Morgunblaðið - 12.10.1983, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 1983
Látinna þingmanna
minnzt á Alþingi
Aldursforseti Alþingis, Ólafur Jóhannesson,
minntist fjögurra látinna þingmanna vió þingsetn-
ingu, sl. mánudag, og sagði:
„I dag minnumst vió tveggja látinna manna, sem
sæti áttu á síðasta Alþingi, þeirra Vilmundar Gylfa-
sonar, sem var endurkjörinn alþingismaóur á síðasta
vori, en andaðist 19. júní á 35. aldursári, og Gunnars
Thoroddsen, fyrrverandi forsætisráðherra og alþing-
ismanns, sem andaðist 25. september, 72 ára að
aldri. Einnig verður minnst tveggja fyrrverandi al-
þingismanna, sem sátu hér á árum áður og nú eru
látnir, þeirra Eðvarðs Sigurðssonar, verkalýðsfor-
ingja, sem andaðist 9. júlí, tæpra 73 ára, og Sigurðar
Thoroddsen, verkfræðings, sem andaöist 29. júlí, 81
árs að aldri.“
Vilmundur
Gylfason
„Vilmundur Gylfason fæddist í
Reykjavík 7. ágúst 1948. Hann var
sonur hjónanna Gylfa Þ. Gíslason-
ar, prófessors, fyrrverandi ráð-
herra og alþingismanns, og Guð-
rúnar Vilmundardóttur. Hann
lauk stúdentsprófi í Menntaskól-
anum í Reykjavík 1968 og stundaði
síðan sagnfræðinám i Englandi,
lauk BA-prófi í Manchester 1971
og MA-prófi í Exeter 1973. Frá
1973 var hann sagnfræðikennari í
Menntaskólanum í Reykjavík,
vann jafnframt fyrstu árin í
fréttastofu útvarpsins og fékkst
við blaðamennsku öðru hverju.
Vorið 1978 var hann kjðrinn al-
þingismaður Reykvíkinga og
endurkjörinn 1979 og 1983, sat á 6
þingum alls. Hann var mennta-
mála- og dóms- og kirkjumálaráð-
herra í minnihlutastjórn Alþýðu-
flokksins frá 15. október 1979 til 8.
febrúar 1980.
Vilmundur Gylfason var á skóla-
árum sínum áhugasamur þátttak-
andi í félagslífi og þótti til forustu
fallinn. Hann var hugmyndaríkur,
mælskur og baráttuglaður. í kenn-
arastóli var hann fræðari af lífi og
sál og naut hylli nemenda. í þjóð-
málum barðist hann í fylkingu
jafnaðarmanna, fyrst í Alþýðu-
flokknum, síðar í Bandalagi jafn-
aðarmanna, þar sem hann hafði
forustu. Með eldmóði og sóknarhug
í ræðu og riti hreif hann marga til
liðs við sig og sinn flokk. Hann ól
með sér róttækar hugmyndir um
bætt þjóðskipulag og var óvæginn
gagnrýnandi þess sem hann taldi
miður fara í ríkjandi stjórnkerfi.
Hann unni listum og orti ljóð, var
hrifnæmur og fljóthuga. Vilmund-
ur Gylfason var skapheitur og ör-
geðja tilfinningamaður. Hann fór
oft geist, lifði hratt og birtist
stundum á stjórnmálasviðinu sem
stormsveipur. í orrahríð þjóðmál-
anna brá hann gjarnan yfir sig
kaldhamraðri brynju, en undir
þeim stakki var listamannseðli og
viðkvæm lund. Á skammri ævi
auðnaðist honum að marka spor
sem lengi verður eftir tekið.“
Gunnar
Thoroddsen
„Gunnar Thoroddsen fæddist í
Reykjavík 29. desember 1910. For-
eldrar hans voru Sigurður verk-
fræðingur og yfirkennari Thorodd-
sen og kona hans, María Kristín
Thoroddsen. Hann tók stúdents-
próf í Menntaskólanum í Reykja-
vík 1929 og lauk lögfræðiprófi í
Háskóla fslands 1934. Framhalds-
nám aðallega í refsirétti stundaði
hann í Danmörku, Þýskalandi og
Englandi frá apríl 1935 til júlí
1936. Doktorsprófi í lögum lauk
hann 1968. Hann stundaði lög-
fræðistörf ásamt öðrum störfum
1936—1940. Hann var prófessor í
lagadeild Háskóla íslands
1940—1947, borgarstjóri í Reykja-
vík 1947—1959 er hann var skipað-
ur fjármálaráðherra. Ráðherra-
störfum gegndi hann til vors 1965.
