Morgunblaðið - 18.12.1984, Side 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 18. DESEMBER 1984
VANDI
BRESKS
IÐNAÐAR
i
Nýja skipið Royal Princess, sem Bretar létu smíða í Finnlandi af því að breskar stöðvar voru ekki samkeppnisfærar
eftir Steinar Steinsson
Bresku iðnsamtökin CBI (The
Confideration of British Industri)
héldu ársfund sinn 5. og 6. nóv-
ember sl. Það var fróðlegt að
fylgjast með umfjöllun fundarins
um vandamál Bretlands á sviði
efnahagsmála og iðnaðar. Fundur-
inn var ekki ólíkur því er gerist í
okkar eigin heimahögum. Vanda-
málin virðast æði lík og mörg af
svipuðum rótum runnin.
Táknrænn farkostur
Um svipað leyti og fundurinn
var haldinn bættist nýtt skip í
breska fiotann. Var þar um að
ræða glæsilegt forustuskip í
farþegaskipafiota Breta, sem fékk
hið glæsilegasta nafn, „Royal
Princess". Koma skipsins er að
mörgu leyti táknræn um vanda
bresks iðnaðar. Skipið var smíðað
í Finnlandi sökum þess að breskar
skipasmíðastöðvar voru ekki
„Ótti við að ný tækni
eyddi störfum hefur
valdið andstöðu gegn
ný-tækniþróuninni. í
dag eru þessi viðhorf að
breytast. Mönnum er að
verða Ijóst, að útilokað
er að viðhalda störfum,
er gefa mannsæmandi
laun, nema þau skapi
samkeppnis- og sölu-
hæfa framleiðslu."
samkeppnisfærar við finnskar
varðandi verð og smíðahraða.
Annað atriði, sem einnig er tákn-
rænt, er að skipinu er ekki ætlað
að leita viðskipta meðal breskra
ferðamanna, heldur meðal Banda-
ríkjamanna. Bandaríkjamenn eru
taldir hafa betri efni á að greiða
há fargjöld fyrir lúxusaðbúnað.
Þótt þetta mál hafi ekki verið til
umfjöllunar á fundinum er það
dæmigert sem samnefnari um þau
vandamál, sem þar voru til um-
ræðu.
Málefni fundarins
í inngangsræðu formanns CIB,
Sir James Cleminson, komu marg-
ir athyglisverðir þættir fram, sem
síðar voru ræddir ýtarlega á fund-
inum og urðu tilefni til ályktana.
Kom hann víða við í ræðu sinni, en
lagði þó mesta áherslu á málefni
er varða framleiðni bresks iðnaðar
og viðskipti. Ræddi hann m.a.
verkföll kolanámumanna, ný-
tækni, menntun, fjárfestingu í
iðnaði, markaðshlutdeild, Evrópu-
bandalagið og afstöðu ríkisvalds-
ins til iðnaðarins. Verður hér á
eftir lítillega fjallað um einstaka
þætti ræðu hans.
Markaöshlutdeild Breta
Hlutdeild Bretlands í heims-
markaðnum hefur farið stöðugt
rýrnandi. í upphafi síðasta ára-
tugar var hlutur Bretlands um
10% en hefur síðan farið lækkandi
og mun nú vera að nálgast 7,5%.
Hann taldi lífsnauðsyn fyrir
breskt efnahagslíf að spyrna fast
við fótum og snúa vörn í sókn.
„Við erum mílur vegar frá toppn-
um,“ sagði hann, „en það verður að
vera okkar markmið að ná á ný
þeirri forystustöðu, er Bretland
hafði í heimsversluninni." Það er
ljóst að markið var reist hátt og
að erfitt kann að vera að ná því.
Af umræðum á fundinum var ljóst
að mikill og samstilltur vilji er
meðal breskra iðnfyrirtækja fyrir
öflugu átaki á sviði markaðs-, ný-
tækni-, fjárfestinga- og menntun-
armála til að ná settu marki.
Hagtölur
Erfið samkeppnisstaða Breta
kemur ekki á óvart þegar haft er í
huga að laun í iðnaði hafa fjór-
faldast á síðasta áratug í Bret-
landi en á sama tíma aðeins tvö-
faldast í samkeppnislöndum þess.
