Morgunblaðið - 12.10.1983, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 1983

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 20 kr. eintakiö.
JT
Akvörðun Geirs
Hallgrímssonar
Geir Hallgrímsson, for-
maður Sjálfstæðisflokks-
ins, skýrði miðstjórn flokksins
frá því í gær að hann ætlaði
ekki að gefa kost á sér til
endurkjörs á landsfundi sjálf-
stæðismanna sem hefst 3.
nóvember næstkomandi. Þessi
ákvörðun Geirs Hallgrímsson-
ar, sem verið hefur formaður í
Sjálfstæðisflokknum í 10 ár,
markar þáttaskil í stjórn-
málalífi þjóðarinnar og nú
sem svo oft áður, ekki síst á
formannsferli Geirs Hall-
grímssonar, munu augu allra
áhugamanna um stjórnmál
beinast að því sem gerist inn-
an Sjálfstæðisflokksins.
Ekki er vafi á því að við-
brögðin við ákvörðun Geirs
Hallgrímssonar verða á ýms-
an veg. Sterkar kröfur munu
koma fram um að hann hætti
við að hætta og bjóði sig að
nýju fram. Rökin fyrir því að
Geir haldi áfram eru mörg. í
formannstíð hans hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn gengið í
gegnum eitthvert erfiðasta
skeiðið í meira en hálfrar ald-
ar sögu sinni. Og það var ekki
síst fyrir þrautseigju Geirs
Hallgrímssonar að flokkurinn
liðaðist ekki í sundur. Þess í
stað gekk hann heill og óskipt-
ur til síðustu kosninga og er
nú kjölfestan í þeirri ríkis-
stjórn er reynir að sigrast á
óðaverðbólgunni.
Ákvörðun sína tekur Geir
Hallgrímsson ekki vegna þess
að hann þurfi að óttast hug
landsfundarmanna í Sjálf-
stæðisflokknum í sinn garð.
Ekki er vafi á því að Geir yrði
endurkjörinn stæði hugur
hans til þess. í stjórnmálum er
aldrei unnt að slá neinu föstu
um „réttan tíma“ en hitt er
ljóst að starfstími stjórnmála-
foringja hefur styst, ekki að-
eins hér á landi heldur um
heim allan. Setji menn sig í
spor Geirs Hallgrímssonar,
líti yfir farinn veg og þrot-
laust starf í þágu höfuðborg-
arinnar, landsins alls og Sjálf-
stæðisflokksins hljóta menn
að skilja þá niðurstöðu hans
að eðlilegt sé að létta af sér og
gefa nýjum manni kost á að
glíma við það verk sem í raun
er ofurmannlegt, að veita
Sjálfstæðisflokknum forystu.
Mjög hefur reynt á innviði
Sjálfstæðisflokksins á undan-
förnum árum. Menn hafa skip-
ast þar í fylkingar vegna af-
stöðu til manna og myndunar
ríkisstjórnar. Síðasti lands-
fundur Sjálfstæðisflokksins
einkenndist af uppgjöri milli
þeirra sem andmæltu síðustu
ríkisstjórn og minnihlutans
sem studdi hana. Næsti lands-
fundur sem hefst eftir rúmar
þrjár vikur mun snúast um val
á formanni í kjölfar sögulegr-
ar ákvörðunar Geirs Hall-
grímssonar. Styrkur Sjálf-
stæðisflokksins byggist á sam-
heldni í forystusveit hans og
vilja hennar til að slíðra
sverðin þegar mest á reynir,
landi og lýð til heilla, þótt bar-
ist sé á heimavelli eins og eðli-
legt hlýtur að vera í flokki sem
setur frelsi einstaklingsins,
lýðræðislega stjórnarhætti og
þvingunarlausa skoðanamynd-
un ofar öllu öðru.
Með því að heyja kosninga-
baráttuna um formennsku í
Sjálfstæðisflokknum fyrir
opnum tjöldum staðfesta
sjálfstæðismenn að innan
flokks þeirra hefur þroskast
svo öflug samkennd og varð-
staða um háleitar hugsjónir
að átök um menn fá þar engu
breytt. Eðlilegt er að þannig
verði gengið til verks við val á
næsta formanni Sjálfstæðis-
flokksins að hann hafi meiri-
hluta flokksmanna á bak við
sig og í því efni hefur Sam-
band ungra sjálfstæðismanna
markað brautina á nýlegu
þingi sínu með tillögu um tvær
umferðir í formannskjörinu ef
nauðsyn krefur.
