Morgunblaðið - 18.10.1983, Blaðsíða 38

46
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 1983
Kjaramálaályktun Verkamannasambandsþings
Krafa um 15 þúsund
króna lágmarkslaun
— og skammtímasamningur gegn endur-
heimtu samningsréttar
Verkamannasambandsþingið, sem haldið var í Vestmannaeyjum um
helgina, samþykkti samhljóða yfirlýsingu þess efnis, að sé ríkisstjórnin
„reiðubúin til að afnema bann við samningsrétti, þá leggur þingið til, að
hið allra fyrsta verði gerður bráðabirgðasamningur til skamms tíma. Sá
samningur feli í sér ha kkun á Isgstu tekjum, meðan unnið er að ítarlegri
samningsgerð", eins og yfirlýsingin er orðuð. Hún var samin og lögð fram
af formanni og varaformanni sambandsins, þeim Guðmundi J. Guð-
mundssyni og Karli Steinari Guðnasyni.
Jafnframt var samþykkt til- ákveðnum atriðum. Tillaga
laga frá Pétri Tyrfingssyni, ein-
um úr svokölluðum „harðlínu-
hópi“ Dagsbrúnar, um að dag-
vinnutekjur í landinu verði aldr-
ei iægri en 15.000 krónur á mán-
uði miðað við núverandi verðlag.
Ályktunin felur í sér að auki, að
áhersla verði lögð á að samning-
ar dragist ekki á langinn og að
hinir lægstlaunuðu fái umtals-
verðar kjarabætur.
Harðlínumenn á þinginu voru
í miklum minnihluta eins og sést
best á því, að kjaramálaályktun-
artillaga þeirra fékk 27 atkvæði,
en tillaga meirihluta kjaramála-
nefndar 74 atkvæði. í tillögu
minnihlutans undir forystu Pét-
urs Tyrfingssonar var m.a. gert
ráð fyrir 15% hækkun allra
kauptaxta VMSÍ auk 15.000 kr.
lágmarkslaunakröfunnar og gert
ráð fyrir að ekki verði samið til
lengri tíma nema gert sé ráð
fyrir „viðunandi dýrtíðarbót-
um“. Tillaga Péturs gerði á frek-
ari hátt ráð fyrir tilteknum og
meirihlutans, sem samþykkt var
með miklum meirihluta, var al-
mennar orðuð og þar ekki eins
fast kveðið að orði.
{ upphafi þingsins lögðu þeir
Guðmundur J. Guðmundsson og
Karl Steinar Guðnason fram
„drög að ályktun um kjaramál",
þar sem höfuðáhersla var lögð á
að felld yrðu úr gildi öll ákvæði
bráðabirgðalaganna, sem af-
næmu eða skertu samningsrétt
samtaka launafólks. Þar var og
nefnt að Verkamannasamband
íslands „er nú sem fyrr reiðubú-
ið að leggja sitt af mörkum í
baráttunni við verðbólguna,
enda hefur það áður bent á, að
verðbólguhjöðnun getur verið
kjarabót...“, eins og fram kom í
fréttum Mbl. af þinginu um
helgina. Þessi „drög“ og tillaga
frá Pétri Tyrfingssyni, þar sem
kveðið var fastar að orði og
nendar beinharðar tölur, voru
sendar 20 manna kjaramála-
nefnd og var helst reiknað með
að hún bræddi þær saman, svo
úr yrði býsna harðorð ályktun.
Greinilegt var þó á máli manna í
kjaramálaumræðunni að ekki
var stemmning fyrir hótunum
um aðgerðir; hver ræðumaður-
inn af öðrum lýsti vonleysi síns
fólks og ótta verkafólks við at-
vinnuleysi og frekari kjara-
skerðingar. Guðmundur J. Guð-
mundsson talaði t.d. mjög
harkalega gegn öllum hugmynd-
um um „flata prósentutölu" og
sagði að það myndi ekkert annað
hafa í för með sér en að allar
aðrar stéttir kæmu á eftir og
hann vildi ekki að laun í landinu
hækkuðu almennt um 15% —
það væru hinir lakast settu, sem
þyrftu kjarabót.
