Morgunblaðið - 28.07.1984, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JÚLÍ 1984
35
Minning:
Elísabet H. Eyjólfs-
döttir Vestmannaeyjum
Fædd 8. júní 1913
Diin 13. júlí 1984
Eyjan mín fagra í úthafi bláu
með algrænum túnum og fjöllunum háu
eldsteyptum dröngum og blómskrýddum bölum
brekkum og lautum, hlíðum og dólum.
í þeirri fögru veröld, sem líst er
í ofangreindum ljóðlínum Svein-
bjarnar Benonýssonar, hóf Elísa-
bet Hrefna Eyjólfsdóttir lífsgöngu
sína. Hún fæddist á Presthúsum
hinn 8. júní 1913, dóttir þeirra
Guðbjargar Arnbjörnsdóttur og
Eyjólfs Asbergs, sem síðar fluttist
til Keflavíkur og gerðist þar um-
svifamikill athafnamaður. En á
Presthúsum bjó þá Arnbjörn
Ögmundsson og kona hans Elísa-
bet Bergsdóttir. I skjóli móður
sinnar og móðurforeldra ólst hún
upp til 6 ára aldurs, en þá var
brugðið búi og fluttist fjölskyldan
öll frá Presthúsum að Hvíld við
Faxastíg og þar dvaldi Elísabet
uppvaxtarár sín. Guðbjörg móðir
hennar stundaði afgreiðslustörf,
og hafði hún oft dóttur sína með
sér í vinnuna, og þar áskotnaðist
henni sú fræðsla sem kom sér vel
síðar meir, og er fram liðu stundir
fetaði hún í spor móður sinnar.
Snemma hefur hún skynjað dá-
semdir og fegurð tilverunnar,
enda æskustöðvarnar þar sem hún
steig sín fyrstu spor skrýdda þeim
ljóma sem einkennt hefur austur-
eyjuna á þeim árum. Listrænir
hæfileikar sem hún bjó yfir í rík-
um mæli komu snemma í ljós, og
þráin til að skapa fegurð var
henni nær hvort sem var á sviði
tónlistar, hannyrða eða blóma.
Blóm sem hún útbjó og seldi i ára-
tugi, og þá lærði hún einnig að
mála á silki og flauel. Ung eignað-
ist hún orgel og lærði að spila á,
sem átti eftir að færa henni
ómældar ánægjustundir, og sem
fleytti henni inn í þann heim þar
sem blíðustu strengir lifsins njóta
sín hvað bezt.
Á vordögum kynnist hún þeim
mæta manni, Tómasi Sigurðssyni
bifvélavirkja frá Efrahvoli við
Brekastig. Þann 13. september
1941 eru þau svo gefin saman i
hjónaband og hófu búskap sinn á
Efrahvoli, þar sem þau bjuggu æ
síðan í tryggð sem var svo miklum
kærleik og umhyggju ofin. Þau
eignuðust þrjú börn, Ernu, sem
gift er Guðjóni Stefánssyni tré-
smíðameistara, Hrefnu Guð-
björgu, sem gift er undirrituðum,
og Sigurjón Arnar, bifvélavirkja,
sem giftur er Maríu Ragnarsdótt-
ur. Ættbogi frá þeim er þrjú börn,
tólf barnabðrn og tvö barnabarna-
börn, og eru öll búsett hér í Eyj-
um. Allt frá bernskudögum hjóna-
bands þeirra Elísabetar og Tóm-
asar og þar til börn þeirra fluttu
úr foreldrahúsum og stofnuðu sfn
eigin heimili, fóru þau á góðviðr-
isdögum eitthvert út á eyju með
nesti og áðu þar i einhverjum
lundi og tóku hjónin þá þátt í
leikjum barna sinna og eru endur-
minningar frá þessu skeiði þeim
dýrmætur fjársjóður.
