Morgunblaðið - 28.07.1984, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JÚLf 1984
Heilbrigð sál í
hraustum líkama
Tveir heimskunnir skákmeistarar, Spassky og Hort, taka í rás, séð með
augum Halldórs Péturssonar. GuAmundur Arnlaugsson er ræsir.
Skák
Gunnar Gunnarsson
Skákin er svo margslungin að
menn greinir á um hvort hún sé
íþrótt, list eða vísindagrein. Er hún
að hluta til reikningslist, tóm-
stundagaman eða leikur til þess að
skerpa hugmyndaflugið? Hver svo
sem svörin verða er skákin talin
íþrótt í mörgum löndum.
Er skákin íþrótt?
Núverandi heimsmeistari í
skák, Anatoly Karpov hefur oft og
mörgum sinnum verið kjörinn
besti íþróttamaður Sovétríkjanna.
Á Norðurlöndum hafa bæði Sví-
ar og Danir mikinn hug á því að
sækja um aðild að íþróttasamtök-
um landa sinna fyrir skákhreyfing-
una. 1 Sovétríkjunum, þar sem
skákin er talin standa með hvað
mestum blóma, og þar sem lang-
mestum peningum frá ríkisvald-
inu er varið til eflingar skák, er
hún flokkuð sem íþróttagrein.
Eitt vita víst flestir, sem hafa
stundað skák; hún krefst bæði
andlegrar og líkamlegrar orku.
Erfið skák krefst mikillar ein-
beitingar hverja einustu mínútu
í 4 til 5 tíma. Á þessum tíma
brennir líkaminn mikilli orku
sem jafnast á við marga aðra
líkamlega íþrótt. Svörin við þeim
spurningum sem lagðar voru
fram í upphafi þessarar greinar
eru þau, að skákin er þetta allt,
og keppni við verðugan andstæð-
ing í jafnri keppni, á meðan
klukkan tifar miskunnarlaust, er
íþróttakeppni á hæsta stigi. Þeg-
ar sigurvegarinn stendur upp
eftir glæsilega skák segja að-
dáendurnir: þú tefldir af hreinni
list!
AÖ reikna út
Skákin likist stundum reikn-
ingslistinni, þegar skákmaður-
inn þarf að sundurgreina ýmsar
leikjaraðir og afbrigði, jafnt þó
hann sé að tefla sér til dægra-
styttingar eða taka þátt í skák-
móti. Hann þarf að reikna út
hvernig þessi eða hinn leikurinn
reynist miðað við bestu svör
andstæðingsins. Þegar skákmað-
urinn hefur náð góðri leikni get-
ur hann séð fyrir nokkra leiki
fram í tímann, en þessi hæfileiki
krefst nokkurs sjónminnis og
eflist með æfingunni eins og allt
annað. Á hæsta stigi geta
skákmeistarar teflt blindskákir
og það margar í einu, en heims-
metið í blindskák er um 50 skák-
ir án þess að líta nokkurn tíma á
eitt einasta skákborð.
Takmörk fyrir öllu
En að sjálfsögðu er það tak-
mörkunum háð hversu langt er
hægt að sjá fram i tímann og
reikna út leiki og svarleiki and-
stæðingsins. Þá tekur næst við
hugmyndaflugið og innsæið. Að
hafa tilfinningu fyrir stöðunni
og „finna á sér“ hvaða leikur er
bestur. Þetta næmi fyrir góðum
leikjum án þess að leggjast í
djúpa þanka hverju sinni hefur
fyrrverandi heimsmeistari, Smysl-
of, í ríkum mæli. Hann segist
vera „hættur að reikna út af-
brigði“; hann hefur þetta bara á
tilfinningunni.
LíkamsþrekiÖ
Áður fyrr skeyttu skákmeist-
arar ekki mikið um líkamsþrek
og létu það jafnvel eftir sér að
stilla vínflösku upp á borð hjá
sér meðan á keppni stóð eins og
einn frægasti skákmeistari
heims gerði, Alexander Aljekín. í
dag æfir Kasparov sig þannig að
hann hleypur 4 kílómetra á dag
og stælir sig í líkamsæfingum.
Karpov gerir eitthvað svipað:
hann hleypur og spilar tennis og
tekur sundspretti undir eftirliti
íþróttalæknis.
Fyrir stuttu bárust þær fréttir
frá Jóhanni Hjartarsyni, þegar
hann var í keppni í Sovétríkjun-
um fyrir skömmu, að hann hefði
tapað nokkrum skákum vegna
þess að honum urðu á mistök
undir lok setunnar. Hann sagðist
hafa verið orðinn þreyttur á 4.
tímanum. Margir kannast við
þessi einkenni og vita ekki að út-
haldsskortur er oft afleiðing af
slæmu líkamsþreki. Þegar örla
tekur á þreytu minnkar hæfi-
leikinn til að einbeita sér og
skákmaðurinn fer að leika ann-
aðhvort hraðar og hugsa minna
eða hugsunin staðnar og erfið-
legar gengur að „reikna út“
skynsamlega og fingurbrjótarnir
koma á færibandi.
