Morgunblaðið - 19.12.1984, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER 1984

2florjjtmIiIatoí>
ió af
meginþorra
þjóðarinnar
daglega!
Auglýsinga-
síminn er 2 24 80
Breytingar á stjórn-
kerfi Reykjavíkur
eftir Guörúnu
Jónsdóttir
Stjórnkerfisnefnd
Nýlega lauk störfum svokölluð
stjórnkerfisnefnd sem kosin var af
borgarráði í upphafi árs 1983 að
tillögu Kvennaframboðs. Verkefni
þessarar nefndar var að endur-
skoða þær reglur sem i gildi eru
um stjórn borgarinnar en þær eru
um 20 ára gamlar. Árangur nefnd-
arstarfsins var kynntur á síðasta
fundi borgarstjórnar hinn 6. des.
sl. Atkvæðagreiðsla um þær fer
fram á næsta borgarstjórnarfundi
hinn 20. des. nk.
Ég mun í þessu greinarkorni
fjalla um tillögur Kvennafram-
boðsins og Sjálfstæðisflokksins í
þessu máli. Tillögur þessara aðila
ganga lengst í þá veru að breyta
núverandi kerfi þó í andstæðar
áttir sé. Tinögur Kvennafram-
boðsins byggja á hugmyndum um
virkt lýðræði og dreifingu valds.
Tillögur Sjálfstæðisflokksins bera
hins vegar með sér að þeim er ætl-
að að tryggja enn betur þá stjórn-
arhætti sem kenndir eru við
fámennisstjórn.
Tillögur Kvenna-
framboðsins
Tillögur okkar fela í sér grund-
vallarbreytingar á stjórnkerfi
borgarinnar og hljóti þær fylgi
væri ráðin bót á verstu vankönt-
um núverandi kerfis, en þeir eru
að mínu mati:
1. Lokað og flókið kerfi sem erfitt
er fyrir utanaðkomandi að fá
yfirsýn yfir.
2. Aragrúi nefnda og hver þeirra
með þröngt verksvið, litla yfir-
sýn og lítið vald eða ábyrgð.
3. Borgarbúar eru í raun áhrifa-
lausir um stjórn borgarinnar
að öðru leyti en því að neyta
atkvæðisréttar síns á fjögurra
ára fresti.
Tillögur okkar miða að því að
breyta þessu. Það teljum við hægt
að gera með eftirfarandi hætti:
Ráð og nefndir
Við leggjum til að nefndum og
ráðum borgarinnar verði stórlega
fækkað og verksvið þeirra sem eft-
ir verða verði aukið. Jafnframt
verði tryggt að þau fari með fram-
kvæmda-, rekstrar- og fjármála-
ábyrgð hvert á sínu sviði og heyri
beint undir borgarstjórn. Við
leggjum einnig til að borgarráð,
mesta valdastofnun kerfisins,
verði lagt niður.
Hvað þýðir þetta í raun?
Fyrst og fremst það að hver
nefnd öðlast aukið sjálfstæði og
ábyrgð gagnvart borgarstjórn.
Núverandi kerfi er þannig að allt
framkvæmda- og fjármálavald er
hjá hinu fimm manna borgarráði.
Þar eru endanlegar ákvarðanir
teknar í raun. Umræður og at-
kvæðagreiðsla um mál í borgar-
stjórn hafa aldrei, þau 2'k ár sem
við höfum setið þar, breytt þeirri
ákvörðun sem þrír meirihlutafull-
trúar í borgarráði hafa tekið.
Svona kerfi er hættulegt að
okkar mati. Það leiðir til valdsöfn-
unar í hendur fárra manna. Okkar
tillaga tryggir því betur að borg-
arstjórn verði í raun vettvangur
marktækra umræðna og ákvarð-
ana.
í annan stað þýðir þetta að störf
ráða verða markvissari og byggist
á betri yfirsýn yfir málefnasvið.
Ég vil nefna dæmi til skýringar.
Starfsemi og þjónusta borgar-
innar er í dag marggreind og
nefndir og ráð stjórna hvert sín-
um litla geira. Það lætur nærri að
nefndirnar séu 60—70. Okkar til-
lögur gera ráð fyrir að flokka
þessa starfsemi í sjö meginverk-
efnasvið, þ.e. félagsmála-,
fræðslumála-, heilbrigðismála-,
menningarmála-, umhverfismála-
og vinnumálasvið og auk þess
fyrirtæki borgarinnar. Fyrir
hverjum þessara málaflokka fari
sérstakt ráð með stjórn þeirra.
