Morgunblaðið - 26.05.1984, Qupperneq 8

s
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. MAÍ 1984
feosfeö máD
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 244. þáttur
Sverrir Ragnars á Akureyri
er einn þeirra manna sem ég
hitti aldrei, svo að hann ræði
ekki við mig um íslenskt mál.
Sigurður Guðmundsson skóla-
meistari hefur ekki sáð í
ófrjóan akur, þegar hann
kenndi honum. Síðast þegar
við hittumst, kenndi Sverrir
mér nýtt orðasamband sem
hann hafði lært af konu sinni,
Maríu Matthíasdóttur: að
dansa eins og fýkur = að dansa
fislétt og fjörlega. Eins og
fyrri daginn er sjaldgæfum
orðasamböndum hætt að af-
bakast. Sverrir hafði heyrt af-
bökunina að dansa eins og
fíkja! Ekki er von á góðu, þeg-
ar menn tala án þess að hugsa.
Hver þekkir fíkju sem kann að
dansa?
Haraldur Ágústsson í
Reykjavík segir mér að í sögu,
sem lesin var í útvarpið í vet-
ur, hafi verið sagt frá því að
stúlka fór með höfuðið í gegn-
um hurðina. Hvað gerðist?
Rak stúlkan höfuðið raunveru-
lega gegnum hurð, eða er rugl-
ingurinn á orðunum hurð og
dyr orðinn svona geigvænleg-
ur? Sennilega. Ég býst við að
stúlkan hafi farið með höfuðið
í gegnum dyrnar.
★
Þá hefur Haraldur Ágústs-
son beðið mig fyrir eftirfar-
andi upplýsingar til viðbótar
því sem áður hefur komið hér í
þættinum nýlega, sbr. mynd í
næstsíðasta þætti:
„Á myndina í Morgunbiað-
inu í dag (12. maí) vantar eitt
orð ... Orðið er viðhaldsbaugur,
sem ég þurfti að búa til, þegar
ég fór að taka saman lýsingu á
því hvað skeður, þegar læsing
fer í baklás.
Baklás (d. baglás, e. to jam).
Að hlaupa í baklás nefnist
það, þegar ekki er hægt að
opna læsingu með tilheyranai
lykli, og getur það stafað af
því, að viðhöldin og læsingar-
járnið vinni ekki saman.
Ástæðan getur verið sú, að
lykillinn sé orðinn slitinn eða
að viðhaldsbaugurinn sé brot-
inn, en þá getur lykillinn ekki
lyft viðhaldsgikknum upp úr
viðhaldshakinu.“
★
Ég stilli mig ekki enn að
kvarta, þegar málfar ríkisfjöl-
miðlanna er ekki til fyrir-
myndar, sjá t.d. siðasta þátt.
Nú um sauðburðinn mátti
heyra samtal í útvarpinu, þar
sem engin athugasemd var
gerð við það tal, er sagt var
lambár í staðinn fyrir lambær.
Til þess verður að ætlast, að
menn kunni að beygja jafnal-
gengt orð og ær. Að vísu eru til
lambár á Islandi. En það orð
er fleirtölumynd orðsins Lam-
bá sem er sérheiti á vatnsfalli.
Myndin verður hins vegar
heldur en ekki ósjáleg, þegar
sagt er að sjá megi margar
tvílembdar lambár á túni.
Þjóðrekur þaðan kvað:
Mér brá, þegar Brandsstaða-Húni,
sem á ból sitt úr æðarfuglsdúni,
upphóf berserkjalof,
klæddist bússum í klof
og óð tuttugu lambár í túni.
★
Eitthvað var minnst á hugs-
unarleysi hér að framan og því
ekki vandaðar kveðjurnar.
Einmitt, ef maður hugsar og
gaumgæfir orðin, þá upplýkst
margt skemmtilegt sem áður
duldist honum. Tökum t.d. al-
geng og látlaus orð eins og
svona, núna, hérna og þarna. Ef
við rýnum í þau, sjáum við
brátt að þau eru öll mynduð af
samsvarandi orðum: svo (áður
svá), nú, þar og hér með við-
skeytinu -na. Þetta viðskeyti
höfðu menn til frekari áherslu.
Svona (svá-na) merkti ná-
kvæmlega svo, og notar Ófeig-
ur karl það skemmtilega þann-
ig í Bandamannasögu. Hann
spyr höfðingjana hvort þeir
hafi ekki svarið eiðinn svá-na =
nákvæmlcga svo. Núna merkti
nákvæmlega nú, á þessari mín-
útu, o.s.frv.
Alkunna er að hvaðeina, sem
til áherslu er haft í málum,
slitnar og dofnar. Svo er um
áhersluviðskeytið -na. Brátt
var merking þess fölnuð og
farin á fjúk. Brugðu þá sumir
á það ráð að bæta öðru -na aft-
an á, og verða þá til orðmyndir
eins og hérnana og núnana. Við
skulum ekki hlæja of mikið að
þeim sem svo hafa talað eða
gera jafnvel enn.
★
Víkur talinu að nýyrðum og
er árétting og ítrekun þess sem
áður hefur sagt verið.
