartún 33.105 Reykjavík. Símar 21490 - 21846
— bó.