Þá varð hann sendiherra í Dan-
mörku og skömmu síðar jafnframt
sendiherra í Tyrklandi. Hann fékk
lausn frá sendiherrastörfum 31.
maður 1946—1960 og forseti borg-
arstjórnar 1959—1960.
Auk þeirra fjölmörgu starfa sem
nú hafa verið talin átti Gunnar
Thoroddsen sæti í ýmsum nefnd-
um og félagsstjórnum og verður
fátt eitt af því talið hér. Hann var
í skilnaðarnefnd 1944 og síðar 1
stjórnarskrárnefndum sem störf-
uðu frá 1945 með hléum fram á
árið sem nú er að líða. Frá árinu
1978 var hann formaður nýrrar
stjórnarskrárnefndar sem auðnað-
Eðvarð Sigurðsson
Gunnar Thoroddsen
desember 1969. Var skipaður
hæstaréttardómari 1. jan. 1970. Að
eigin ósk fékk hann lausn frá dóm-
araembætti í september á sama ári
og var á næsta ári skipaður öðru
sinni prófessor í lögum við Há-
skóla Islands. Frá 1974—1978 var
hann félagsmála- og iðnaðarráð-
herra og að lokum forsætisráð-
herra frá 8. febrúar 1980 til 26. maí
síðastliðins.
Gunnar Thoroddsen hóf ungur
afskipti af stjórnmálum. Hann var
kjörinn til setu á Alþingi 23 ára,
vorið 1934, og átti hér sæti sem
landskjörinn þingmaður til 1937 og
aftur á sumarþinginu 1942. Frá
1942—1949 var hann þingmaður
Snæfellinga, frá 1949—1965 og frá
1971—1983 þingmaður Reykvík-
inga. Sat hann á 43 þingum alls.
Hann var formaður Heimdallar,
félags ungra sjálfstæðismanna í
Reykjavík, 1935—1939, fram-
kvæmdastjóri Landsmálafélagsins
Varðar í Reykjavík 1936—1937, er-
indreki Sjálfstæðisflokksins
1937—1939, formaður Sambands
ungra sjálfstæðismanna 1940—
1942, varaformaður Sjálf-
stæðisflokksins 1961—1965 og
1974—1981 og formáður þingflokks
sjálfstæðismanna 1973—1979. í
borgarstjórn Reykjavíkur var
hann frá 1938—1962, borgarráðs-
ist að skila frumvarpi að nýrri
stjórnarskrá sem flutt var í lok
síðasta Alþingis. í bankaráði
Landsbankans var hann 1961—
1965. Hann var formaður fslands-
deildar þingmannasambands
Norðurlanda 1945—1957, forseti
sambandsins 1947 og 1957, formað-
ur íslandsdeildar Alþjóðaþing-
mannasambandsins 1951—1965
formaður Norræna félagsins á fs-
landi 1954-1965 og 1970-1975.