Þúsundir
mótmæla
að fór vel á því að núver-
andi og fyrrverandi for-
maður Framsóknarflokksins
stóðu á tröppum þinghússins
til að taka á móti undirskrift-
alistum verkalýðshreyfingar-
innar. Óðaverðbólgan er af-
sprengi framsóknaráratugar-
ins frá 1971. Ólafur Jóhann-
esson hefur áður tekið á móti
undirskriftarlistum með tug-
þúsundum nafna í alþingis-
húsinu eða í ársbyrjun 1974,
þegar undirskriftasöfnun Var-
ins lands lauk með því að
55.522 nöfn söfnuðust. Nú tæp-
um tíu árum síðar er safnað
undirskriftum á vegum öflug-
ustu félagasamtaka í landinu
sem hafa 70.000 til 80.000 fé-
laga. Mikilli og samræmdri
auglýsingaherferð lyktar með
því að innan við helmingur fé-
lagsmannanna, eða rúmlega
34.000 menn skrifa undir. For-
ystumenn í verkalýðshreyfing-
unni láta vel af þessari niður-
stöðu enda ekki við öðru að bú-
ast frá þeim. Aðrir geta ekki
litið á það sem neitt sérstakt
afrek eins og málum er háttað
að þessi fjöldi fólks setti nafn
sitt undir mótmæli við afnámi
samningsréttar og kjaraskerð-
ingunni.
Frá fréttamannafundi fjármálaráðherra í ger. Honum á hegri hönd er Höskuldur Jónsson ráduneytisstjóri, en
á vinstri hönd Geir Haarde aðstoóarfjármálaráðherra. Við hlið Geirs er Magnús Pétursson hagsýslustjóri.
LjÓRm. Mbl. Ólafur K. Maftnúsaon.
Kaupmáttur launa 1984 samkvæmt fjárlagafrumvarpi:
Að meðaltali sá hinn sami
og síðari hluta þessa árs
Fjármálaráðherra kynnir fjárlagafrumvarp ársins 1984
„EFNAHAGSVANDI þjóðarinnar er mjög mikill og mun meiri heldur en
við höfðum upplýsingar um við kosningaundirbúning og þegar stjórnar-
myndunarviðreður áttu sér stað. Þennan mikla vanda höfum við átt við
að glíma og þetta fjárlagafrumvarp er byggt á því, að ríkisstjórnin nái
fram sigri í þeirri keppni sem við eigum í við verðbólguna. Til þess að svo
megi verða dugar ekkert annað en samstaða þjóðarinnar allrar," sagði
Albert Guðmundsson fjármálaráðherra er hann bauð fréttamenn vel-
komna til fundar í ger og kynnti fjárlagafrumvarp fyrir árið 1984.
Albert sagði á fundinum að
ríkisstjórnin stefndi að því að ná
verðbólguhraðanum niður í 10%
í árslok 1984. Með því markmiði
væri svigrúmið til launahækk-
ana á árinu 1984 að meðaltali
4-6%. Þá kom fram að reiknað er
með að kaupmáttur á árinu 1984
verði að meðaltali sá hinn sami
og síðasta hluta þessa árs. Þá er
reiknað með að fjárfestingar
hins opinbera dragist saman um
8—9% á árinu.
Fjármálaráðherra sagði að
dregið yrði saman á öllum svið-
um. Ekki yrðu veittar heimildir
til fjölgunar opinberra starfs-
manna, þó með þeirri undan-
tekningu að nokkrar stöður
verða skipaðar vegna fatlaðra og
þroskaheftra. Það kom fram að
ríkisstjórnin ætlar að fresta
framkvæmdum laga sem leiða af
sér miklar kostnaðarhækkanir.
Ekki var upplýst á fundinum
hvaða lög þarna væri um að
ræða, en orlofslögin nýju voru
nefnd sem dæmi um kostnaðar-
freka framkvæmd bæði fyrir
ríkissjóð og atvinnurekendur.
