Morgunblaðið - 26.05.1984, Qupperneq 18

T \ \Z O I t rta A r'vT F A T AT,1 A (U7/1 J/~\Q f
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. MAÍ 1984
Karpov er reiðubú-
inn að mæta Kasparov
Skák
Margeir Pétursson
Heirasmeistarinn f skák, Ana-
toly Karpov, hlýtur að vera harð-
ánægður eftir stórmót Philips &
Drew { London um daginn. Hann
sannaði enn einu sinni yfirburði
sína yfir beztu skíkmenn Vestur-
landa, sýndi Kasparov að hann er
reiðubúinn til að verja heimsmeist-
aratitil sinn með kjafti og klóm f
Moskvu í haust og að auki veittist
honum fremur létt verk að yfir-
buga erkióvin sinn, Viktor
Korchnoi. Yfirburðir hans hefðu
getað orðið enn meiri ef hann
hefði ekki vanmetið Fiiippseying-
inn Torre í 11. umferð og látið
króa inni hjá sér hrók.
Nú bíða menn spenntir eftir
einvígi risanna tveggja f haust.
Sennilega hafa aldrei tveir
skákmenn verið jafn örugglega
langbeztir og þeir Karpov og
Kasparov eru nú. Fischer var
(er?) gifurlega sterkur á sfnum
tíma og það er sorglegra en tár-
um taki að hann skuli hafa mætt
hvorugum þessara tveggja snill-
inga, þvf þegar hann stóð á há-
tindinum átti hann engan jafn
verðugan keppinaut og þeir
Karpov og Kasparov eiga nú
hvor í öðrum.
Það kom auðvitað engum á
óvart að Karpov skyldi sigra, svo
stjarna mótsins varð 23ja ára
gamall Englendingur, fæddur i
Nýja-Sjálandi, Murray Chandler
að nafni. Hann tekur skákina
geysilega alvarlega, hefur verið
atvinnumaður frá 15 ára aldri og
gengið brösuglega á köflum en
uppskar nú loks árangur erfiðis
síns. Þátttaka hans í mótinu var
reyndar mjög umdeild og hann
var sá síðasti sem var boðið, þvf
sumir töldu að gefa ætti undra-
barninu Nigel Short enn eitt
tækifæri, en hann varð neðstur á
Philips & Drew mótunum 1980
og 1982.
Að Chandler undanskildum
biðu enskir skákmenn miklar
hrakfarir þó þeir væru á heima-
velli. John Nunn, sá frægi fléttu-
og sóknarskákmaður, komst t.d.
varla á blað fyrr en hann bjarg-
aði andlitinu með þvf að vinna
þrjár af fjórum sfðustu skákun-
um. Það háir honum og fleiri
skákmönnum Englendinga
hversu uppteknir þeir eru við að
skrifa skákbækur, taka þátt f
skákþrautakeppnum og fleira f
þeim dúr.
Viktor Korchnoi brást einnig
vonum manna, en hann hefur
væntanlega verið orðinn þreytt-
ur eftir stanslaust úthald allt frá
áramótum.
Mótið var í heildina mjög
skemmtilega teflt og einkenndist
af miklum baráttuvilja. Það seg-
ir sína sögu að enginn slapp tap-
laus og mótshaldararnir gættu
þess lika að engin af frægustu
jafnteflisvélunum fengi að vera
með. Um nánari úrslit vísast til
meðfylgjandi töflu.
Hvítt: Chandler (Englandi)
Svart: Torre (Filippseyjum)
Sikileyjarvörn
1. e4 — c5, 2. Rf3 — Rc6, 3. d4 —
cxd4, 4. Rxd4 — Rf6, 5. Rc3 — d6,
6. Bg5 — e6, 7. Dd2 — Be7, 8.
0-0-0 — 0-0, 9. Rb3 — h6?I
Að svara Richter-Rauzer árás-
inni á þennan hátt er talið frem-
ur hæpið. Sfna sögu segir að Tal
lék þessum leik gegn lftt þekkt-
um landa sfnum á móti f Rúss-
landi f fyrra og tapaði.
