Morgunblaðið - 18.10.1983, Blaðsíða 46

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 1983
Lars Bastrup:
Atvinnuknatt-
spyrnumenn lifa
í tómarúmi
Lars Bastrup fer ekki troðnar slóðir; þrátt fyrir himin-
há launatilboð hinna ýmsu knattspyrnufélaga ákvað
hann að hætta atvinnumennskunni, þegar best lét, og
snúa heim til dansks áhugamannaliðs í 2. deild, aðeins
28 ára gamall.
í lok síðasta árs greindi hann forsvarsmönnum í
Hamburger Sportsverein frá því að hann óskaði ekki
eftir að framlengja samningi sínum við félagið. Nokkr-
um mánuðum síðar, í úrslitaleik Evrópukeppni meist-
araliða, var hann sleginn niður af einum andstæðinga
sinna og stóð upp með brotinn kjálka.
í sumar lék hann sinn fyrsta leik með nýja félaginu,
Skovbakken, og þar skoraði hann 2 mörk af þremur
mörkum liðsins.
Vanmátturinn
— Og svo endar maður sem
heimskingi eins og þú sagðir ein-
hvern tímann ... ?
„Maður getur verið heimskur á
svo marga vegu. í þessu lofttæmda
rúmi stjórnar þú þér ekki sjálfur
og félagið þitt stjórnar þér ekki
heldur, hins vegar er þér stjórnað
af öðrum samfélagshópi, nefnilega
þeim sem þú lifir á; áhorfendun-
um. Þessi samfélagshópur setur
þér þröngar skorður, þú ert full-
trúi þeirra hugmynda sem áhorf-
endur gera sér um þig. Fólk mynd-
ar sér fyrirfram skoðanir um þig,
setur þig í ákveðinn bás, skv. eigin
óskum og draumum, án þess að þú
fáir að hlutast þar til um sjálfur.
• Fyrrum atvinnumaöur í knattspyrnu, Lars Bastrup, er mjög
opinskár þegar hann tjáir sig um líf atvinnuknattspyrnu-
mannsins hér í viötalinu. Þaö kemur fram aö líf atvinnuknatt-
spyrnumanna er enginn dans á rósum.
„Ég tók þessa ákvörðun í lok
ársins 1982, en ákvað að þegja yfir
henni til að æsa ekki upp ritglaða
blaðasnápa. Ákvörðunina tók ég,
ekki vegna þess að ég væri
óánægður þar sem ég var, síður en
svo, heldur vegna þess að mér
fannst að ef ég ætlaði að halda
áfram knattspyrnuiðkun yrði það
að vera í öðru landi. Eftir að hafa
leikið tvö keppnistímabil með
þýsku deildinni fannst mér hún
ekki geta gefið mér persónulega
neitt meira. Um tvennt var að
ræða; annaðhvort að flytja heim
eða reyna eitthvert annað land.
Tíminn leið, mörg félög sendu mér
tilboð og við urðum að taka
ákvörðun. Við kusum að snúa
heim og þar kom margt annað til:
Það getur verið hættulegt að vera
of lengi erlendis í þessu starfi —
og hitt er það, að fætur mínir eru
ekki eins góðir og þeir voru, ég hef
átt við meiðsli að stríða að undan-
förnu, sérstaklega í öðru hnénu.
— En hvað olli því að Bastrup
valdi 2. deild?
„1. deildin hefði allt eins getað
orðið fyrir valinu. í og með voru
það kringumstæðurnar sem urðu
til þess að Skovbakken varð ofan
á, en þeir hafa verið mér hjálpleg-
ir í ýmsum málum og við vildum
gjarnan flytja aftur til Árhus.
Það er rétt, það hefði verið eðli-
legra skref að fara frá Hamburger
yfir í 1. deild enda í sjálfu sér ekki
svo mikill stigsmunur þar á. Nú er
ég ekki lengur í fremstu víglínu —
enda er mér það ekki hjartans
mál. Nú eiga sér stað þáttaskil í
lífi mínu; ég hyggst hasla mér völl
utan vallarins en ekki innan.
Knattspyrnan hlaut þó alltaf að
verða ofan á. Þegar maður hefur
verið í 2 ár þátttakandi í þeirri
spennu sem fylgir Ieiknum í at-
vinnumannaliði í knattspyrnu —
þá verður spennan einhvers konar
ávanalyf. Ég er keppnismaður,
sem er nauðsynlegt í slíku starfi,
og því fannst mér rétt að taka eitt
skerf í einu í stað þess að hætta
alveg.“
Tómarúm
— Hvernig er líf atvinnumanns
í knattspyrnu?
„Það er fyrst og fremst afar ein-
hliða líf og tekur margt frá manni
sem einstaklingi. Það eina sem þú
þarft að hugsa um er að leika
knattspyrnu og þú færð mörg holl
ráð um það hvenær þú átt að sofa,
borða og slaka á. Oft fannst mér
sem ég lifði í félagslegu tómarúmi.
Þetta kemur til af því félagslega
hlutverki sem atvinnumaðurinn
gegnir. Þú einangrast. Þessari ein-
angrun veldur ekki enJilega
knattspyrnufélagið eða þú sjálfur
heldur miklu fremur kringum-
stæðurnar. Mig renndi grun í að
ég væri utanveltu frá lífæð þjóð-
félagsins, en fann það þó ekki.
Þetta leiðir af sér einhvers konar
aðgerðarleysi eða hlutleysi sem
mér fannst þjakandi. Ég vil vera
virkur á fleiri vígstöðvum.
