Morgunblaðið - 25.03.1984, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. MARZ 1984
Reyndar er Helgi
Björnsson ekki einn
þeirra, sem ekkert
hafa að starfa í leik-
listinni. f vetur hefur
hann. bæði leikið hjá Alþýðuleik-
húsinu í „Tilbrigði við önd“ eftir
David Mamet og eins í Stúdenta-
leikhúsinu. Þar lék hann Jakob í
„Jakob og meistarinn" eftir Milan
Kundera. Síðan er hann með lítið
hlutverk í „La Traviata" í fslensku
óperunni. Hann leikur í Atómstöð-
inni, nýju íslenzku kvikmyndinni,
sem frumsýnd var fyrir
skemmstu. Auk þess (og það kem-
ur kannski mörgum dálítið á
óvart) syngur hann í hljómsveit,
— framsækinni rokksveit. „Graf-
ík“.
Vitanlega getum við ekki setið á
okkur og spyrjum Helga nánar útí
hljómsveitarferilinn.
„Ég byrjaði raunar fyrir vestan,
heima á fsafirði, þegar ég var
unglingur á gagnfræðaskólastig-
inu. En í „Grafík" byrjaði ég fyrir
um það bil einu ári og nú er ætlun-
in að taka upp plötu innan
skamms. Það verður töluverð
vinna því svona upptökur eru
seinlegar og miklar spekúlasjónir
geta verið í sambandi við hvert
smáatriði."
Helgi smellir snældu í „græj-
urnar“ því okkur langar að heyra:
Dúndrandi rokkið flæðir hreint
um allt og smýgur jafnvel inní
okkur. Spyrjandinn, barn Rollínga
(og Bítla), vogar sér ekki útí lík-
amlegar tjáningar í takt við
„Grafík“. (Hann hefur reyndar
aldrei verið beint sleipur á því
sviði. Að því er sagt er), heldur
sperrir eyrun og hlustar á text-
ann, sem Helgi ryður svo kunn-
áttusamlega útúr sér:“
Þú
ert
að bögglast við að vera
einhver eða eitthvað
En þaö er stigið ofaná þig
og þér er ýtt til hliðar
og hent eins og rusli
Hvað átt þú þá að gera?
Segðu mér
hvað átt þú þá að gera?
Segðu mér
hvað átt þú þá að gera?
í kjölfarið rifjar aðdáandi Roll-
ínga upp gömlu lögin: „Everybody
Needs Somebody to Love“ og áður
en varir er hann sokkinn í dún-
mjúkan sófa nostalgíunnar: „You
Can’t Always Get What You
Want“. Og svo koma öll hin, hvert
á fætur öðru. Helgi er farinn að
gjóa varfærnislega augunum á
gestinn, sem rífur sig uppí að
spyrja:
Eru þetta ekki ólík vinnubrögð,
leikhús og rokkhljómsveit, jafnvel
þótt hún sé „prógressíf"?
Helgi samsinnir því.
„Hver æfing í rokkinu skilar
ekki eins miklu, stundum er þetta
býsna mikið hjakk. Vinnan er
kannski meira háð mómentum og
hraða í sjálfu sköpunarstarfinu.
Eitt lag getur jafnvel orðið til á
þremur mínútum. Sköpun persónu
í leiklistinni nær yfir lengra tíma-
bil. Það er algengt að maður sé
einar sex til átta vikur að smíða
persónuna, sem maður ætlar að ,
túlka.“
En Helgi, Giuseppi Verdi og
rokk!! „Já sennilega er hæpið að til
séu meiri andstæður í tónlist en
„La Travíata" og „Grafíska" rokk-
ið. Hrikalegar andstæður. En
þörfin fyrir að kynnast andstæð-
um er óendanleg og ég lít á þær
sem aflgjafa listamannsins. Mér
finnst það ómetanlegt að hafa
kynnst þessu hvoru tveggja. Ann-
ars er maður alltaf að læra, hvað
svo sem maður tekur sér fyrir
hendur."
Spyrjandann langar til að láta
Ijóstýruna sína skína og reynir að
grafa upp í huganum einhverjar
þessara nútímarokkhljómvseita.
Eftir nokkra umhugsun er ákveðið
að hætta sér ekki útí þá sálma.
