Morgunblaðið - 30.11.1983, Side 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. NÓVEMBER 1983
17
í bjartri heiðríkju
Bókmenntir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Gylfi Gröndal: Björtu hliðarnar.
Sigurjóna Jakobsdóttir segir frá.
Útg. Setberg 1983.
Sigurjóna Jakobsdóttir, ekkja
Þorsteins M. Jónssonar, greinir í
þessari bók Gylfa Gröndal frá
lífshlaupi sínu. Hún er nú níutíu
og tveggja ára og í sextíu og sex ár
var hún gift Þorsteini M. Jónssyni,
landsfrægum skólamanni, bóka-
safnara, útgefanda, alþingismanni
og svo má lengi telja. Um langa
ævi lét Þorsteinn M. Jónsson að
sér kveða eins og sést á þessari
upptalningu og hlutverk Sigur-
jónu var einkum og sér í lagi að
ala upp stóran hóp barna þeirra
hjóna. Engu að síður hefur hún
frá fyrstu tíð haft mikla þörf fyrir
afskipti af félagsmálum og í mörg
ár lék hún með Leikfélagi Akur-
eyrar við góðan orðstír og vann
með manni sínum af mikilli at-
orku, einkum að því er varðar
bókaútgáfustörf Þorsteins, sem
ekki er víst að menn geri sér nú
grein fyrir hversu mikilsverð
voru.
Gylfi Gröndal hefur sýnt það í
ýmsum bókum, sem hann hefur
ritað eftir fólki, að honum er lagið
að laða fram góða frásögn og hann
fer ákaflega smekklega með sitt
eigið hlutverk í þeim bókum.
Sigurjóna Jakobsdóttir
Manneskjan sem segir frá er núm-
er eitt, höfundur tranar sér í engu
fram. En honum tekst oft- með
þessu að ná fram verulega góðri
frásögn og lifandi lýsingum.
Sigurjóna fæddist árið 1891 í
Grímsey og bjó þar fyrstu æviár
sín. En lungann úr bernsku og
æsku bjó hún á Akureyri — rétt-
ara sagt Oddeyrinni. Hún hefur
frá mörgu að segja og. Gylfi
Gröndal hefur fært það í afar
læsilegan búning. Síðan giftist
hún ung, býr um hríð í Borgarfirði
eystra, en lengst starfsævi sinnar
þó á Akureyri. Þar segir hún frá
kynnum við ýmsa þekkta og
óþekkta menn; það er verulegur
veigur í lýsingu hennar á kynnum
þeirra hjóna við Davíð frá Fag-
Gylfi Gröndal
raskógi og notalega kímin og vin-
samleg er frásögn hennar af Guð-
mundi Hagalín, svo aðeins þeir
tveir séu nefndir.
Yfirlætisleysi einkennir frásögn
Sigurjónu, en lesandi fær ótvíræð-
an skilning á merku og allsér-
stæðu lífsstarfi þessarar heiðurs-
konu. Hlutur Þorsteins M., manns
hennar, er fyrirferðarmikill í bók-
inni og að vonum. í senn var hún
eiginkonan á bak við mann sinn,
sem studdi hann með ráðum og
dáð, en hélt sjálfstæði sínu og gaf
sér tíma til að stunda margt af því
sem hugur hennar stefndi til.
Það er heiðríkja og stilla yfir
frásögninni. Titiil bókarinnar
mikið réttnefni. Svona bók er gott
að lesa og dálítið mannbætandi.
Margs konar dagar
Bókmenntir
Jenna Jensdóttir
Rune Belsvik
Margs konar dagar
Guðni Kolbeinsson sneri á fslensku
Teikningar eftir Morten M. Krist-
iansen
ÆSKAN Reykjavík 1983
Það drífur ýmislegt á daga
barnanna í sögu þessari sem er
um margt óvenjuleg.
Sjö börn lítil og stór eru aðal-
persónur auk þess sem höfundur
hennar birtist öðru hverju í fyrstu
persónu og leitar fanga hjá börn-
unum í efni sögunnar.