10. Bxf6 — Bxf6, 11. Dxd6 —
Bxc3, 12. bxc3 — Dh4, 13. g3 —
Df6,14. Dc5 — e5,15. Bc4 — Be6,
16. Bxe6 — Dxe6,17. Hd6 — Dh3,
18. De3 - Hfd8,19. Hd5!
Chandler hefur stundum verið
lfkt við teórfubók fklædda holdi
og blóði. Þessum öfluga leik lék
Karpov
Klovan gegn Tal í áðurnefndri
skák á móti í Jurmala í fyrra.
Framhaldið þar varð: 19. — Dg2,
20. Hhdl - Dxh2, 21. Rc5 - b6,
22. Rd7 - Dh3, 23. Rxe5 -
Hdc8,24. Rxc6 — Hxc6,25. Hd8+
með vinningsstöðu á hvftt.
19. — Hdc8, 20. Hhdl — Hc7, 21.
f4 — exf4, 22. Dxf4 — He7, 23.
Rc5 — b6?
Betra var 23. — Hae8 með
pressu á reitina e5 og e4.
24. Rd7 - Hae8, 25. e5! - Dh5,
LONVON 1988 STI& 1 2 3 H S <o 7 g 9 10 11 1i /3 19 vm. RÖB>
1 KARPOV (Soyétrílíj) 2 700 y/Á W/ 1 •/l 1 •A •A / •A 'A 1 1 1 •A O 9 /.
2 CHhNDLER. C&ilaoJi) ZS1S 0 Y/W % •A 1 •A 0 1 / O 1 •A / / 8 Z'3.
3 ?OLU&fiTEVSKi(Switr) ZtfS 'fz 'A //// •A •A 1 •A 'A 1 •A O •A 1 / 8 2-3.
H TIMMRN (Holla*ái) 2.1(0 O •k •A w/ •A •A •A 1 / •A 'A / •A •A ?'A 9.
5 RKSLI (Un<fvtrjalanái) 26(0 •A O 'A •A y/// /// •A •A 1 •A / •A •A •A 'A ? 5-6
<c SEIRftWfiN ('Banáar) 2S2S 'A •A 0 'A •A i / / O •A / / O •A 7 5-6.
7 KORCHNOI (Sviss) 2605 0 1 •A •A •A O V/7/ Y//( •A 'A •A •A •A / •A U/t 7-g.
% VAG-fíNJfiN (SovíU) 2610 'A O 'A O O O •A yy/. v// •A / •A / / / 6A 7-8.
ANLCRSSON 2610 'A O O O •A 1 •A •A /// m 'A •A A •A 'A S'A 9-11.
10 MILES (Enghnái) 2610 O 1 ‘A •A O •A •k O •A m/ 'A O / •A S'A 8-11
11 S PEELMfiN (Enakndi) 2WS o 0 / •A •A O •A A •A 'A /// W/ 'A 'A •A 5A 9-11.
12 MESTEL (E*iM) 25V0 0 •A •A O •A O •A O 'A / •A VA'/ 'A •A s 1i-N.
/3 NUNN (Eng /omcli) 2600 Ví 0 O •A •A / O 0 •A O 'A •A /// Y// / 5 12-11
1H TORRE (Fi/ippstyju**) 2S6S 1 0 0 •A •A •A •A 0 •A •A •A •A O s 12-/1.
Chandler
26. Hel — Dxh2, 27. Dg4 — He6.
Hótar Hg6 og virðist hindra
28. Rf6+ 27. — Kh8 hefði verið
svarað með 28. Hd2! og svarta
drottningin er fönguð.
28. Rf6+U - Hxf6, 29. exf6 -
Hxel+, 30. Kb2 — g5, 31. Dc8+
— Kh7, 32. Df8 — Kg6, 33. g4 og
svartur gafst upp.
Hvítt- Polugajevsky (Sovétr.)