í tillögunni sem samþykkt var
segir m.a. að afleiðingar þeirrar
efnahagsstefnu „sem lögbindur
laun, afnemur samningsrétt en
bannar dýrtíðarbætur, blasi nú
við. Fjórðungur kaupmáttar er
horfinn. Kaupmáttur mun enn
rýrna svo lengi sem laun hækka
ekki en dýrtíð vex“.
í öðrum kafla ályktunarinnar
segir að það sé „yfirlýst stefna
ríkisstjórnarinnar, að verkafólk
skuli á næsta ári halda áfram að
niðurgreiða verðbólguna. Kaup-
máttur launa skal enn skertur
og laun óvarin í verðbólgunni.
Verkamannasamband íslands
mótmælir þessari stefnu harð-
lega og lýsir því yfir, að við hana
Verkamannasambandsþing í Alþýöuhúsinu í Vestmannaeyjum.
getur verkafólk ekki unað...“
Verkamannasambandsþingið
samþykkti að hefja nú þegar við-
ræður við ríkisstjórn og samtök
atvinnurekenda um nýjan
grundvöll kjaramála, þar sem
áhersla verði lögð á eftirfarandi:
1. Felld verði úr gildi þau
ákvæði laga, sem afnema eða
skerða samningsrétt verka-
lýðshreyfingarinnar.
2. Áfnumið verði bann við dýr-
tíðarbótum og teknar upp við-
ræður við atvinnurekendur
um fyrirkomulag kaupmátt-
artryggingar.
3. Lágmarkstekjur fyrir dag-
vinnu verði hækkaðar og hið
opinbera tryggi lífsafkomu
þeirra sem við lökust kjör búa
með félagslegum ráðstöfun-
um.
4. Kaupmáttur almennra dag-
vinnulauna verði aukinn í
bráð og tryggður í lengd með
það að markmiði, að verka-
fólk geti lifað af dagvinnu-
tekjum.
5. í komandi kjarasamningum
verði lögð áhersla á gerð at-
vinnugreinasamninga, þar
sem tillit verði tekið til ým-
issa séraðstæðna á vinnustöð-
um.
6. Endurskoðuð verði ýmis rétt-
indamál verkafólks. Viður-
kenndur verði réttur foreldra
til fjarveru frá vinnu vegna
veikinda barna.
{ niðurlagskafla kjaramála-
ályktunar 11. þings VMSÍ segir:
„Sókn til betri lífskjara og
bættrar stöðu þjóðarbúsins get-
ur aldrei hafist með ruddalegu
valdboði. Vandi þjóðarinnar á
líðandi stund verður ekki leystur
nema með samningum.
11. þing VMSÍ lýsir því yfir, að
það er reiðubúið til slíkra samn-
inga. Verði slegið á þá sátta-
hönd, mun verkafólk leita réttar
síns með þeim ráðum sem duga
og nauðsynleg kunna að verða.“
Texti: ÓMAR VALDIMARSSON.
Myndir: SIGURGEIR.
Glæsileg gjöf
Handunnin olíukola
í steinleir meó
íslenskri ilmolíu.
Nú fáanleg sérmerkt
Verö frá kr. 189.00
HÖFÐABAKKA 9
SÍMI 85411 REYKJAVIK
„Verkafólk aftekur að
fara út í vinnustöðvanir“
Guðmundur J. um kjaramálin:
— nauðsynlegt að herða áróður og kynn-
ingarstarf verkalýðshreyfingarinnar
„ÞAÐ KOM greinilega fram í kjara-
málanefndinni að verkafólk muni
aftaka að fara út í vinnustöðvanir af
einhverju tagi eða verkfoll. Það sýn-
ir skýrt, að forysta verkalýðshreyf-
ingarinnar, ASI, Verkamannasam-
bandsins og félaganna í heild, þarf
að herða mjög sinn áróður og sína
kynningu,“ sagði Guðmundur J.
Guðmundsson, formaður VMSÍ,
m.a. í umræðum um kjaramála-
stefnu sambandsins.
Guðmundur sagði að þeir Karl
Steinar Guðnason hefðu dregið til
baka drög sín að kjaramálaálykt-
un þegar kjaramálanefndin hefði
farið að fjalla um tillöguna. Harð-
ar deilur hefðu verið í nefndinni
um tillöguna og þá ekki síður um
tillögu frá Pétri Tyrfingssyni —
helst hefðu nefndarmenn sett sig
upp á móti tveimur atriðum í til-
lögu Péturs: 15% kauphækkunar-
kröfunni og 15.000 króna tekju-
tryggingarkröfu. Menn hefðu
einnig haft efasemdir um ágæti
skammtímasamnings, eins og sú
tillaga gerði ráð fyrir.