Ég held við ættum nú að
hefja lokasóknina á hendur út-
lenda orðinu video (latína = ég
sé). Ég veit ekki í bili betra orð
í staðinn en myndband, og hafa
þó margir spreytt sig á þessu.
Ef lesendur telja sig geta
smíðað betra orð, verður því
tekið fegins hendi.
Maður er fíkinn í eitthvað.
Kennd hans heitir fíkn, og hún
má vera feikileg. í Sólarljóðum
er talað um þá menn sem fíkj-
ast á fé. Þeir voru afar fégráð-
ugir. Má ekki fíkniefnaneyt-
andi, dópisti, heita fíkill?
Sá sem er harður af sér (eða
læst vera það) er herkinn, skylt
harka að sjálfsögðu, og herkja
er sama sem harka. Má ekki
töffari (e. tough) líka, og ekki
síður, heita herkill? Herkillinn
ætti að geta harkaó af sér.
Fólk talar um að fíla eitthvað
í botn = njóta þess fullkomlega.
Má ekki búa til nýtt orðtak á
líkingamáli og segjast njóta
ofan í neglu?
Hvað viljum við annars
ganga langt í innleiðslu nýyrða
og andófi gegn tökuorðum?
Viljum við ekki stundum eiga
bæði tökuorð og nýyrði, svo
sem bíll og bifreið? Viljum við
ekki bæði eiga orðin rab(b)ar-
bari og tröllasúra, kartafla og
jarðepli, melóna og tröllaldin,
sítróna og gulaldin, appelsína og
glóaldin?
Danskur maður á Akureyri
um aldamótin 1800, Hans
Vilhelm Lever, var svo íslensk-
ur að hann notaði orðið jarð-
eplaræktun í bæklingi sem
hann gaf út á eigin kostnað um
kartöflurækt, handa almúgan-
um á íslandi.
★
Spurður hef ég verið um orð-
ið hauður og hvernig ætti að
beygja það, þegar gert hefur
verið að kvenmannsnafni. Ég
þekki orðið aðeins í merking-
unni land, jörð, og er hvorug-
kyns og beygist eins og hreiður:
hauður, hauður, hauðri, hauð-
urs.
Ég kannast við það sem
kvenheiti en þykir það ekki
eftirsóknarvert, og virðist þá
þrautalendingin að beygja það
eins og Auður. Hitt þykir mér
einsýnt að kvenmannsnöfn
skuli vera kvenkyns. En ljúk-
um þessu hauðurtali með vísu
og mega nú lesendur feðra
hana mér til fróðleiks:
Sólin gyllir haf og hauður
heldur svona myndarlega.
Ekki er drottinn alveg dauður,
og ekkert gerir hann kindarlega.
43307
Opið laugardag og
sunnudag kl. 1—4
Vallartröö
2ja herb. ca. 60 fm íbúö í kjall-
ara. Allt sér. Verö 1290 þús.
Valshólar
Góö 2ja herb. íbúö á 1. hæö.
Verð 1250 þús.
Holtsgata — vesturb.
2ja herb. íbúö á 4. hæö. Suöur
svalir. Laus eftir mánuö. Verö
1350 þús.
Lundarbrekka
Góö 3ja herb. ca. 90 fm íbúð á
efstu hæö. Gott útsýni. Verö
1700 þús.
Hamraborg
Mjög góö 3ja herb. íbúö á 4.
hæö. Suöursvalir. Bílskýli. Verö
1700 þús.
Furugrund
Góö 3ja herb. íbúö í lyftuhúsi.
Suöursvalir. Verö 1650 þús.
Ásbraut
4ra herb. ca. 100 fm íbúö á 1.
hæö ásamt bílskúr. Verö 2,1
millj.
Fískakvísl
4ra herb. ca. 130 fm endaíbúö
ásamt 29 fm bílskúr. Arinn í
stofu. Góð teikning. Afhent
fokhelt strax. Mögul. að taka
íbúö uppí.
Fellsmúli
Góð 4ra—5 herb. 125 fm enda-
íbúö. Verö 2380 þús.
Grenigrund
Mjög góö sérhæö 4ra—5 herb.
ca. 130 fm. Verö 2,6 millj.
Goöheimar
Stór 6 herb. ca. 155 fm hæö
ásamt 30 fm bílskúr. Akv.
sala.
Mávahlíð
Mjög góö 130 fm 5 herb. sér-
hæð ásamt 36 fm bílskúr. íbúð-
in endurn. aö öllu leyti. Fæst í
skiptum fyrir einbýli í Kópavogi.
Digranesvegur
Góð ca. 130 fm 5 herb. sórhæö.
Gott útsýni. Verö tilboö.
Reynihvammur
160 fm einbýlishús á einni hæö.
Verö 3,3 millj.
Vallartröð
190 fm einbýli hæð og ris, 7—8
herb. ásamt 49 fm bílskúr.
Gróöurhús. Fallegur garöur og
stór lóö.
Holtageröi — Hlíöar-
vegur — Reynihvammur
Höfum góöar sérhæöir á
ofangreindum stööum í skiptum
fyrir einbýli í Kópavogi.