Það kom og fram, að til að
Lánasjóður íslenzkra náms-
manna geti staðið við lánveit-
ingar ársins 1984 samkvæmt
lögum, vantar 150 millj. kr. til
viðbótar við fjárveitingu fjár-
laga. Reiknað er með 300 millj-
óna króna sparnaði í trygginga-
kerfinu og sagði fjármálaráð-
herra að það yrði alfarið í hönd-
um heilbrigðis- og trygginga-
ráðherra að gera tillögur um
þann sparnað og væri hann með
málið í vinnslu. Samkvæmt því
sem fram kom á fundinum er
ætlast til að með mjög hörðum
aðhaldsaðgerðum náist um 2,5%
raunlækkun launaútgjalda ráðu-
neyta og opinberra stofnana, eða
sem nemur 150 millj. kr. og 5%
raunlækkun annarra rekstrar-
gjalda, sem jafngildir um 95
millj. kr. sparnaði.
Fjármálaráðherra var m.a.
spurður hvort ákveðið væri í
fjárlagafrumvarpinu að fresta
virkjunarframkvæmdum, t.d. við
Blöndu. Hann svaraði þvf til að
það yrði ákvörðun Landsvirkjun-
ar hver röðun orkuframkvæmda
ársins yrði. Landsvirkjun hefði
ákveðna fjárhæð til ráðstöfunar
og stjórn hennar ákvæði fram-
kvæmdaröðun.
Ráðherrann upplýsti að
lánsfjáráætlun yrði væntanlega
tilbúin áður en hann flytti fjár-
lagaræðu sína á Alþingi, en það
yrði væntanlega eftir u.þ.b. tvær
vikur. Nokkrir stórir þættir fjár-
lagadæmisins bíða niðurstöðu
lánsfjáráætlunar, svo sem vega-
mál, húsnæðismál og orkumál.
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar á
þessu ári til skatta- og tolla-
lækkana og niðurfellinga kostar
að sögn fjármálaráðherra
650—700 millj. kr. tekjuminnkun
á árinu 1984.
Fjármálaráðherra sagði að-
spurður það rétt vera að hús-
næðislánakerfið væri þungur
baggi í fjárlagadæmi ársins
1984. Hann upplýsti í því sam-
bandi að ríkisstjórnin væri nú að
undirbúa útgáfu nýrra spari-
skírteina samkvæmt heimild í
lánsfjárlögum þessa árs upp á
um 200 millj. kr. Þar verður að
sögn ráðherrans um tvenns kon-
ar kjör að ræða fyrir almenning,
annars vegar verðtrygging og
hins vegar gengistrygging þar
sem miðað yrði við ákveðna
gjaldmiðla, svo kallað
SDR-kerfi.
Það kom einnig fram að fjár-
veitingar til jöfnunar húshitun-
arkostnaðar landsmanna verða
auknar. Yfirdráttarskuld ríkis-
sjóðs við Seðlabanka fslands er í
dag 1.600 til 1.700 millj. kr. og
ræddu þeir fjármálaráðuneyt-
ismenn sín á milli um að sú
skuld gæti numið 1.100 til 1.200
millj. kr. um áramótin.
Einstökum liðum fjárlaga-
frumvarpsins eru gerð skil ann-
ars staðar í Mbl. í dag, en þess
má geta að í lok fundarins kom
fram að fjármálaráðherra legg-
ur fljótlega fyrir Alþingi frum-
varp til laga um sölu ákveðinna
ríkisfyrirtækja. Hann sagði að
ýmsir aðilar hefðu sýnt áhuga á
kaupum einstakra ríkisfyrir-
tækja og væri höfð viðmiðun af
því í frumvarpinu, sem hann
sagði að verið væri að vinna að
lokafrágangi á.
Fisksölur erlendis:
35 lestir í gúanó
TVÖ íslenzk fiskiskip seldu afla
sinn erlendis í gær, annað í Eng-
landi en hitt í Þýzkalandi. Ársæll
Sigurðsson HF seldi karfa í Þýzka-
landi og fóru 35 lestir aflans í gú-
anó. Baldur EA seldi í Englandi.
Baldur EA seldi samtals 75
lestir í Hull. Heildarverð aflans
var 1.524.600 krónur, meðalverð
20,33. 35 lestir aflans voru ufsi
og meðalverð fyrir hann 13,00.
19,6 lestir voru smár þorskur,
meðalverð 23,56 og 18,6 lestir
voru milliþorskur, meðalverð
30,27. Þá var smávegis af ýsu og
steinbíti í aflanum.
Ársæll Sigurðsson HF seldi
alls 121 lest í Cuxhaven. Heild-
arverð var 1.748.700 krónur,
meðalverð 14,46. Uppistaða afl-
ans var karfi og ef frá eru teknar
þær 35 lestir, sem dæmdar voru í
gúanó, reyndist meðalverð vera
19,50.