Hann getur þó ekki setið á sér og
Það er hægt að
telja því trú um
hvað sem er“
Samtal við Helga Björnsson leikara
Texti: Hafliði Arngrímsson
Ungur leikari í dag. Hvaða augum lítur hann
framtíðina? Hvað hefur sá leikari fyrir
stafni, sem hvorki leikur á fjölum Iðnó né
Þjóðleikhússins? Sennilega höfum við ís-
lendingar aldrei átt jafn marga og jafn efni-
lega unga leikara og í dag, — og líklega
aldrei jafn marga atvinnulausa leikara. Því
ekki að hitta einn þessara ungu og kynnast
honum örlítið.
slær sér upp (að því er hann sjálf-
ur heldur) á því að nefna „Spliff".
Rokksveit útí heimi, — fræg og
þýzk: „Alles Lúge, alles falsch, all-
es Schweinerei./Wohin? Wohin?/
Nach Mexico"!! Auðvitað þekkir
helgi „Spliff".
Snúum okkur að leiklistinni: Við
munum fyrst eftir Helga á sviði
Nemendaleikhússins þegar hann
lék Freder í „Sjúk æska“. Leið-
indagaur, hálfgerður fasisti, sem
gerði tilraunir með lifandi fólk.
Verkið lýsir ráðvilltri æsku milli-
stríðsáranna, andlega aðþrengdu
ungu fólki. Við munum einnig eft-
ir Helga í „Prestsfólkinu" og í
„Miðjarðarför" Sigurðar Pálsson-
ar. Við tökum eftir glampa í aug-
unum á Helga þegar minnst er á
„Miðjarðarför" enda kemur í ljós
að það var einmitt eitt skemmti-
legasta verkefni, sem hann hefur
Þeir verða þannig betur undirbún-
ir til að geta tekist á við sjálfstætt
starf, haft eigið frumkvæði til að
vinna. Sköpunarþránni, sem býr í
hverju ungu leikaraefni, er ekki
nægilega mikill gaumur gefinn,
held ég. Þá á ég ekki við sköpun
leikpersóna, heldur þörfina fyrir
að koma einhverju frá eigin
brjósti á framfæri.
Þó má ekki gleyma að á þriðja
ári fær hver nemandi sjálfstætt
einstaklingsverkefni. Hann velur
sér verkefni eftir eigin höfði. Það
má vera hvað sem er: Upplestur,
einþáttungur eða kafli úr leikriti."
Hvað valdir þú?
„Ég þýddi lokasenuna úr „The
Hairy Ape“ eftir O’Neill. Þar er
fjallað um einangrun manns í því
umhverfi, sem hann lifir í. Um það
þegar mannleg samskipti rofna og
menn lenda í sjálfheldu, — jafn
tekið þátt í, — lifandi og á ýmsan
hátt nýstárlegum vinnubrögðum
beitt.
En voru þessi fjögur ár í leik-
listarskólanum ekki frjór og
skemmtilegur tími?
„Mikil lifandis ósköp. Skólinn er
alltaf að breytast frá ári til árs.
Það er ef til vill einmitt það besta
við hann hversu ört hann þróast.
En fyrst ég er farinn að tala um
Leiklistarskólann okkar þá hef ég
velt því stundum fyrir mér hvort
ekki sé lögð of rík áhersla á að
framleiða leikara fyrir atvinnu-
leikhúsin eingöngu, án þess að
velta því fyrir sér að þeir nemend-
ur, sem útskrifast úr Leiklistar-
skóla íslands, ganga ekki allir
beint inní atvinnuleikhús. Þess
vegna mætti vera meira gert af
því að þjálfa og hvetja nemendur
til sjálfstæðrar vinnu í skólanum.
útilokað er að halda áfram á sömu
braut og að snúa við. Og það reyn-
ir einmitt á manns eigin listræna
þroska, þegar fengist er við svona
verkefni. Þarna fá nemendur
virkilega tækifæri til að reyna í
sér þolrifin og virkja hugmynda-
flugið."
Spyrjandinn grípur orðið hug-
myndaflug á lofti og smíðar
spurningu: Er ekki eitt aðalhlut-
verk leikhússins að virkja hug-
myndaflugið?
„Jú það má kannski segja það og
satt að segja þá sakna ég þess
þáttar í leikhúsum. Tíðarandinn
er þannig í dag að bókstaflega allt
er lagt uppí hendurnar á fólki, til-
búið til neyslu. Þess vegna er það
ennþá brýnna að leikhúsið sinni
þessu hlutverki, að þroska og
þjálfa ímyndunarafl fólks. Mér
þótti einmitt svo upplífgandi að