Morgunblaðið - 12.10.1983, Blaðsíða 1

80 SIÐUR
233. tbl. 70. árg.
MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 1983
Prentsmiöja Morgunblaösins
Gengi ísraelska sikilsins fellt um 23% í gær:
Hrun á verðbréfamarkaðin-
um talið vera fyrirsjáanlegt
T.l A fl „L.Ak AD ^
Margaret Thatcher í raeðustól í gær.
Tel Ari», II. okléber. AP.
HIN nýja ríkisstjórn Yitzhak Shamir
felldi í morgun gengi sikilsins um 23
af hundraði. Jafnframt tilkynnti
stjórnin, að gripið yrði til aðhaldsað-
gerða, sem m.a. munu hafa í for með
sér verulega hækkað verð i ýmissi
nauðsynjavöru.
Ákvörðun um gengisfellinguna
var tilkynnt snemma í morgun að
loknum 9 klukkustunda löngum
fyrsta fundi ríkisstjórnarinnar.
Lauk fundinum ekki fyrr en seint i
nótt. Þetta er mesta gengisfelling
i landinu í sex ár.
Samhliða gengisfellingunni var
ákveðið að draga úr niðurgreiðsl-
um á ýmsum landbúnaðarafurð-
um. Má þar nefna mjólk, egg og
fryst kjöt, auk brauðvöru. Hefur
ákvörðun þessi í för með sér 40-
„í allra þágu að hann
segi af sér sem fyrst“
Blarkpool, Englandi, 11. október. AP.
GREINILEGT var við upphaf árs-
fundar breska íhaldsflokksins i dag,
að flestir þingfulltrúar voru á því að
gera sem minnst úr framhjáhaldi
Cecil Parkinson, eins ráðherra ríkis-
stjórnar Margaret Thatcher. Mál
þetta hefur valdið miklu fjaðrafoki í
Bretlandi undanfarna daga.
Undir forystu John Gummer,
arftaka hans i embætti formanns
flokksins, var Parkinson hælt á
hvert reipi fyrir frammistöðuna i
ráðherratíð hans og framlag hans
til stórsigurs íhaldsflokksins í
þingkosningunum í vor. Parkinson
er af mörgum talinn eiga stærstan
þátt í kosningasigrinum.
Ekki voru þó allir flokksmenn á
því að taka þannig á vixlspori
ráðherrans. Einn þingmanna
flokksins, Ivor Stanbrook, lýsti þvi
yfir, að ekki aðeins hefði Parkin-
son viðurkennt að vera flagari,
heldur væri hann flón f þokkabót.
„Það er í allra þágu að hann segi
af sér sem fyrst," sagði Stanbrook
m.a. í harðorðri ræðu sinni.
Flest mál féllu i skuggann af
umræðum um Parkinson á þessum
fyrsta degi þingsins. Þar á meðal
má nefna tillögu um strangari við-
urlög við glæpum. Margir harð-
linumenn innan flokksins eru ein-
dregnir fylgismenn dauðarefs-
ingar. Urðu þeir fyrir miklum
vonbirgðum er fellt var i þinginu í
sumar að innleiða hana á ný.
Dauðarefsing var afnumin í Bret-
landi 1969.
50% hækkun á áðurnefndum
vöruflokkum. Er talið að hún komi
til framkvæmda á morgun.
„Þessar aðgerðir eru á all^n
hátt ólikar því, sem við höfum átt
að venjast undanfarin ár,“ sagði
Yoram Aridor, fjármálaráðherra.
Hann bætti því ennfremur við, að
vegna aukins aðhalds sæi stjórnin
sér ekki fært að veita launþegum
vísitölubætur á laun til þess að
mæta hækkun nauðsynjavara.
Fjárhagsstaða ríkissjóðs er
slæm í ísrael. 1 síðustu viku voru
birtar nýjar tölur um stöðu hans.
Sýndu þær, að halli á vöruskipta-
jöfnuði hefur aukist um 21%.
Nema erlendar skuldir ríkisins
21,5 milljörðum dollara eða sem
svarar 570 milljörðum íslenskra
króna.
Talsverð röskun varð á efna-
hagslifinu strax í gær, þar sem út
hafði spurst að gengisfelling vofði
yfir. Seldi almenningur verðbréf
sín í miklum mæli og notaði pen-
ingana til þess að hamstra nauð-
synjavörur. Var víða örtröð i
stórmörkuðum. Sala verðbréfanna
kemur sér mjög illa fyrir allan
einkarestur í landinu. Tilkynntu
bankar í morgun, að þeir gætu
ekki haldið áfram að losa fé með
þessum hætti og þykjast margir
sjá fyrir hrun á verðbréfamark-
aðnum.
Ratsjár-
kerfið
í ólagi
Mowkvu, 11. október. AP.