Svart Torre (Filippseyjum)
Slavnesk vörn
1. d4 — d5, 2. c4 — c6, 3. Rf3 —
Rf6,4. Rc3 — dxc4, 5. a4 — Bf5, 6.
e3 — e6, 7. Bxc4 — Bb4, 8. 00 —
00, 9. De2
Það var einmitt með þessu af-
brigði sem Torre sló Polugaj-
evsky út úr sfðustu heimsmeist-
arakeppni á millisvæðamótinu f
spurt og svarad
Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINS
BYGGINGARMÁL
Hér birtast spurn-
ingar lesenda um
byggingarmál og svör
Hákons Ólafssonar
yrirverkfræðings og
Péturs H. Blöndals pÉTUR H. HÁKON
framkvæmdastjóra. BLÖNDAL ÓLAFSSON
Skuldlaus 73 fermetra
íbúð upp í einingahús
Rósa Ingólfsdóttir spyr: Hvar
stendur sá maður fjárhagslega,
sem á um 73 fm þriggja herbergja
skuldlausa íbúð, sem er með nýj-
um teppum, er nýmáluð og nýupp-
gerð, ef hann vill kaupa eininga-
hús?
Hversu mikið fjármagn þarf
hann að hafa á milli handanna?
Getur svona íbúð verið stór hluti
útborgunar í slfkt hús?
Svar: Svona dæmi er alltaf mjög
einstaklingsbundið. Hér á eftir
mun ég gefa mér nokkrar forsend-
ur og reikna út hvernig dæmið
gæti gengið upp. Inn f þetta dæmi
kemur 1) Verð núverandi íbúðar,
2) lánamöguleikar, 3) eigið fé
núna, 4) Greiðslugeta næstu mán-
uði og ár, 4, verð einingahússins.
1) Lýsing Rósu á íbúðinni bend-
ir til þess að fyrir hana megi fá
um kr. 1.500.000, miðað við stað-
greiðslu. Verðið er þó háð mörgum
atriðum svo sem staðsetningu,
sameign, aldri o.s.frv. Frá þessu
verði verður að draga kostnað
vegna sölu ca. kr. 30.000.
2) Húsnæðisstjórnarlán er háð
fjölskyldustærð og nemur um
þessar mundir kr. 650.000 fyrir
4-manna fjölskyldu. Lffeyris-
sjóðslán eru mjög mishá og geta
numið um 150.000 til 300.000 hjá
hvoru hjóna. Hér á eftir er reikn-
að með heildarláni kr. 350.000 eða
alls kr. 1.000.000.
3) Eigið fé er mjög mismikið en
hér á eftir er reiknað með að það
fé sé kr. 100.000.
4) Reiknað er með að heimilið
geti séð af kr. 20.000 á mánuði
fyrsta árið á núgildandi verðlagi
eða kr. 240.000 fyrsta árið. Eftir
það þurfi að greiða af milljón
króna láninu og til þess þurfi um
60.000 á ári miðað við að hækkun
launa hafi í við hækkun lánskjara-
vísitölu úr þessu eða um kr. 4.000
til 5.000 á mánuði næstu 25 árin.
5) Á markaðnum eru núna ein-
ingahús bæði frá innlendum og
erlendum aðilum. Nokkrir inn-
lendir aðilar hafa tekið íbúðir
uppí þegar þeir selja sín hús. Verð
einingahúsa er mjög breytilegt
eftir stærð og gæðum. Þó má
reikna með að hægt sé að fá 150
fm hús með lóð og grunni fyrir um
3.000.000.
Þegar allt dæmið er lagt saman;
(1500 - 30 + 1000 + 100 + 240 - 3000
= - 190), kemur í ljós að það vantar
kr. 190.000. Þá er nauðsynlegt að
gera ráð fyrir óvæntum útgjöldum
með ca. 100.000. Þessara 290.000
verður að afla á næsta ári með
skammtímalánum hjá bönkum og
vinum og vandamönnum. í sam-
ræmi við forsendu 4) má greiða
þessi lán niður á öðru og þriðja ári
með mismun á sparnaðargetu (kr.
240.000) og afborgunum af lang-
tímalánum (kr. 60.000). Eins og
við allar aðrar fjárfestingar ber
nauðsyn til að menn geri áætlun
um greiðslur sínar helst mánuð
fyrir mánuð langt fram í tímann.
