Morgunblaðið - 29.06.1984, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JÚNÍ 1984
„Á að taka einn leik-
stjóra af lífi á ári?“
Rætt við Hrafn Gunnlaugsson, formann Sambands
íslenskra kvikmyndaframleiðenda
Á nýafstödnum aðalfundi Sambands íslenskra kvikmyndaframleiðenda
kom fram mikil ánægja með frumvarp það um kvikmyndamál, sem mennta-
málaráðherra befur lagt fram og er nú orðið að lögum. En meðal þeirra
verkefna, sem sambandið hefur unnið að og gert er ráð fyrir í hinum nýju
lögum, er kynning á íslenskum kvikmyndum erlendis á kvikmyndahátíðum
og öðrum vettvangi, í samvinnu við kvikmyndasjóð.
Þá fagnaði SlK því einnig, að
menntamálaráðuneytið hefur nú í
smíðum reglugerð, er lýtur að
starfsemi erlendra kvikmyndafé-
laga á íslandi. En stjórn SÍK hef-
ur þegar, í samvinnu við mennta-
málaráðuneytið og utanríkisráðu-
neytið, átt viðræður við fulltrúa
erlendra aðila, sem hyggja á
kvikmyndagerð hér í sumar og
kynnt þeim viðhorf sín til starf-
semi þeirra hér á landi. Þessir er-
lendu aðilar eru m.a. þeir sem
standa að tökum atriða í næstu
James Bond-kvikmyndina og
franskir og þýskir kvikmynda-
gerðarmenn, sem hyggja á gerð
náttúrulífsmynda á íslandi I
sumar.
í Sambandi íslenskra kvik-
myndaframleiðenda eru tíu kvik-
myndafélög, sem hafa á síðustu
þremur árum framleitt samtals
fjórtán leiknar kvikmyndir í fullri
lengd. Sambandið á fulltrúa í
stjórn kvikmyndasjóðs og er aðili
aö alþjóðlegum samtökum um
kvikmyndaframleiðslu.
Stjórn Sambands íslenskra
kvikmyndagerðarmanna skipa
þau Hrafn Gunnlaugsson, formað-
ur, Kristín Jóhannesdóttir, ritari
og Þráinn Bertelsson, gjaldkeri.
Blm. Mbl. átti tal við Hrafn
Gunnlaugsson, formann SÍK á
dögunum og spurði hann nánar
álits á téðu frumvarpi og horfum
islenskra kvikmyndagerðarmanna
almennt, auk frétta af síðasta
verki hans sjálfs, Hrafninn flýgur.
Frumvarp sem beðið var eftir
„Þetta frumvarp er það sem við
höfum verið að bíða eftir öll árin,“
sagði Hrafn. „í því felst m.a. að
tekjur kvikmyndasjóðs verða mið-
aðar við söluskatt af sýningum
erlendra kvikmynda, þannig að
aðsókn að kvikmyndum og fram-
leiðsla helst í hendur. Það er ekki
óeðlileg viðmiðun, að mínu mati
og hefur í för með sér að tekjur
kvikmyndasjóðs þrefaldast frá því
sem nú er, lauslega áætlað.
Það gleður okkur mjög, að nú-
verandi menntamálaráðherra
skuli hafa látið þetta frumvarp
verða að veruleika, en það átti
stuðning í öllum flokkum.
Annað, sem er afar mikilvægt í
frumvarpinu, er að í því er ráð-
herra veitt heimild til að setja
reglugerð um störf útlendinga hér
á landi, „kvikmyndalögsögu". Það
er beggja hagur, að erlend kvik-
myndafélög komi sér upp umboðs-
mönnum hér á landi og greiði að-
stöðugjald. Með því er ekki verið
að bregða fæti fyrir neinn, heldur
vilja útlendingarnir sjálfir hafa
einhverjar reglur til þess að ganga
að og fara eftir þegar þeir koma
hingað og þetta tfðkast alls staðar.
Þetta eru þau tvö atriði, sem
skipta meginmáli í frumvarpinu,"
sagði Hrafn, „auk þess að sam-
kvæmt því eiga Samband ís-
lenskra kvikmyndaframleiðenda
og Félag kvikmyndagerðarmanna
fulltrúa í stjórn Kvikmyndasjóðs.
SÍK er nú bráðum fjögurra ára
og í því eru svo gott sem öll félög
sem hafa gert leiknar myndir í
seinni tíð. Hugmyndin að baki
þess er sú, að það geti komið fram
fyrir okkar hönd, sameiginlega og
gætt hagsmuna fslenskrar kvik-
myndagerðar í samvinnu við
Kvikmyndasjóð.