Á þessu sama tímabili hefur
framleiðni bresks iðnaðar vaxið
um 25%, en framleiðni samkeppn-
islandanna hefur hinsvegar vaxið
um 50%. Cleminson lagði áherslu
á að við slíkar aðstæður væri
óhugsandi að vestrænum við-
skiptavinum fjölgaði og bresk
áhrif færu vaxandi, en um 80% af
útflutningi þeirra fer á þennan
markað. Áuk þess myndi of hæg-
fara framleiðniþróun leiða til
fækkunar á störfum á sama tíma
og breska þjóðin þyrfti mjög á að
halda öflugri uppbyggingu
atvinnulífsins til að skapa ný störf
eins og málum væri háttað.
Ný-tækni
Ótti við að ný-tækni eyddi störf-
um hefur valdið andstöðu gegn
ný-tækniþróuninni. í dageru þessi
viðhorf að breytast. Mönnum er að
verða ljóst, að útilokað er að við-
halda störfum, er gefa mannsæm-
andi laun, nema þau skapi sam-
keppnis- og söluhæfa framleiðslu.
Frestun á aðlögun að ný-tækninni
mun því ekki viðhalda störfum
heldur eyða störfum. Það var al-
menn skoðun að leggja bæri
ofurkapp á hagnýtingu ný-tækn-
innar og að þróunin yrði að vera
hröð. Hún yrði að vera hraðari en
í samkeppnislöndunum svo unnt
yrði að vinna upp það forskot, sem
mörg iðnríkin hefðu nú umfram
Breta.
Fjármögnun
ný-tækninnar
Innreið ný-tækninnar í breskan
iðnað virðist stranda á fleiru en
viðhorfum verkalýðsfélaga og
starfsmanna. Stórauka þarf al-
menna þekkingu hjá iðnaðar- og
tæknimönnum varðandi meðferð
og hagnýtingu slíks búnaðar. Mik-
ið fjármagn þarf til að byggja upp
iðnað með nýtæknibúnaði, og hef-
ur nægilegt fjármagn ekki verið
aðgengilegt. Þá hefur skattakerfið
og afskriftareglur þess ekki auð-
veldað málin, en þær taka ekki
nægilegt tillit til endurnýjunar á
tækjabúnaði, sem slík þróun hefur
í för með sér. Vandi bresks iðnað-
ar er mikill en hann er ræddur af
festu um þessar mundir og er lík-
legt að árangur verði verulegur
takist að halda þeirri festu, sem
ríkti á fundinum.
Verkfall kola-
námumanna
Verkfall kolanámumanna er
orðið að „prinsippmáli". Þetta eru
ekki lengur átök um laun heldur
um hvort halda eigi gangandi
rekstri óarðbærra náma, með
stuðningi ríkisins, eða loka þeim
með þeim afleiðingum að störf
falla niður. Cleminson upplýsti, að
framleiðslukostnaður kola úr hag-
kvæmustu námunum næmi #0 en í
óhagkvæmustu námunum væri
kostnaðurinn #00 og meðalverðið
væri #6 eftir að tilkominn væri
fjárstuðningur frá ríkinu að upp-
hæð 75 millj. Innflutt kol fengust
hinsvegar fyrir #0 til #0 cif. Það
var almenn skoðun á fundinum að
bæta yrði atvinnuástandið í
námuhéruðunum með því að
renna stoðum undir arðbæran iðn-
að þar. Hinsvegar væri útilokað að
fallast á rekstur óarðbærra náma
enda myndi slíkt hafa ófyrirsjá-
anlegar afleiðingar sem fordæmi í
öðrum starfsgreinum og leiða til
versnandi samkeppnisstöðu og
atvinnuástands.
Tækni- og verkmennt
Atvinnufyrirtækin hafa gert
stórfellt átak í því að veita ung-
mennum verk- og tæknimenntun
með því að stórauka fjölda náms-
og þjálfunarplássa í iðnaðinum.
Þá hefur verið unnið markvisst að
þvi að fræða og upplýsa kennara
um iðnaðinn og efla skilning
þeirra um gildi iðnaðar fyrir af-
komu bresku þjóðarinnar. Það \ ar
álit fundarmanna að unglinga-
í Leðursmiðjunni við Skólavörðustíg úir og grúir af fallegum
fatnaði, töskum, veskjum og beltum - allt sérhannaöir hlutir
úr fyrsta flokks hráefni. Hver einstök flík hefur sinn sérstaka
karakter, enda eru aðeins framleidd örfá eintök afhverri gerð.
Líttu við og kynntu þér úrvalið - mátaðu það sem þér líst vel á
- og þú munt fullvissast um að leðurvörurnar frá Leðursmiðjunni
eru vandaðar, þœgilegar og fallegar flíkur.
Leðursmiðjan Skólavörðustíg 17b Sími 28570