Vantar góöar 4ra herb. íbúðir í
KJÖRBYLI
FASTEIGNASALA
Nýbýlavegi22 III hæó
(Dalbrekkumegin)
Sími 43307
Sölum.: Sveinbjörn Guðmundsson.
Rafn H. Skulason, lögfr.
83000
Einbýlishús við Álfhólsveg Kóp.
EL
Vandaö einbýlishús um 270 ferm. samliggjandi stofur —
nýbyggö setustofa meö arni og þar útaf garöhús úr gleri,
stór hitapottur í garöinum, eldhús, baöherb., meö sturtu-
klefa, 5 svefnherb., bílskúr, ákveöin sala. (Einkasala). Teikn-
ing á skrifstofunni.
FASTEIGNAÚRVALIÐ
Silfurteigh
Sölustjóri: Auðunn Hermannsson, Kristján Eiriksson hæstaréttarlögmaöur.
Opiö frá 1—5
* Allar augl. eignir eru í
ákv. sölu
BÓLSTA DARHLÍD — RIS
Góð 2ja herb. í steinhúsi. Verð til-
boö.
LAUGAVEGUR
Mikiö endurn. 2ja herb. íbúö á
jaröhæö með bílskúr. Þarf að aelj-
ast strax. öll tilboð skoðuö. Verö
1150 þús.
ÁSBÚD — GARDABÆ
Falleg ca. 75 fm 2ja herb. íbúð á
jaröhæö. Verö 1450 þús.
VÍDIMELUR
Endurnýjuö 2ja herb. ca. 50 fm
kjallaraíbúö. Nýtt eldhús. Verö
1200 þús.
GRANASKJÓL
Mjög góö 3ja herb. ca. 80 fm kjall-
araíbúö. Verö 1400 þús.
ENGIHJALLI
Falleg 4ra—5 herb. ca. 117 fm ibúö
á 7. hæö í lyftuhúsi. Verö
1950—2000 þús.
BLIKAHÓLAR
Góð 4ra—5 herb. ca. 117 fm ibúö á
4. hæö. Verð 1900—1950 þús.
EFSTASUND K
3ja herb. ca. 70 fm ibúö á hæö í
forsköluðu timburhúsi Verð 1350
þús.
HERJÓLFSGATA — HF.
Björt 4ra herb. ca. 100 fm jaröhæð.
Ný hitalögn. Verð 1700 þús.
FOSSVOGUR
Höfum fengiö til sölu nýja
glæsiiega 4ra herb. ibúö á 3.
hæð. (buðin er á 2 hæöum meö
2 svölum og neöri hæö. Verö
2,5—2,6 millj.
VESTURBERG
Til sölu góö 4ra—5 herb. ca. 117
fm ibúö á 1. hæö. Verð 1850 þús.
GUNNARSSUND — HAFN.
Góð 4ra herb. ca. 110 fm ibúö á 1.
hæö t þríbýlishúsi. Allt sér. Dan-
foss. Verð 1600 þús.
LANGHOLTSVEGUR
Fallegt ca. 220 fm raðhús á 3 hæö-
um. Eigninni er vel viöhaldið, með
rúmgóðum bílskúr. Verð 3,5 millj.
FOSSVOGUR
— RAOHÚS
Höfum fengiö tll sölu glæsilegt
230 fm 5—6 herb. raöhús á fal-
legum staö. 30 fm bílskúr. Verð
4,4 millj.
LAUGATEIGUR
Falleg 150 fm hæö í þríbýli. Verö
2,9 millj.
SUOURGATA — HF.
Snoturt 2ja herb. einbýli ca. 50 fm.
Verð 1250 þús.
HEIDNABERG - ENDA-
RADHÚS - HORNLÓD
Höfum nýlega fengið í sölu fal-
legt endaraöhús 4ra—5 herb.
ca. 170 fm meö bílskúr. Afh.
fullklaraö aö utan en fokhelt aö
innan. Verð 2,2 millj.
ESKIHOLT — GB.
Stórt fallegt einbýlishús. Til afh. á
byggingarstigi. Stórkostlegt útsýni.
Verö tilboð.
LANGHOLTSVEGUR
Fallegt og haganlega innréttaö
eldra einbýlishús ca. 160 fm ásamt
80 fm bílskúr og hobbýpiássl. Arinn
í holi. Vönduö eign. Verð 3,9 miltj.
VID SKÓLA VÖRDUHOL T
Eldra parhús ca. 150 fm á 3 hæö-
um með séríb. í kjallara. Stórum
garði, miklu geymslurými, ásamt
bilskúr. Verð tilboö.
byggingarréttur
Höfum til sölu byggingarrétt fyrir
ca. 3ja hæða ca. 400 fm að grunnfl.
iönaöar og verslunarhúsnæði. Verð
tilboö.
■k Skoöum og verömetum
eignir samdægurs.
* Höfum fjölda annarra
eigna á skrá.
FASTEIGNASALA
Skólavörðuslíg 18 2h
Sölumenn
Pétur Gunnlaugsson logfr
Árm Jensson húsasmióur

mn
\flóLv<hdusti(j ^ 2 8511