Skuldahali upp á
þrjár og hálfa milljón
„Aðsóknin að Hrafninn flýgur
er ennþá undir 40.000 áhorfendum
á íslandi og niðurstaðan er
skuldahali upp á þrjár og hálfa
milijón," sagði Hrafn. „Skýring-
una tel ég að miklu leyti felast f
því, að myndin var bönnuð bðrn-
um innan tólf ára, á þeim forsend-
um að það væri svo mikið blóð og
ofbeldi f henni. Ég held að þetta
bann hafi Hka fælt eldri kynslóð-
ina frá því að fara á myndina.
Dyraverðir hafa sagt mér að eldra
fólk hafi látið sig vanta, þannig að
bannið hafði víðtækari áhrif en
séð varð í fyrstu. Mér finnst
Hrafninn ekki vera ofbeldismynd.
Menn eru vissulega vegnir, en það
er ekki verið að velta sér upp úr
óhugnaði og ég hef orðið var við,
að fólk sem hefur veigrað sér við
að fara á myndina, er hissa eftir á,
því það bjóst við allt öðru. I mín-
um huga var þessi mynd fjöl-
skyldumynd og ekkert f henni ægi-
legt á borð við nornina f Hans og
Grétu, sem ætlar sér að steikja
Hans litla lifandi og éta.
Þegar spurt er hvað ég ætli að
gera við skuldahala upp á þrjár og
hálfa milljón, get ég svarað þvf til,
að það sem heldur f mér voninni,
er að dreifing á myndinni erlendis
hefur gengið framar öllum vonum.
Sænska Kvikmyndastofnunin sér
um þá hlið mála og þegar hafa
tekist samningar um sýningar í
Bandarfkjunum, flestum Evrópu-
löndum og Japan.
„En dreifingarsamningar við er-
lend kvikmyndahús eru fjárhags-
legt happdrætti. Um er að ræða
hlutfall af því sem myndin tekur
inn í aðsókn, eftir að dreifingarað-
ili hefur haft upp í kostnað. Þann-
ig að þó að myndin verði sýnd víða
og eigi ef til vill eftir að skapa
ferðamannaiðnaðnum umtals-
verðar tekjur, er ekki þar með
sagt að ég sem framleiðandi fái
neitt í minn hlut. Svo er það sjón-
varpsmarkaðurinn, en um leið og
mynd er sýnd í sjónvarpi, dregur
verulega úr möguleikum á sýning-
um á henni f kvikmyndahúsum
viðkomandi lands.
Hrafn Gunnlaugsson
Þvf held ég að menn ættu að
fara varlega f að segjast ætla að
fjármagna íslenskar kvikmyndir
með sölu erlendis.
Metnaðarfullar myndir
eða heimilisiðnaður
„Hin blákalda niðurstaða er sú,
að ég geri ekki neina kvikmynd á
næstu árum og sú niðurstaða á
ekki við um mig einan. Spurningin
er, hvort stefnan á íslandi eigi að
vera sú, að taka einn leikstjóra af
lífi á ári. Og það er hætta á, að það
verði þeir sem gera stærstu og
metnaðarfyllstu verkin. Sem gæti
þýtt, að öll metnaðarfull kvik-
myndagerð legðist niður en við
tæki einhvers konar heimilisiðn-
aður.
Ég er f þrfgang búinn að taka
alla þá áhættu, sem einn maður
getur tekið. önnur eins áhætta og
þeir hafa tekið, sem hafa verið að
gera þessar stóru myndir á undan-
förnum árum, hefur ekki verið
tekin í nokkrum öðrum nýiðnaði í
landinu. Maður er drifinn áfram
af hugsjón og áhuga á þvf að segja
þessar sögur. En það kyndir eng-
inn eld nema hann hafi einhverju
að brenna.
Ef til vill fer maður út í að
skrifa — þá hættir maður þó ekki
öðru en pennanum. Það freistar
mfn alls ekki að gera einhverja
hopp og hf-mynd. Eg myndi ekki
gera mynd aftur nema af innri
þörf og vegna þess, að ég sæi ekki
aðra leið út úr tilverunni en að
gera hana. Og ef ég gerði aðra
mynd, myndi ég gera það miklar
listrænar kröfur, að það væri ekki
hægt að stfla upp á lftinn hóp
áhorfenda hér heima.
