Morgunblaðið - 13.01.1985, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JANÍIAR 1985
Einkastöðvarnar dreifa auglýsinga-
miðum um sjálfar sig til að minna
fólk á hvaða bylgjulengd þaer eru á.
Utvarpsstöð á fjallstoppi fékk
útvarpsrekstur gefinn frjálsan
Schawinski við auglýsingaspjöld dagblaða síðan í „gamla daga“. Það var mikið kappsmál að verða fyrstur með
fréttirnar af Radio 24.
að hefur verið raett
fram og aftur um
frjálst útvarp á ís-
landi í lengri tíma en
það þurfti verkfall
ríkisstarfsmanna á Ríkisútvarp-
inu og ólöglegan rekstur tveggja
útvarpsstöðva í Reykjavík til að
ýta almennilega við stjórnmála-
mönnum á Alþingi. Svipaða sögu
er að segja frá Sviss. Það var ekki
fyrr en djarfur, ungur Svisslend-
ingur var búinn að útvarpa frá
fjallstoppi á Ítalíu til Ziirich i ein
fjögur ár að ríkisvaldið tók við sér
og leyfði einkaframtakinu að
keppa við ríkisgeirann. Sú sam-
keppni hefur nú staðið í rétt rúmt
ár og gefist vel. Svissneska ríkis-
útvarpið, SRG, fullyrðir að skoð-
anakannanir sýni að vinsældir
þess skari fram úr vinsældum
annarra stöðva en einkastöðvarn-
ar segja að lítið sé að marka þess-
ar skoðanakannanir. Sannleikur-
inn er talinn vera sá að einka-
stöðvar í Basel, Basilisk, Zurich,
Radio 24, og Zermatt, Radio Matt-
erhorn, gangi býsna vel, það sé
upp og ofan með hinar. — Mín
eigin reynsla er að ég hlusta mest
á Radio 24, á vissa þætti i ríkis-
útvarpinu og á fréttirnar í BBC
World Service.
DAVÍÐ OG GOLÍAT
Roger Schawinski er einn þeirra
manna sem ekki gefast upp og fá
því oftast framgengt sem þeir
ætla sér. Hann stofnaði útvarps-
stöðina Radio 24 fyrir fimm árum
af því að hann var atvinnulaus og
vantaði eitthvað spennandi að
gera. Hann var þá 34 ára og þegar
orðinn frægur úr svissneska sjón-
varpinu. Þar stjórnaði hann mjög
vinsælum þætti um neytendamál,
þótti mjög frekur og ákveðinn og
góður baráttumaður fyrir hinn al-
menna neytenda og lítilmagnann.
Hann var ráðinn til að ritstýra
nýju dagbiaði, TAT, sem stór-
verslunin Migros gaf út. Það átti
að vera gott og vandað blað, en þó
með því sniði að allur almenning-
ur vildi kaupa það. Schawinski
reyndist ekki eiga upp á pallborðið
hjá Migros-stjórnendunum og
hann var rekinn fyrirvaralaust
um mitt árið 1978. Hann fékk
borguð laun út árið og fór í frí til
Karabíska hafsins.
Svissneska ríkisútvarpið er
stórt og mikið bákn. Það er rekið
sem sjálfseignarstofnun með höf-
uðstöðvar í Bern, höfuðborg lands-
ins. Hljóðvarps- og sjónvarpseig-
endur borga afnotagjald og aug-
lýsingar eru ekki leyfðar í hljóð-
varpinu. Þrjár aðalstöðvar eru
reknar, ein í þýskumælandi hluta
landsins, önnur í hinum frönsku-
mælandi og hin þriðja í ítalska
hlutanum. Tvær rásir voru reknar
í hverri stöð þegar Schawinski var
að fullorðnast. Rás 1 á þýskumæl-
andi stöðinni svipaði til Ríkisút-
varpsins á íslandi. Létt tónlist á
morgnana og spjallþættir, hádeg-
isútvarp með fréttum og betri
tónlist. Kvennaþáttur eftir hádeg-
ið og eitthvað fyrir krakka eftir
kaffi. Fréttir og fréttaskýringar
um kvöldmatarleytið og blandað
efni fram að háttatíma. Sígild
tónlist og annað menningarefni er
flutt á rás 2.