Gunnar Thoroddsen átti sér
langa og viðburðaríka sögu sem
fléttast á marga vegu inn í þjóðar-
söguna á starfsárum hans. Hann
var um áratugi áhrifamaður í
þjóðmálum og átti þátt í örlagarík-
um ákvörðunum sem forustumað-
ur í flokki og á Alþingi og frum-
kvöðull í borgarmálum Reykvík-
inga, svo sem æviágrip hans bend-
ir ljóslega til. Hann var traustur
málflytjandi, háttprúður og rök-
fastur, snjallyrtur og gagnorður,
vandaði málfar sitt í raeðu og riti.
Menn, sem velja sér slíkt hlut-
skipti sem hann, sitja ekki á frið-
stóli öllum stundum, enda gustaði
oft um hann á vettvangi stjórn-
málanna, en hann kunni vel til
verka í sókn og vörn. Hann sinnti
lögfræðikennslu og fræðistörfum
og samdi merkt fræðirit til dokt-
orsprófs. Hann unni tónlist og iðk-
aði hana, lék á hljóðfæri og samdi
lög. Hann var óvenjulega fjölhæf-
ur maður. Eftir að hann lét af
opinberum störfum hvarf hann að
iðkun helstu hugðarefna sinna, en
naut þeirra friðarstunda skamman
tíma.“
Eðvarð
Sigurðsson
„Eðvarð Sigurðsson fæddist 18.
júlí 1910 í Nýjabæ í Garði í Gull-
bringusýslu. Foreldrar hans voru
hjónin Sigurður Eyjólfsson, sjó-
maður á Litlu-Brekku á Gríms-
staðaholti í Reykjavík, og Ingi-
björg Jónsdóttir frá Nýjabæ. Hann
ólst upp í Reykjavik, stundaði
framan af ævi verkamannsstörf,
en frá árinu 1944 var hann starfs-
maður Verkamannafélagsins
Dagsbrúnar. Hann var í stjórn
þess félags frá 1942, lengst af rit-
ari, en síðar formaður, frá 1961. 1
miðstjórn Alþýðusambands ís-
lands var hann 1954—1980 og for-
maður Verkamannasambands Is-
lands 1964—1975. Hann var í
nefnd sem undirbjó lög um
atvinnuleysistryggingar 1956 og í
stjórn Atvinnuleysistryggingasj-
óðs frá stfonun hans, sama ár.
Hann átti sæti í verðlagsnefnd
Sigurður Thoroddsen
landbúnaðarvara 1959—1971.
Hann var landskjörinn alþingis-
maður 1959—1971 og þingmaður
Reykvikinga 1971—1978, sat á 23
þingum alls.
Eðvarð Sigurðsson kynntist ung-
ur að árum lífi og starfi reykvískra
verkamanna. Hann vann með þeim
framan af ævi, en hlaut síðan
þjónustu- og forustuhlutverk í fé-
lagsmálum þeirra. Hann naut
trausts í störfum meðal umbjóð-
enda sinna enda hélt hann með
festu á málstað þeirra þegar þess
þurfti með. Hann var lengi einn
helsti málsvari verkalýðsins í
samningum um kaup og kjör, dáð-
ur af félögum sínum og virtur af
viðsemjendum. Á Alþingi beitti
hann sér fyrst og fremst fyrir
kjara- og réttarbótum til handa fé-
lögum sinum í verkalýðshreyfing-
unni. Hann var staðfastur maður
og heilsteyptur.“
Sigurður
Thoroddsen
„Sigurður Thoroddsen fæddist á
Bessastöðum á Álftanesi 24. júli
1902. Foreldrar hans voru hjónin
Skúli Thoroddsen, ritstjóri og al-
þingismaður, og Theodora Thor-
oddsen. Hann hóf ungur nám i
Menntaskólanum i Reykjavík og
lauk stúdentsprófi tæpra sautján
ára vorið 1919. Siðan nam hann
byggingarverkfræði i tækniháskól-
anum i Kaupmannahöfn og lauk
þar prófi 1927. Hann var verkfræð-
ingur við Reykjavikurhöfn 1927 og
hjá vita- og hafnamálastjóra
1928—1931, rak eigin verkfræði-
stofu 1932—1961, en stofnaði þá
ásamt samstarfsmönnum sinum
sameignarfélagið Verkfræðistofa
Sigurðar Thoroddsen og var fram-
kvæmdastjóri hennar til 1975.