Ef stjórn hins nýja kvikmynda-
sjóðs setur sér hátt listrænt mark
og kvikmyndagerð fær nægan
stuðning, er hugsanlegt að það
skapi grundvöll fyrir áframhaldi.
En það á eftir að koma í ljós,“
sagði Hrafn.
Tækifæri til að læra
af mistökunum
„Hvað alla þá sem eru úti að
læra varðar, þá er því að svara, að
það er eflaust grundvöllur fyrir
því að starfa við iðnaðarhlið
kvikmyndagerðar hér; fræðslu- og
auglýsingamyndir og léttvægar
gamanmyndir. En það þarf geysi-
legan vilja og trú fyrir ungan leik-
stjóra, að ætla sér að gera leikna
kvikmynd í fullri lengd.
Úti í Svfþjóð hef ég séð lista yfir
þá sem hafa gert slíkar kvikmynd-
ir á sfðustu árum. Á þeim lista er
mikill fjöldi, sem hefur aðeins
gert eina mynd, sárafáir sem hafa
gert tvær til þrjár, en 70% fram-
leiðslunnar er f höndum þriggja til
fjójpirra manna.
Ur fjarlægð, áður en komið er út
á vígvöllinn, horfa þessi mál öðru-
vísi við. í fyrsta og jafnvel öðru
verki fyrirgefst fólki næstum allt.
Eftir það er spurningin hvort
menn geti siglt sfnu fleyi heilu f
höfn. En auðvitað liggur framtíðin
í þessu unga fólki, vilja þess og
trú.
Það verður bara að fá tækifæri
til að sanna sig, læra af mistökun-
um og erfiðleikunum.
Reynslan sameinast
í Hrafninum
Af mínum myndum held ég
mest upp á Hrafninn og Blóðrautt
sólarlag. Það er visst brjálæði í
þeim, skrefið stigið til fulls og erf-
iðleikarnir brotnir niður. Oðalið
var pólitísk mynd, um bændur upp
til sveita, sem búa við nokkurs
konar átthagafjötra og geta ekki
myndað með sér samtök. Það er
þeirra harmleikur, en fram til
þessa hafði því verið haldið fram,
að harmleikurinn fælist f því að
þurfa að yfirgefa hokrið og eymd-
ina. Fyrir mér var gerð Oðalsins
samviskuspurning um það að
segja þá sorglegu sögu, sem ég
hafði orðið vitni að sjálfur, oftar
en einu sinni, þegar ég var bam í
sveit. Óðalið er miklu meiri „róm-
an“ en hinar myndirnar og efnis-
lega finnst mér vænst um hana.
Hitaveita Suðumesja:
Mikið um gestakomur í
Orkuverið í Svartsengi
Vogum 26. júní.
AÐ UNDANFÖRNU hafa verið
tíðar komur ferðamanna í
varmaorkuver Hitaveitu Suður-
nesja í Svartsengi. Algengt er að
erlendum aðilum, sem eru í op-
Nýr Verslunarskóli:
Safnast hefur
tugur milljóna
Fjáöflunarnefnd á vegum Versl-
unarráðs íslands hefur í vetur safn-
að fé til byggingar nýs skólahúss
Verslunarskóla Islands. Nú hafa
safnast um 10 milljónir króna og er
lokaátak söfnunarinnar hafið. Ráð-
gert er að safna alls um 13 milljón-
um króna, sem eru um 10% af áætl-
uðum byggingarkostnaði.
Nýi Verslunarskólinn mun rísa við
Ofanleiti í Reykjavík og verður
skólahúsið alls 8170 fermetrar.
inberri heimsókn hér á landi sé
sýnd starfsemin, en einnig koma
aðrir hópar. Nýlega komu um
þrjú hundruð manns í orkuverið
sama daginn.
Vegna þess að fyrirtækið
hefur ekki aðstöðu til að taka
á móti hópum á hvaða tíma
sem er, hefur verið ákveðið að
gefa fólki kost á að skoða
orkuverið á laugardögum og
sunnudögum á milli kl. 13 og
19. Að öðrum kosti aðeins í
samráði við stjórnendur fyrir-
tækisins.
í orkuverinu er myndband,
þar sem sýnt er og sagt frá
starfsemi fyrirtækisins, sem
er stjórnendum fyrirtækisins
til hægðarauka, svo þeir þurfi
ekki að vera bundnir yfir leið-
sögn á staðnum.
E.G.