Schawinski sótti háskóla í
Bandaríkjunum. Hann er við-
skiptafræðingur að mennt, skrif-
aði doktorsritgerð um „félags- og
efnahagsleg áhrif af þróun ferða-
mannaiðnaðar í Guatemala", en
kynntist dálítið bandarísku út-
varpi. Þegar hann var í fríinu á
Karabíska hafinu naut hann þess
að hlusta á þægilega tónlist í út-
varpinu að bandarískri fyrirmynd
og fékk þá hugmynd að svona út-
varpsstöð vantaði í Sviss. Þegar
heim kom fór hann að forvitnast
um hljóðvarpsmöguleika og ákvað
á endanum að stofna sína eigin
Jóla- og líknarmerki
Frímerki
Jón Aöalsteinn Jónsson
Bolli Davíðsson í Frímerkja-
húsinu hefur enn einu sinni sent
þættinum til birtingar þau jóla-
og líknarmerki, sem út voru gef-
in fyrir síðustu jól og hann hafði
til sölu. Færi ég honum þakkir
fyrir.
í fyrra hafði útgáfa þessara
jólamerkja dregizt nokkuð sam-
an frá árinu áður. Gat ég þess
þá, að slíkt væri í raun ekki
undrunarefni, því að hvort
tveggja er að markaður er frek-
ar þröngur, og eins er útgáfu-
'■'■kostnaður þó nokkur. Þessi
þróun virðist halda áfram, því
að nú urðu jólamerkin átta á
móti níu árið 1983. Lionsklúbbur
Dalvíkur hefur helzt úr lestinni
að þessu sinni. Samkv. með-
fylgjandi mynd er röðin þessi að
ofan frá vinstri: Thorvaldsens-
félagið með sjötugasta merki
sitt, Framtíðin á Akureyri sem
fylgt hefur á eftir um nær 50 ár,
þó ekki samfellt. Þá sendir
Lionsklúbbur Siglufjarðar
merki sitt og þar má greina að
þetta er þrítugasta merkið. Síð-
an koma þessi félög: Rotary-
klúbbur Hafnarfjarðar,
Oddfellow-reglan, Rotaryklúbb-
ur Kópavogs, Lionsklúbburinn
Þór og Lionsklúbburinn Bjarmi
í V-Húnavatnssýslu.
Ég hef áður rætt um það, að
menn virðast ekki almennt
kaupa jóla- eða liknarmerki hér
á landi. Ekki veit ég hins vegar,
hvort við erum eftirbátar ann-
arra þjóða í þessum efnum. Ekki
kæmi mér það samt á óvart, því
að tslendingar kaupa trúlega
töluvert minna af frímerkjum
með yfirverði en víða er gert
annars staðar. Allt um það hafa
líknarfélög örugglega haft tölu-
verðan ágóða af sölu merkja
sinna.
Samkeppni póststjórnar-
innar við líknarfélögin
Á síðustu árum hafa líknar-
félög fengið harðan keppinaut
og áhrifamikinn á þessum
þrönga jólamerkjamarkaði. Hér
á ég vitaskuld við Póst- og síma-
málastofnunina, sem hóf útgáfu
svokallaðra jólafrímerkja árið
1981, en þar fór hún í fótspor
ýmissa annarra póststjórna.
Hafa þessi frímerki siðan komið
út árlega fyrir hver jól, enda er
beinlínis ætlazt til, að þau séu
notuð á jólapóstinn. Um það
vitnar m.a. að verðgildi þeirra
henta hverju sinni bæði undir
almenn lokuð bréf og eins opin
eða prentað mál.
Þá er teikningu eða hönnun
frímerkjanna hagað svo, að þau
minni sem mest á jólin og hátíð
frelsarans. Enda þótt menn viti
þetta almennt, hef ég sett jóla-
frímerki póststjórnarinnar á