Það er dulin hætta sem fylgir
því að vera of lengi í þessu tóma-
rúmi. Þeim mun lengur sem mað-
ur er þátttakandi í því, þeim mun
-erfiðara er að losa sig út úr því og
endar með því að sætta sig við það
— vegna þess að maður fær þá
tilfinningu að maður sé svo sér-
stakur ... Þegar þú hefur lifað um
nokkurt skeið í þessu tómarúmi
rennur það skyndilega upp fyrir
þér að þér eru andlega og félags-
lega takmörk sett. Það er svo
margt sem þú getur ekki verið
þátttakandi í, heimur þinn verður
svo lítill."
í rauninni er tilfinninganet
fólksins tvíþætt: Það bæði hatar
þig og elskar. Þú gerir það sem
það gat ekki gert sjálft og um leið
verður aðdáunin svo mikil að fólk
eignar sér mann.
Þessi aðstaða færir manni van-
máttarkennd — þannig: Hvernig á
ég, Lars Bastrup, að haga mér
gagnvart þessum tvíþættu tilfinn-
ingum fóíksins í minn garð og
starfs míns?
Ég hef séð nokkra losna undan
þessu oki með því að beita ýmsum
ógeðfelldum löstum svo sem
drambsemi og hroka."
„Mannakjötsát“
„Eftir að hafa búið við slíkar
aðstæður — þ.e. að aðrir stjórni
þér — þá áttu fullt f fangi með að
halda kjötinu á beinum þínum og
viðhalda eigin sjálfsmynd. Ég vil
líkja þessu við „mannakjötsát"."
— Hvað finnst þér um íþrótta-
fréttir?
Lars Bastrup, knattspyrnusnillingurinn, sem yfirgaf evr-
ópskt meistaralið til að leika með dönsku 2. deildarliði.
• Það vakti mikla athygli þegar Lars Bastrup hætti sem at-
vinnumaöur meö Evrópumeisturunum í knattspyrnu Hamborg
SV og hélt til Danmerkur. Bastrup haföi leikiö meö félagi sínu
og hafði veriö boöinn góöur samningur ef hann vildi halda
áfram. Hann hætti og sagöi aö lífið væri meira en atvinnuknatt-
spyrna. Hér er Bastrup í leik meö félagi sínu, HSV.
„Það eru margar staðreyndir
sem fjalla ber um á íþróttasíðun-
um, en það er eins og íþróttafrétt-
ir einkennist mest af upptalningu
staðreyndanna í stað þess að fjall-
að sé um efnið á meira sannfær-
andi og raunsærri hátt i öðru sam-
hengi.
Þegar ég les íþróttafréttir
finnst mér oft búið að blása þær
svo upp — eins og ætla megi að
ekkert annað og merkilegra eigi
sér stað undir sólinni. Þær eiga að
ná til alls og gleypa allt.“
Frelsið
— Hver er uppskeran af að
leika knattspyrnu með þýsku úr-
valsliði tvisvar sinnum tvö keppn-
istímabil?
„Þegar ég byrjaði var ég 19 ára
gamall og það var eins og að
stökkva út í djúpa laug. 1 seinna
skiptið vissi ég hvað ég fór út í,
þekkti mótbyrinn. Ég var tilbúinn
til að taka áhættunni."
— Og var það þess virði?
„Það er fullsnemmt að dæma
um það nú — í dag svara ég ját-
andi — en spurðu mig eftir 2—3
ár. Ljóst er að peningarnir geta
veitt mér félagslegt frelsi og um
leið tækifæri til þess að hafna því
sem mig langar ekki til að gera.“
— Eins og að ljúka prófi í auka-
grein ... ?
„Þegar ég sneri heim frá
V-Þýskalandi eftir fyrri dvöl mína
þar sagði ég við sjálfan mig: Nú
verður þú að mennta þig.
Þegar ég hafði svo lokið við að-
algreinina fannst mér, að ef ég i
tæki aukagreinina biði mín ekkert
annað en kennsla, en mig hafði
aldrei langað til að kenna; við
þurfum ekki öll að fara troðnar
slóðir. En þetta voru góð 4 ár í
háskólanum, sem gáfu mér tæki-
færi til að hugsa minn gang.“
Staðfesti
— Oft er unga fólkinu álasað
fyrir það að taka dvöl erlendis
fram yfir menntunina ...
„Ég er ekki einn af þeim. Þú
heyrir mig ekki hallmæla þeim
fyrir það. 1 mörgum tilfellum er
þó skynsamlegra að afla sér
menntunar fyrst. Ekki vildi ég
leika knattspyrnu erlendis f 10 ár
og snúa síðan heim aftur — ég
væri ekki maður til að mæta af-
leiðingunum. Slíkt hefði svo margt
neikvætt í för með sér og ég gæti
aldrei unnið mig út úr því.“
— Hvað vilt þú ráðleggja fólki í
þeim efnum?
„Ég vil helst ekki ráðleggja
neinum neitt. Maður getur ekki
sett upp dæmið fyrir aðra. Hver
og einn verður að spyrja sjálfan
sig hvort hann sé nægilega stað-
fastur til að mæta afleiðingunum.
Þetta er persónubundið og fer eft-
ir mati hvers og eins.“
— Hvað með reynsluna?
„Reynsla er jafnan til góðs, en
þarf þó ekki í öllum tilvikum að
vera það. Hvað mig varðar er erf-
itt að dæma um það í dag, en þó
held ég að mín lífsreynsla komi
mér til góða.“