Á skammdegiskvöldum eða á
hátíðarstundum var fjölskyldan
við orgelið þar sem Elísabet spil-
aði, þá ómuðu blfðir tónar og
bjartir söngvar um litlu stofuna á
Efrahvoli. Er hægt að hugsa sér
meira lífsgildi en broshýr barna-
andlit i augum hamingjusamra
foreldra, hvílíkur auður. Elísabet
var þeim gullna eiginleika búin, að
vera uppspretta þeirrar einlægu
gleði sem einkenndist af fölskva-
lausri ást til lífsins og af henni
veitti hún öðrum. En í faðmi fjöl-
skyldu sinnar og ástvina leið
henni bezt. Hún var sannkallað
náttúrubarn. Fegurð og allt hið
góða og göfuga var hennar leið-
arstjarna á lífsleiðinni. Aumt
mátti hún aldrei sjá, dýrin voru
henni kær hvort sem þau voru stór
eða smá, því þau skynjuðu það að
hjá henni var að vænta matar og
hlýju, og þau vissu líka að hún var
þeirra málsvari og verndari þegar
oft á reyndi. Þessi fagri eiginleiki
hennar hlýtur að verða metinn að
verðleikum. Nú þegar hún er
sveipuð í dýrð og ljóma við hið
gullna hlið eilífrar sælu i musteri
skaparans, sem opnum örmum
breiðir sitt ljós um hvern þann
sem gistir á lendum hans, svo ei-
lífðin geti sameinað látna ástvini,
sem hittast og kveðjast á landa-
mærum hinnar miklu móðu.
Nú þegar ég minnist Elísabetar
tengdamóður minnar, minnist ég
konu með göfugt hjartaþel og
fórnarlund. Ég minnist ástúðar
sem hún auðsýndi barnabörnum.
Og á vit minninganna skýrast ótal
myndir frá heimsóknunum í
sumarbústaðinn í hrauninu, konu
sem seiddi fram sögur og kvæði
með stilltum strengjum hörpunn-
ar, hún hafði einnig til að bera
mikið jafnaðargeð, sem ekki rask-
aðist þegar eldflóðið brauzt um
hlíðar Helgafells á örlagatímum
Heimaeyjar, frekar en kveikt væri
á litlu kerti.
Það er heiður hvers lands að
eiga slíkt fólk sem lætur ekki bug-
ast þegar á móti blæs, og á bratt-
an er að sækja, fólk sem lifir ekki
á leiftrum líðandi stundar, en kýs
að láta fara lítið fyrir sér og vinn-
Minning:
Raynheiður Friðriks-
dóttir Vestmannaeyjum
Fíngerð og fögur, eins og ljóð,
var þessi kona, sígild í iátleysi
sínu og sterkum persónuleika.
Hún Alla hans Halla Kela, var
viðmiðunin, aiveg eins og maður
vissi að Helgafeil var sunnan við
bæinn og Heimaklettur norðan
við. Frá bernsku og áratugum
saman minnist ég þess að í hvert
skipti sem fundum okkar bar sam-
an, kviknaði bros af vörum hennar
og augum. Það er mikilvægt vega-
nesti að hitta slíkt fólk og geta
reiknað með því eins öruggt og sól
rís hvern dag.
Minning:
Þuríður Gísla-
dóttir ReykjahUð
Fædd 31. júlí 1895
Dáin 21. júlí 1984
Reisn og virðing koma mér
einna fyrst í hug, þegar ég minnist
Þuríðar í Reynihlíð. Það er vissu-
lega reisn yfir ævisögu hennar,
meiri reisn en fiestra jafnaldra.
Þegar Þuríður, heimasæta í
Presthvammi í Aðaldal, giftist
Pétri Jónssyni frá Reykjahlíð,
vorið 1921, tengdust tvær stór-
huga, áræðnar og bjartsýnar
manneskjur tryggðaböndum og
það samband hlaut að leiða til
mikiila athafna. Þau vildu bæði
iáta verkin tala, láta draumana
rætast. Þau létu ekki sitja við orð-
in tóm. Ýmsum þótti nóg um
bjartsýni þeirra hjóna þegar þau
réðust í gistihúsrekstur í „gömlu"
Reynihlíð og síðar, ásamt Gísla
syni sínum, í þá stórbyggingu sem
Hótel Reynihlíð var fyrir hartnær
fjörutíu árum. Mér er það i
barnsminni, að menn bjuggust við
uppgjöf og gjaldþroti, en það varð
nú eitthvað annað. Með dugnaði,
verkkunnáttu og ódrepandi bjart-
sýni sigruðust þau á öllum erfið-
leikum og fjölskyldufyrirtækið
Hótel Reynihlíð er nú orðið með
þeim stærri sinnar tegundar hér á
landi. Það er víst, að verklagni og
kunnátta Þuriðar hafa oft komið
sér vel á upphafsárum hótel-
rekstrarins og eins meðan börnin
hennar fimm voru ung. Hún var
frábærlega vel verki farin, það var
sama hvort hún stóð fyrir stór-
veislum eða sneið og saumaði
vandaðan fatnað, henni var nán-
ast ekkert ofvaxið. Þegar slík
verklagni fer saman með ótrúleg-
um dugnaði og áræði, þá hlýtur að
liggja mikið eftir fólk á 65 til 70
ára starfsævi. f fyrra, þegar ég sá
Þuríði síðast, var hún enn að fást
við hannyrðir, skýr í hugsun og
minnug. Líkamleg áföll, sem hún
varð fyrir á síðustu árum, buguðu
ekki kjark hennar og bjartsýni.