Tillögur okkar varðandi ráð
borgarinnar tryggja einnig að all-
ir flokkar og samtök sem fulltrúa
eiga í borgarstjórn eigi einnig
fulltrúa í öllum ráðum borgarinn-
ar. Við gerum sem sé ekki ráð
fyrir fastri tölu fulltrúa í ráðum
eins og nú er, heldur geti hún ver-
ið breytileg, þó aldrei færri en 7
fulltrúar, og fari eftir fjölda fram-
boða til borgarstjórnar hverju
sinni. Miðað við daginn í dag
þýddu tillögur okkar, að í áður-
nefndum 7 ráðum sætu 9 fulltrúar,
þ.e. 5 fulltrúar frá meirihluta og 4
frá minnihluta.
Nú er fjöldi fulltrúa í nefndum
og ráðum bundinn við ákveðna
tölu og afleiðingin er að minni-
hlutaaðilar í borgarstjórn geta
ekki átt fulltrúa í öllum nefndum,
ekki einu sinni þeim stærstu og
veigamestu.
Við teljum það lágmarkskröfu
til stjórnkerfis sem kennir sig við
lýðræði að tryggt sé að allir þeir
framboðsaðilar sem eiga fulltrúa í
borgarstjórn hafi möguleika á að
fylgjast með og taka þátt i stefnu-
mörkun og ákvörðunum ráða.
Tillögur okkar varðandi breytta
skipan ráða borgarinnar gera ráð
fyrir að formenn ráða verði laun-
aðir starfsmenn þeirra og að þeir
verði kosnir árlega af borgar-
stjórn. Með þessu fyrirkomulagi
viljum við tryggja að meirihlutinn
hverju sinni geti betur fylgst með
og fylgt eftir baráttumálum sín-
um, en sé ekki algjörlega háður
misjafnlega vinsamlegu embætt-
ismannakerfi.
Loks er þess að geta að við
leggjum til að ráðunum sé gert að
skyldu að gera ítarlegan og að-
gengilegan upplýsingabækling um
verksvið sitt og hvernig borgarbú-
ar geta komið málum á framfæri í
stjórnkerfinu. Við leggjum til að
slíkum upplýsingabæklingi verði
dreift til allra borgarbúa í upphafi
kjörtímabils. Vilji stjórnvöld
raunverulega koma á virku lýð-
ræði er dreifing upplýsinga fyrsta
skrefið í þá átt.
Valddreifing til íbúa-
og hverfasamtaka
Við gerum tillögu um að sam-
tökum íbúa í hverfum borgarinnar
sé tryggður aðgangur að ákvörð-
unum ráðanna. Annars vegar með
því að hverju ráði skuli skylt að
senda viðkomandi hverfaráði upp-
lýsingar um fyrirhugaðar fram-
kvæmdir í hverfinu strax á um-
ræðustigi þeirra. Hins vegar með
því að hverfasamtök geti sent full-
trúa á fundi ráða þegar málefni
hverfisins eru til umræðu og geti
þeir þar talað máli hverfisins og
lagt fram tillögur. Jafnframt er
gert ráð fyrir að erindum sem ber-
ast ráðunum frá einstaklingum
og/eða samtökum sé svarað með
skriflegri greinargerð. Við gerð
fjárhagsáætlunar er gert ráð fyrir
að hverfasamtök eigi rétt á að
fylgjast með undirbúningi hennar
og leggja þar fram óskir um for-
gangsröðun verkefna í sínu hverfi.
Áskilið er að hverfasamtök njóti
fjárveitinga úr borgarsjóði þannig
að þau geti starfað eðlilega. Allt
eru þetta atriði sem tryggja borg-
arbúum aðgang og áhrif þegar
verið er að taka afdrifaríkar
ákvarðanir um útlit, skipulag og
framkvæmdir í einstökum hverf-
um. Með tilkomu ákveðins form-
legs farvegs innan kerfisins sem
tryggir íbúum hverfa aðgang að
stjórnkerfinu er grundvöllur lagð-
ur að virku starfi hverfasamtaka
og aukinni valddreifingu.
Málefni kvenna
Tillögur okkar gera ráð fyrir
stofnun nýs ráðs, Kvennaráðs,
sem þá er áttunda ráðið, skv. til-
lögunum. Það yrði skipað einni
konu frá hverjum flokki og sam-
tökum sem fulltrúa eiga í borgar-
stjórn.