Nyrst í Noregi er þorpið þeirra.
Líflítið leiðindaþorp án barnanna
og Rune Belsvik. Það eru þau öll
sem sjá um að alltaf er eitthvað að
gerast spennandi, skemmtilegt —
dularfullt.
Börnin eru önnum kafin við
leiki og uppátæki. Þau flögra milli
þess raunverulega og æsandi at-
burða eigin hugarflugs.
Þorpið er þeirra heimur og þar
er fiskverkunarhúsið gamla þar
sem átakanlegustu og leynilegustu
atburðirnir gerast.
Strákurinn óli er ástfanginn af
stelpunni Ingunni í upphafi sögu.
Það kostar hann heilabrot —
dulmálsbréf og fleira.
Svo finna krakkarnir mávinn.
Hann er vængbrotinn. Mávurinn á
að deyja — en hver á að drepa
hann?
„Já, þú verður víst að deyja, seg-
Fróöleikur og
skemmtun
fyrirháa sem lága!
ir óli við mávinn alvarlegur f
bragði.
— Hvað ætlarðu að gera? spyr
Ingunn.
— Ég verð að koma honum
niður á fiskverkunarhúsið. Þar
hlýtur að vera eitthvað til að
drepa hann með. En þið skuluð
bíða hér.“
Börnin bíða eftir óla og heyra
skelli og skarkala, eins og öli sé að
berja með svipu. Heyra einnig að
hann æpir og öskrar. Allt dettur
síðan í dúnalogn.
„ — óli kemur út um stóru
dyrnar. Hleypur upp brekkuna til
hinna.
— Þetta var best fyrir hann,
segir óli. Hin horfa dálítið óörugg
á hann. Margrét fer að hlæja."
óla finnst hann vera eins og
fullorðinn og hann nýtur aðdáun-
ar krakkanna. Hann einn veit
samt það sem veldur honum kvíða.
Mávurinn er enn f fiskverkunar-
húsinu — lifandi.
Mávurinn vængbrotni reikar
heim til Óla og fær þar eitthvað að
éta. Þar er hann látinn út í haust-
myrkrið af því móðir óla þolir
ekki fugladrit.
„Mávurinn var rekinn út daginn
eftir. En um kvöldið stendur hann
aftur fyrir utan rauða húsið sem
óli á heima í.“
Lesandi á eftir að hitta mávinn
oftar en einu sinni í sögunni og
veit að óli á til aðra hlið en þá sem
hann sýnir krökkunum, þegar
hann þykist mikill maður.
Systkinin óli og Hanna fara til
Tromse með foreldrum sínum. Það
er Rune að þakka. Hann lætur
mömmu vera með annan fótinn of
langan. Hún þarf að fara til sér-
fræðings. Þau fara með hraðferj-
unni. A ferðalaginu og í Tromse
birtast þeim margar áður óþekkt-
ar myndir af veröldinni.
Ég læt þetta nægja. Af nógu er
að taka í svo viðburðaríkri sögu
sem hér.
Höfundi er sérlega lagið að
setja fram hugsanir sínar í öguðu
formi með hnitmiðuðum setning-
um sem krefja lesandann um at-
hygli á því sem er að gerast hverju
sinni.
Þýðingin hefur sín áhrif. Æsk-
an gaf bókina út og frágangur all-
ur er góður eins og á öðrum bókum
frá útgáfunni.
OPINSKÁOG
EINUEC LJOÐ
um ástina, lítilmagnann og
dauðann.
Ljóð sem hitta lesandann
í hjartastað.
Hér eru prentaðar
þœr tvœr ljóðabœkur
sem Vilmundur Gylfason
gaf út í liíanda lífi og að
auki mikið ljóð, Sunnefa,
sem lá með handritum
skáldsins
fullbúið til
prentunar.
TRYGGING TAKNAR
TRYGGING HF
LAUGAVEG1178
SÍMI21120