Hún mun hafa sagt fyrir skömmu,
þegar hún virtist vera að ná sér
eftir síðasta beinbrotið, að hún
kæmist nú heim, ekki seinna en
um jól. Það er enginn vafi á því, að
Þuríður taldi sig lánsmanneskju í
lífinu. Þá miklu sorg að missa
elsta son sinn, Gisla, aðeins 28 ára
gamlan, bar hún án þess að æðr-
ast. En hún fékk líka að njóta
þeirrar gæfu að sjá önnur börn
sín, Jón Ármann, Hólmfríði, Snæ-
björn og Helgu Valborgu, taka við,
efla og ávaxta það, sem þau Pétur
höfðu þeim eftir látið. Hún fékk
að fylgjast með mörgum sinna
barnabarna byggja áfram ofan á
þeim sama grunni. Þetta nefndi
hún í fyrra, ánægð með þessa
þróun og sátt við tilveruna. Ég
átti þess ekki kost fyrir tólf árum
að kveðja Pétur í Reynihlíð, minn
fyrsta verkstjóra og vinnuveit-
anda mörg sumur. Ég geri það nú,
um leið og ég minnist Þuríðar.
Þau hjón eiga heiður skilið.
Bjöm Dagbjartsson
Á sjötugasta og öðru aldursári
kvaddi þessi hugljúfa kona,
Ragnheiður Friðriksdóttir, en eft-
ir lifir maður hennar, Haraldur
Þorkelsson vélsmiður, völundur á
járn. Þótt þau Alla virtust ólíkir
persónuleikar var þeim flest sam-
eiginlegt og umfram allt var þeim
í blóð borin virðing og kærleikur.
Út af fyrir sig voru þau listaverk í
mannlífinu, fáguð og nákvæm
fram í fingurgóma, blönduðu
gamni og alvöru, en ávallt svo að
tvö borð voru fyrir báru. Það er
sérstætt að ég sé Öllu alltaf fyrir
mér svo stelpulega, svo kvika í
hreyfingum með sérstætt fas og
fegurð sem einkennir reyndar
konur af ætt hennar. Þegar hún
klæddist íslenskum búningi, oft á
hátíðum og tyllidögum, naut sá
klæðnaður sín til fulls.
Hún Alla var ein af þessum
hljóðlátu verum samfélagsins sem
skipta mestu máli þegar ti' lengd-
ar lætur, hún vann sitt verk af
samviskusemi og alúð, hávaða-
laust, þar sem hinn kvenlegi þokki
var ávallt í fyrirrúmi. Um árabil
hefur hún skreytt altari Landa-
kirkju fyrir hverja jarðarför og
hátíðarguðsþjónustur á jólum og
áramótum, til síðasta dags skúr-
aði hún góif sjúkrasamlagsins.
Snyrtimennska var hennar aðal-
smerki og þeirra hjóna beggja í
Björk við Vestmannabraut. Flest-
ar hennar ferðir seinustu árin
voru á milli heimilis hennar og
kirkjunnar, um Skóiaveginn, og
hún gekk ávallt sömu megin á göt-
unni og sömu megin á gangstétt-
inni. Siík var regian öll á lifi henn-
ar og heimili. Hver sá er kynntist
Öllu hændist ósjálfrátt að henni
og sérstaklega börn, því hún var
slík barnagæla að geislaði af.
Þeim Halla varð ekki barna auðið,
en mörg eru þau börnin sem hafa
notið ástúðar hennar.