„Það er mikill meirihluti í
nefndinni fyrir þessari tillögu eins
og hún liggur fyrir," sagði Guð-
mundur um endanlega ályktun.
„En við verðum að auka kynn-
ingarstarfið í félögunum eins og
ég gat um áðan. Okkur í Dagsbrún
hefur til dæmis tekist að hafa
veruleg áhrif á okkar félagsmenn.
í Dagsbrún eru hópar, sem eru
reiðubúnir í hvaða aðgerðir sem er
og ég leyfi mér að spyrja: hvar er
komið kjörum íslensks launafólks,
þegar þau eru komin niður á sama
kaupmáttarstig og 1952! Þegar
upp verður staðið hefur skerðingin
í ár orðið um 30% og á næsta ári
Guðmundur J. Guðmundsson, for-
maður Verkamannasambands ís-
lands, lýsti því yfir í þinglok, að
hann hygðist ekki gefa kost á sér til
formennsku í sambandinu að þessu
kjörtímabili loknu. Næsta þing verð-
ur haldið í Reykjavík eftir tvö ár.
verður hún að minnsta kosti
15—20% til viðbótar. Ef við ekki
veitum harðvítuga mótspyrnu
munu stjórnvöld og vinnuveitend-
ur hafa öll tök í sínum höndum.
Og þeir semja ekki um neitt nema
þeir séu knúnir til þess af ótta —
ótta við samstöðu launafólks í
landinu og ótta við vinnustöðvan-
ir.“
Guðmundur sagði fjarri því að
hann teldi kröfur Péturs Tyrfings-
sonar og harðlínuhópsins ósann-
gjarnar. „En ég er ekki viss um að
þær séu réttar í stöðunni. Ég vara
mjög vð að setja fram flata pró-
sentutölu á þessu stigi. Ég óttast
að þessi 15% muni flæða yfir allt.
Og ég samþykki alls ekki að allir
fái jafn miklar launahækkanir og
það verður að keyra upp lægstu
launin. Afstaða mín til harðari til-
lögu er ekki spurning um vilja
heldur taktík og vinnubrögð. Og á
meðan ástandið í félögunum er
eins og hér hefur verið lýst, þá er
alveg sama hvað ég ríf mikinn
kjaft eða vð öll, það er fólkið al-
mennt í landinu sem ræður þessu!
Þeir tímar, sem nú fara í hönd,
verða þeir erfiðustu og hörðustu,
sem við höfum staðið frammi fyrir
í langan tíma.“
Pétur Tyrfingsson, Bjarnfríður
Leósdóttir af Akranesi og Guð-
mundur Hallvarðsson úr Dags-
brún höfðu einkum orð fyrir harð-
línuhópnum. „Hvaða þvættingur
er þetta um að við eigum að leggja
okkar af mörkum f baráttunni
gegn verðbólgunni?" spurði Pétur
m.a. í einni af nokkrum eldheitum
ræðum sinum. „Hvaða aðstöðu
höfum við? Hvaða peninga eigum
við til að leggja í þessa baráttu?
Hvaða sambönd höfum við verka-
menn í alþjóðlega gjaldeyrissjóði?
Hvaða tal er þetta eiginlega? Er
ekki einfaldlega með þessu verið
að segja: Já, við skulum halda
áfram að gefa kaupið okkar, við
skulum vera þæg og góð og láta
taka af okkur öll lýðréttindi? Það
hefur ekkert verið gert annað en
að laun hafa verið lækkuð og því
er verðbólgan eitthvað minni.
Dýrtíðin er sú sama eftir sem áð-
ur. Það hefur verið gerð allsherj-
arárás á alþýðuna í landinu, lýð-
réttindi hafa verið skert og at-
hafnafrelsi verkalýðshreyfingar-
innar keyrt niður svo hún sé ekki
til stórræðanna. Þá verður hægt
að pumpa erlendu fjármagni inn í
landið til hagsbóta fyrir gróðaöfl-
in. Við hin sitjum eftir og eigum
að borga brúsann."