HÁTTSETnjR sovéskur embætt-
ismaður skýrði frá þvi í dag, að
tvær þriggja ratsjárstöðva Sov-
étmanna á Kamtsjatka-skaga
hefðu verið í ólagi þegar kóreska
farþegaþotan rauf sovéska loft-
helgi þann 1. september síðastlið-
Sagði hann þetta eina megin-
skýringu þess, að þotunnar
hefði ekki orðið vart fyrr en
skammt frá eynni Sakhalin.
Brugðu Sovétmenn hart við og
skutu þotuna niður. Allir um
borð, 269 manns, fórust.
Þessi yfirlýsing gengur þvert
á fyrri ummæli Sovétmanna á
blaðamannafundi, sem efnt var
til þann 9. september.
Jafnframt sagði embættis-
maðurinn, að skipunin um að
granda þotunni hefði verið gef-
in þegar sovésk yfirvöld töldu
sig hafa fengið óyggjandi sann-
anir fyrir því að þotan væri í
njósnaflugi og hefði sent upp-
lýsingar til bandarískra fjar-
skiptastöðva.
Setningarathöfn ársþings íhaldsflokksins.
Símamynd AP.
„Stór-
hættu-
legur
leikur"
Bandad, írak, 11. október. AP.
AÐ SÖGN vestrænna sendi-
ráðsstarfsmanna og heimildar-
manna innan hersins bendir allt
til þess að írakar noti nýju
frönsku Etenard-þoturnar og Ex-
ocet-flaugarnar, sem þeir hafa
nýverið fengið, til þess að stöðva
olíuútflutning frana.
Að sögn þeirra, sem best
þekkja til, er ætlun íraka að
eyðileggja olíuhafnir írana og
fá þá þannig til að loka
Hormuz-sundi eins og þeir
höfðu hótað fengju írakar
frönsku þoturnar. Láti íranir
verða af því vonast frakar til
þess að Bandaríkjamenn sker-
ist í leikinn. Meginþorri þeirr-
ar olíu, sem Vesturlönd kaupa
frá Persaflóaríkjunum, fer um
þetta sund.
„Þetta er stórhættulegur
leikur íraka,“ sagði einn vest-
rænna sendiráðsstarfsmanna I
viðtali við AP-fréttastofuna.
„Þetta gæti eyðilagt fjárhag
fjölda ríkja við Persaflóa og
leitt til alvarlegs olíuskorts
víða um heim.“
Seint í kvöld bárust fregnir
af því að hópur bandarískra
herskipa væri á leið til Ind-
landshafs. Að sögn talsmanns
bandaríska varnarmálaráðu-
neytisins sigldu skipin um
Súez-skurð í dag á leið sinni til
Indlandshafs. Ekki var hægt
að fá það staðfest hvort ferð
skipanna er í beinum tengslum
við deilu írana og íraka.
Skærur blossa upp á ný í Afganistan:
Yfir tuttugu stjórnarher-
menn féllu í hörðum átökum
Islamabad, PakisUn, 11. október. AP.
AÐ MINNSTA kosti 22 hermenn,
ýmist sovéskir eða úr afganska
stjórnarhernum, féllu í bardögum
við frelsissveitir Afgana f síðustu
viku, að því er haft er eftir erlendum
sendiráðsstarfsmönnum. Fjórir úr
liði frelsissveitanna féllu í þessum
hörðustu átökum í landinu um nokk-
urt skeið.
Samkvæmt áðurnefndum heim-
ildum voru bardagarnir mestir um
fyrri helgi. Féllu þá 12 sovéskir
hermenn og sex særðust þegar
herflutningalest ver gerð fyrirsát
við þorpið Durrani, skammt suður
af Kabúl. Á milli 20 og 30 farar-
tæki voru eyðilögð í fyrirsátinni.
Þá skýrðu ferðamenn frá því, að
þeir hefðu séð fjölda farartækja,
sem orðið höfðu fyrir skemmdum.
Stjórnarherinn svaraði fyrirsát
þessari með því að senda sovéskar
MiG-þotur og þyrlur gegn frels-
issveitarmönnum þegar þeir leit-
uðu skjóls í þorpinu. Fjórir þeirra
féllu og þrír særðust er meirihluti
þorpsins var jafnaður við jörðu í
loftárás.
Þá féllu þrír sovéskir hermenn
og fjórir úr stjórnarhernum siðar
þessa sömu helgi þegar aftur kom
til átaka á milli þeirra og frels-
issveitanna. Loks féllu tveir sov-
éskir hermenn í annarri fyrirsát,
sem gerð var einhvern fyrstu daga
mánaðarins. Henni var svarað
með loftárásum á svipaðan hátt og
við Durrani. Bárust fregnir af
talsverðu mannfalli í röðum
óbreyttra borgara.