Alkalískemmdir
ólíklegar
Hafsteinn Guðmundsson spyr:
Hvaða steypuefni notaði
Steypustöðin Verk á árunum
1966—67? Á þeim tíma steypti
þessi steypustöð fyrir mig hús og
mig langar að vita hvort ég geti
átt von á alkalfskemmdum. Eg hef
ekki orðið var við neinar skemmd-
ir ennþá, en get ég átt von á þeim?
Svan Steypustöðin Verk mun
hafa notað fífuhvammsefni (tekið
í Fífuhvammi, Kópavogi) á þess-
um tíma. Efnið er lítið alkalívirkt,
raunar á mörkum þess, að flokk-
ast sem óvirkt skv. núgildandi
skilgreiningu. Miðað við reynslu
af mismunandi mikið virkum
steypuefnum víða um landið tel ég
ólfklegt að alkalískemmdir komi
fram í þínu húsi.
Ábyrgð
pípulagningameistara
Þorgeir Sigurðsson spyr: 1. Er
hægt að kalla pípulagningameist-
ara til ábyrgðar, virki vatnslásar
ekki í lögnum í nýjum húsum? 2.
Er völ á annarri útloftun frá lögn-
um en með stútum upp úr þaki?
Svar: í byggingareglugerð frá
1979 segir um ábyrgð pípulagn-
ingameistara: „Pípulagninga-
meistari, sem áritað hefur upp-
drátt, ber m.a. ábyrgð á öllum
frárennslislögnum ... á lögnum
varðandi hitakerfi, heitt og kalt
vatn ... á uppsetningu hreinlæt-
istækja og tengingu þeirra ..."
Samkvæmt þessu ber pípulagn-
ingameistari ábyrgð á tengingu
vatnslása og að þeir gegni sínu
hlutverki.
í húsum þar sem nauðsynlegt er
talið að lofta út frárennslislagnir
hefur verið algengast að gera það
með ventlum upp úr þaki.
Á seinni árum hefur færst í
vöxt að nota svokallaðan loftvent-
il. Þessi ventill gerir það mögulegt
að lofta lagnir í þakrýminu. Hann
sogar loft inn í lagnakerfið en
hleypir ekki lofti út í þakrýmið.
Fyrir hefur komið að láðst hef-
ur að setja slíkan ventil upp, og
veldur það rakaskemmdum í þaki
og ólykt.
Málning getur aukiö
alkalívanda
Magnús Sigurðsson spyr: Hvers
vegna er ekki lögð áhersla á málun
húsa með alkalískemmdir? Ég veit
að þau hús sem hafa slíkar
skemmdir og eru vel máluð, þá
meina ég af fagmönnum, eru
miklu betur varin gegn alkalí-
skemmdum.
í allri umræðunni um alkalí-
skemmdir og viðhald húsa finnst
mér allt of lítið tillit vera tekið til
utanhússmálunar, því hún er ekki
eingöngu fegrun, heldur einnig
vörn gegn leka og skemmdum,
hvort heldur er á steini eða timbri
og/eða járni. Málningin auðveldar
ennfremur hreingerningu á hús-
um og ég vil benda fólki á að láta
faglærða húsamálara mála húsin
sfn, því það margborgar sig.
Svar: Málningar eru mjög mikið
notaðar á íslandi á steypt hús. Til
eru margar gerðir málninga með
mismunandi eiginleika. Algeng-
asta aðgerð húseigenda, sem vilja
halda húsum sínum vel við er að
mála og gjarnan þá með sterkum
þykkum málningum, sem hylja vel
fíngerðar sprungur. Með þessu
hafa þeir, sem eiga við alkalf-
vandamál að stríða verið að auka
sinn vanda. Vandinn stafar nefni-
lega af háu rakastigi í steypunni
og þennan raka loka slfkar máln-
ingar inni.
Notkun málningar er ein af
þeim aðgerðum, sem rannsakaðar
hafa verið í sambandi við stöðvun