Allir út aö trimma
Full ástæða er til að benda nú
öllum skákmönnum á þessar ein-
földu staðreyndir (sem raunar
allir hafa vitað) og skera upp
herör og hefja skipulagða lík-
amsrækt núna strax. Ekki síst á
þetta við um okkar landslið í
skák sem heldur í haust á
Ólympíumótið í Grikklandi og
miklar vonir eru bundnar við.
Margeir Pétursson varð nýlega
fyrir því slysi að fótbrjóta sig I
knattspyrnuleik erlendis, en þá
tóku skákmennirnir upp á því að
spila stuttan knattspyrnuleik
sér til gamans. Það sama kom
fyrir Miles nýlega og urðu þeir
að halda áfram keppni i skák-
mótinu með fæturna í gipsi.
Þessi slys leiða hugann að því að
líkamsæfingar og leikir ýmis-
konar geta en að með slysi ef
ekki er farið varlega. óþjálfaðir
menn og óvanir ættu að fara
með gát og ætla sér ekki um of í
fyrstu.
Ég óska öllum skákmönnum
góðs gengis á trimmbrautinni.
SVIPMYNDIR ÚR BORGINNI / Ólafur Ormsson
Breið-
holtið
Gjaldheimtu- og álagningarseð-
illinn var borinn í hús í Reykjavík
mánudaginn 22. júlí síðastliðinn.
Ég var staddur í Breiðholtinu í
heimsókn hjá vinafólki þegar seðl-
arnir frá Gjaldheimtunni tóku að
berast í fjölbýlishúsin. Hvergi var
flaggað í tilefni dagsins. Það var
rigningarsúld upp úr hádegi og
þegar líða tók á daginn kom dimm
þoka og póstútburðarfólkið mun
hafa átt í erfiðleikum með að skila
af sér orðsendingunni frá Gjald-
heimtunni, en það tókst. Fólk er
misjafnlega ánægt með þessa
sendingu. Til eru þeir sem leggjast
í þunglyndi vegna álagningarinn-
ar, aðrir kætast og hrópa húrra
við póstkassann frammi á gangi
svo bergmálar í stigaganginum.
Húsbóndinn í fjölbýlishúsi í
Breiðholti þar sem ég var í heim-
sókn fórnaði höndum i skelfingu
þegar ég spurði um „glaðninginn"
frá Gjaldheimtunni og kvaðst ekki
vita hvernig hann geti borgað
„þessar drápsklyfjar", eins og
hann orðaði það. „Drápsklyfjarn-
ar“ eru þau opinberu gjöld sem
honum er ætlað að borga fram að
áramótum. Kunningi minn telur
að nær hefði verið aö leggja
„drápsklyfjarnar” á manninn í
einbýlishúsinu ekki langt frá
blokkinni.
— Hann er árlega með „vinnu-
konuútsvar“ og hagar sér eins og
greifi. Hjónin eiga nokkra bíla og
mér er kunnugt um að til stendur
að byggja útisundlaug á lóðinni
við einbýlishúsiö. Já, svoleiðis
menn á sko að skattleggja „í
botn“. Ekki venjulegt alþýðufólk
eins og okkur sem ekkert eigum
nema fataræflana sem við göng-
um í daglega. Svona er kerfið. Það
er alþýðan sem borgar brúsann og
er skattpýnd á meðan hálauna-
fólkið baðar sig í allsnægtum ár
eftir ár,“ sagði kunningi minn og
kveikti í sígarettu.
— Það var og, stundi ég upp eft-
ir reiðilestur húsbóndans í fjölbýl-
ishúsinu í Breiðholtinu. Ég var bú-
inn að fá minn álagningarseðil og
þrátt fyrir slæm tiðindi frá Gjald-
heimtunni þá reyndi ég að halda
uppi húmor á heimilinu þar sem
næstum ríkti sorg vegna álagn-
ingarinnar i ár og bauðst til þess
svona meira í grini en alvöru að
taka að mér að létta undir gjöldin
hjá húsbóndanum og jafnvel
greiða eitthvað af þeim ef vera
kynni að svartnættinu linnti. Það
féll í góðan jarðveg og brátt var
gleðin ríkjandi og lifsbaráttan
ekki lengur erfið, hún var allt að
því skemmtileg.
I fjölbýlishúsi á öðrum stað I
Breiöholti, bankaði ég uppá siðar
eða skömmu eftir að ég hafði
kvatt hjá fólkinu sem varð tíðrætt
um „drápsklyfjarnar". Húsbónd-
inn á heimili er kennari og var
rétt nýbúinn að skoða álagn-
ingarseðilinn frá Gjaldheimtunni
og var hann í ham. Flutti hann
eldheita barátturæöu og kvað
kennara ekki eiga uppá pallborðið
hjá Gjaldheimtunni, þeir væru
sko ekki teknir þar neinum vettl-
ingatökum, þeir væru beinlínis
ofsóttir. Það var ekki fyrr en ljúfir
tónar jazzins bárust frá hljóm-
flutningstækjunum um stofuna að
slaknaði á spennunni vegna álagn-
ingarinnar í ár og við tókum að
rifja upp góðar stundir á liðnum
árum.