Kvennaráðið á að standa í for-
svari og hafa frumkvæði í öllum
þeim málum borgarinnar sem
snerta konur sérstaklega. Við
leggjum til að því verði jafnframt
tryggðar árlegar tekjur, 'k% af
tekjum borgarsjóðs, til þess að
efla starfsemi þeirra kvennasam-
taka í borginni sem berjast og
vilja berjast fyrir bættum hag
kvenna.
Husqvarna Optima
O
O
Husqvarna Optima er full-
komin saumavél, létt og auö-
veld í notkun.
Husqvarna Optima hefur
nytjasauma innbyggöa.
O Husqvarna Optima saumar
allt frá þynnsta silki til gróf-
asta striga og skinns.
O Husqvarna Optima óska-
draumur húsmóðurinnar.
Verd frá kr. 12.000.- stg.
0\
Gunnar Asgeirsson hf
Suðurlandsbraut 16 Sími 913520Ö"
(fij Husqvarna
Guðrún Jónsdóttir
„Við leggjum til að
nefndum og ráðum
borgarinnar verði stór-
lega fækkað og verksvið
þeirra sem eftir verða
verði aukið. Jafnframt
verði tryggt að þau fari
með framkvæmda-,
rekstrar- og fjármála-
ábyrgð hvert á sínu sviði
og heyri beint undir
borgarstjórn. Við leggj-
um einnig til að borgar-
ráð, mesta valdastofnun
kerfisins, verði lagt
niður.“
Hugmyndin um kvennaráð er
ekki ný. Hún er t.d. þegar komin
til framkvæmda í flestum stærri
borgum i Bretlandi. Kvennaráðin
þar hafa leyst úr læðingi frjótt og
öflugt starf ýmissa kvennahópa.
Jafnframt hafa kvennaráðin
kynnt sér og fylgt eftir kærum
einstakra kvenna sem telja að
borgaryfirvöld hafi gengið á rétt
sinn. Við teljum að með því að
koma á kvennaráði, á þeim for-
sendum sem hér eru raktar, sé von
til þess að konur geti fylgt eftir
þeim smásigrum sem áunnist hafa
í kvenfrelsisbaráttu undanfarandi
ára. Stofnun Kvennaráðs er því
einn áfangi að því viðurkennda
markmiði að jafna stöðu kynjanna
í efnalegu, félagslegu og réttinda-
legu tilliti.
Tillögur sjálf-
stæðismanna
Tillögur sjálfstæðismanna í
stjórnkerfisnefndinni gera ráð
fyrir eftirfarandi breytingum á
stjórnkerfinu:
1. Fækkun fulltrúa í öllum nefnd-
um og ráðum, þannig að þeir
verði flestir fimm að tölu. Jafn-
framt er verksvið nokkurra
nefnda aukið.
2. Almenna atkvæðagreiðslu með-
al borgarbúa urii einstök mál
ákveði borgarstjórn án þess þó
að niðurstaða slíkrar atkvæða-
greiðslu sé bindandi fyrir borg-
arstjórn.
3. Borgarstjórn auglýsi eftir
ábendingum og tillögum borg-
arbúa um mál er varða gerð
fjárhagsáætlunar og borgarráð
á að hafa þær til hliðsjónar við
tillögugerð sína.
4. Borgarstjóri boði til almennra
funda með borgarbúum þar
sem borgarmál væru til um-
ræðu.
5. Nefndir geta ákveðið að efna til
funda með borgarbúum, íbúum
einstakra hverfa, félögum eða
hagsmunahópum um mál sem
þær fjalla um, þyki það eðlilegt.
Þessar tillögur fela í raun að-
eins í sér þrjú nýmæli og trauðla
er hægt að halda því fram að þau
auki lýðræði eða dreifi valdi.
Nýmælin eru: Fækkun fulltrúa í
nefndum og aukið verksvið sumra
þeirra, borgarstjóri boði til al-
mennra funda og mæti þar einn
fyrir hönd borgarstjórnar og al-
menn atkvæðagreiðsla um einstök
mál.
Varðandi hin atriðin tvö, þ.e.
fundi nefnda með borgarbúum um
ákveðin málefni og að auglýsa
skuli eftir ábendingum borgarbúa
við gerð fjárhagsáætlunar, er ekk-