Sigurður Thoroddsen var kenn-
ari við Iðnskólann, Menntaskólann
í Reykjavík og Samvinnuskólann á
árunum 1928—1934. I verkfræði-
störfum sinnti hann fyrstu árin
aðallega undirbúningi að gerð
hafnarmannvirkja, en lengst af
var aðalstarf hans á sviði virkjun-
armála. Hann átti sæti í
milliþinganefnd í raforkumálum
1944—1945, í raforkuráði 1947—
1949, í náttúruverndarráði
1956—1972, í stjórn Landsvirkjun-
ar 1965—1969 og í raforkunefnd
1971—1975. Hann var formaður
Félags ráðgjafarverkfræðinga
1961—1966 og formaður Verkfræð-
ingafélags íslands 1962—1964.
Hann var landskjörinn alþingis-
Vilmundur Gylfason
maður 1942—1946, sat þá á 4 þing-
um alls.
Sigurður Thoroddsen var einn af
virtustu verkfræðingum þessa
lands. Hann hafði snemma að eig-
in frumkvæði unnið að athugun á
virkjunarmöguleikum í helstu
stórám landsins og samið áætlun
um möguleika á orkunýtingu
þeirra. Sú þekking, sem hann öðl-
aðist á þennan hátt, kom að notum
þegar honum var síðar falinn und-
irbúningur að vatnsaflsvirkjunum
og umsjón með framkvæmd þeirra.
Ásamt samstarfsmönnum sinum
vann hann að hönnun fjölmargra
orkuvera víða um land. Við undir-
búning mannvirkja var honum
jafnan mikið í mun að náttúru
landsins yrði ekki spillt meira en
nauðsyn bæri til. Á Alþingi hafði
hann mest afskipti af orkumálum
sem þá voru til umræðu, og eftir
hann liggja fræðigreinar um
orkumál i blöðum og timaritum.
Hann var góður teiknari, málaði
mikið í tómstundum og hélt nokkr-
ar sýningar á teikningum og mál-
verkum.
Ég vil biðja þingheim að minn-
ast Vilmundar Gylfasonar, Gunn-
ars Thoroddsen, Eðvarðs Sigurðs-
sonar og Sigurðar Thoroddsen,
með því að rísa úr sætum.“
Aðalfundur Hússtjómarfélags Islands:
Aukin þörf fyrir sérmenntaða kennara
AÐALFUNDUR Hússtjórnar-
kennarafélags íslands var haldinn í
Gerðubergi í Breiðholti nýlega.
í skýrslu formanns félagsins,
Gerðar H. Jóhannsdóttur, kom
fram að eftirspurn eftir kennslu í
heimilisfræði hefur aukist á öllum
skólastigum og í fræðslustarfsemi
fyrir fullorðna. Vegna þessa er
aukin þörf fyrir sérmenntaða
kennara í greininni.
Stjórn félagsins hefur gengist
fyrir stofnun deilda f fræðsluum-
dæmum landsins og hlutverk
þeirra er að efla samstarf hús-
stjórnarkennara og framgang
námsgreinarinnar á öllum skóla-
stigum.
Auk venjulegra aðalfundarstarfa
flutti Árni Einarsson erindi um
áhrif fíkniefna á fólk og samfélag.
Stjórn félagsins næsta ár skipa
auk formanns þær Sigrfður Har-
aldsdóttir, varaformaður, Anna
Sigurðardóttir, gjaldkeri, og
Hólmfrfður Pétursdóttir, ritari,
meðstjórnendur eru Ásdfs Magn-
úsdóttir og Hanna Kjeld.
flr frétUtilkynninmi