Ófáar eru þær sendingarnar
Húsnæði Háskólabókasafns fullnýtt
ÁRSSKÝRSLA Háskólabókasafns fyrir árið 1983 er nýkomin út.
|»ar kemur fram að starfsemi safnsins hafl verið með líku sniði
og undanfarin ár. Erlend tímarit sem bárust safninu reglulega
voru um 1.540 talsins, en aðföng bóka námu um 5.200 bindum.
Meira en helmingur þeirra bárust að gjöf og munaði þar mest
um útgáfurit Blackwell-forlagsins í Oxford. Sú gjöf nam við
árslok um 700 bindum, en framhald mun verða á þessum rausn-
arlegu bókasendingum frá forlaginu.
Útlán voru 27.300 og hafði fjölg- rúmlega 50 prósent fjölgun stúd-
að um tíu af hundraði frá árinu
áður.
Fjöldi starfsmanna nam um 12
stöðugildum og hefur sem næst
staðið í stað sl. átta ár, þrátt fyrir
enta á sama tíma.
í ársskýrslunni er vitnað til
greinargerðar safnsins til þróun-
arnefndar Háskóla Islands. Þar
segir m.a. að allt bókarými Há-
skólabókasafnsins megi nú teljast
fullnýtt, þrátt fyrir tiltölulega
mjög litla bókaöflun miðað við
stærð háskólans. Eina afgangs-
rýmið sé geymsluhúsnæði sem há-
skóiinn leigir fjarri aðaisafninu.
Illa horfir því um starfrækslu
safnsins verði margra ára dráttur
á því enn, að það geti flust í Þjóð-
arbókhiöðu.
(FréUatilkynning)
Forsíða Ársskýrslu Háskólabóka-
safnsins.
ur sín verk á bak við luktar dyr
hæverskunnar. Slík kona var
Elísabet. Syrt hefur nú að og sár
er harmur eiginmanns og ástvina.
Nú er hlátur hennar hljóðnaður,
sem smitaði út frá sér líkt og gár-
ur á vatnsfleti. Stofan sem áður
var þakin lífi er þögul, og blómin
sem kveðja blika daggartárum. Nú
eru leiðarlok, bikarinn er tómur,
eitt líf hefur runnið sitt æviskeið,
þrautum er lokið, vágestur unnið.
En minningarnar eru verðmæti
ofnar siifurþráðum, sem geymast
munu ævilangt í minni voru.
Nú kveðja afkomendur ástvin
sinn, hinn bezta, og Tómas eigin-
maður hennar sem stóð sem klett-
ur við hlið hennar til hinztu
stundar, kveður ógleymanlega eig-
inkonu.
Þegar yndislega eyjan hennar
skartar sínu fegursta, og sólar-
geislar leika um leiði hennar, þá
minnist ég konu sem ég á svo mik-
ið að þakka.
Vaki um eilífð englar guðs,
yfir sálu þinni.
Kristinn Viðar Pálsson
sem Alla sendi víða um bæinn,
kleinum, flatkökur, ástarhnetti,
og saumaskapurinn, hann undir-
strikaði listrænt eðli hennar og
handverk. Einnig þar nutu mörgu
litlu börnin góðs og alltaf hef ég
heyrt vöggusettin hennar sér-
staklega rómuð.
En nú er hún Alla mín horfin af
Skólaveginum, horfin af Vest-
mannabrautinni, horfin á vit æðri
stíga sem mun fara henni svo vel.
Ég veit þar bíður hennar björt
slóð. Um leið og ég frétti af and-
láti hennar bar lítill sonur minn
mér kveðju hennar, hann hafði
heimsótt hana daginn áður en
kallið kom. Það var blíð kveðja.
Skip sem liggja við festar eru
stundum eins og mublur á hafinu,
það er eins og almættið hafi sett
þau niður til þess að skreyta til-
veruna sérstaklega í tilefni stund-
arinnar. Skip búa yfir sérstakri
sál og mér fannst eins og hún Alla
byggi einnig yfir sérstakri sál, því
hún var þannig gerð að það var
eins og Guð hefði sett hana á með-
ai okkar tii þess að minna á eilíft
gildi fegurðarinnar.
Árni Johnsen
HBSKÖLABÓKBSRFN
Órsskýrsla