Það er ekki oft sem ég kem í
Breiðholtið í Reykjavík, varla
nema tvisvar til þrisvar á ári.
Byggðin er í stöðugum vexti og
teygir úr sér til allra átta og er
víða snyrtilegt við fjölbýlishúsin
og kominn nokkur gróður, má sjá
einstaka greni- og birkihríslu þar
um slóðir. Við Vatnsenda í ná-
grenni við endurvarpsstöð Ríkis-
útvarpsins er eitt sinn var talin
langt upp í sveit er að rísa mynd-
arlegt hverfi einbýlis- og raðhúsa
með skemmtilegum byggingarstfl.
Það hefur mikið verið byggt í
Breiðholtinu undanfarin ár og enn
er verið að byggja þar. Við Þang-
bakka eru nokkrar áberandi bygg-
ingar og vekja athygli þeirra sem
leið eiga um Breiðholtið. Þær
standa þarna hlið við hlið bygg-
ingarnar, veitingahúsiö Broadway
og Bíóhöllin og í smíðum er kirkja
sem er allsérstæð í útliti, úr fjar-
lægð lfkist hún einna helst stóru
hermannatjaldi en þegar betur er
að gáð kemur í ljós að byggingin
er nokkuð óvenjuleg, sérstæð,
frumleg, nýtískuleg og setur vissu-
lega mikinn svip á umhverfið. Við
stórhýsin við Asparfell er allt
mjög snyrtilegt og á góðviðrisdög-
um er útsýnið þaðan frábært,
fram undan sundin blá, Esjan og
sér út á Álftanes og í Kópavoginn.
Meðalaldur íbúa í Breiðholti er
sennilega lægri en annars staðar í
borginni, það er algengt að ung
hjón byrji sinn búskap í Breiðholti
og líkar bara sæmilega að búa
þarna og engin hreyfing á fólki
sem hefur búið í Holtinu í allt að
áratug. Fermingar- og skólabróðir
úr Keflavík er búinn að koma sér
upp veglegri villu við Vesturbergið
og það er ekki annað á honum að
heyra en að hann verði þarna upp
frá næstu árin eða áratugi. Hann
er trésmiður og hefur nóg að
starfa, konan er kennari og hefur
sömuleiðis nóg að starfa, það hafa
íbúar yfirleitt í Breiðholtinu sem
leggja á sig mikla vinnu til að
fjármagna íbúðar- og húsakaup.
Fólkið í Breiðholtinu er framtak-
samt fólk og hefur flest sæmilegar
tekjur en fátt er líklega um efna-
fólk þar um slóðir, það býr frekar
í gömlum rótgrónum hverfum í
Reykjavík. Gjaldheimtu- og
álagningarseðillinn er sennilega
ekki víða I Breiðholtinu skemmti-
lesefni og óvíst að ríki fögnuður á
heimilum vegna komu hans. Eitt-
hvað minna verður sjálfsagt um
rjómatertur á boðstólum á meðan
fyrirframgreiðsla skatta á sér
stað fram að áramótum og lfklega
eitthvað sparað í mat og drykk ...
Langholtssöfnuður:
Ferð fyrir
aldraða
Bifreiðastjórar Bæjarleiða bjóða
öldniðu fólki í sumarferð á þriðju-
dag, í samvinnu við Langholtssöfn-
uð.
Ferðir þessar eru orðnar fastur
liður og er í þetta sinn komið við í
Hvalsnesi og Innri-Njarðvík, þar
sem Bræðra- og kvenfélag Lang-
holtssafnaðar bjóða þátttakend-
um kaffisopa og meðlæti. Magnús
Jónsson mun verða leiðsögumaður
í ferðinni, en lagt verður af stað
frá safnaðarheimilinu við Sól-
heima kl. 13.30.
(f)r frétuiilkrnningu)
Bahá’íar með
mót á ísafirði
BAHÁ’í-samfélagið á íslandi heldur
sinn árlega sumarskóla á ísafirði
dagana 4.—11. ágúst.
Sumarskólar sem þessi eru
haldnir til skemmtunar og fróð-
leiks um hin fjölbreyttustu efni
fyrir unga sem aldna. Þeir eru
opnir öllum sem áhuga kunna að
hafa.
Tveir erlendir gestafyrirlesarar
taka þátt f sumarskólanum að
þessu sinni. Annars vegar er frú
Meherangiz Munsiff frá Indlandi,
sem fjalla mun um bæn og hug-
leiðslu, hlutverk kvenna f nútim-
anum og hlutverk unglinga f nútfð
og framtíð. Hins vegar er frú Ur-
sula Muhlschlegel frá Þýskalandi.
Fyrir hönd Þjóðráðs Bahá’fa á
Islandi hefur svæðisráðið á ísa-
firði haft veg og vanda af allri
skipulagningu skólans. Þátttaka
tilkynnist Ingibjörgu Daníelsdótt-
ur f síma (94)4071 á ísafirði.
Fyrirlestrar sem fluttir verða á
erlendum málum verða jafnharð-
an túlkaðir yfir á íslensku.
(Fréttatilkynning.)