Morgunblaðið - 13.01.1985, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JANÚAR 1985
55
Öþarfi er að fjölyrða um þá kú-
vendingu í launa- og gengisþróun,
sem hér varð á haustmánuðum
síðastliðnum, þegar á ný var horf-
ið, a.m.k. að hluta til, að víxlhækk-
unarleiðum verðbólguáratugarins
1971—1983. Afleiðingin eða niður-
staðan sýnist nú, að árshraði verð-
bólgu þrefaidizt á fyrsta ársfjórð-
ungi nýs árs. Síðar á árinu ætti
hann að lækka til fyrra árangurs,
ef nýjar koilsteypur koma ekki til
en í ljósi langrar reynslu er e.t.v.
óraunhæft að gera ekki ráð fyrir
þeim.
Einhver hluti atvinnugreina gat
hugsanlega borið þær tilkostnað-
arhækkanir, sem urðu, einkum
þjónustugreinar, en stærstur hluti
útflutningsframleiðslunnar og
stór hluti samkeppnisiðnaðar á
innanlandsmarkaði hafði ekki þá
burði. Þess vegna leiddi hin gam-
alþrædda kjaraleið til gamal-
kunnra viðbragða, þ.e. gengis-
lækkunar til að forða stöðvun
samkeppnisatvinnugreina og
stefna ekki viðskiptajöfnuði og
stöðu þjóðarbúsins út á við í
stórkostlega hættu.
Sígandi lukka er bezt
Ekki er hægt að ganga framhjá
þeirri staðreynd í þessum hugleið-
ingum að djúpstæð óánægja með
lægstu laun var hér til staðar og
órói á vinnumarkaði, enda knálega
róið undir. Það var hins vegar at-
hyglisvert að launakröfur fagfé-
laga, eins og BSRB stóðu ekki til
launajöfnunar, þvert á móti til
breikkunar launabilsins, þ.e. sömu
hækkunarprósentu á hæstu sem
lægstu laun. Raunar hafa svo-
nefndir aðilar vinnumarkaðarins
ekki sett fram mótaða launastefnu
til jöfnunar launa eða „réttláts"
launabils milli starfsstétta, eftir
menntun eða ábyrgð, sem starf
krefst.
Þær kjaraleiðir, sem farnar
hafa verið í samningum, hafa í
áratugi leitt til hins sama, þ.e.
hárrar krónuhækkunar launa, en
ekki samsvarandi kaupmáttar-
auka, þvert á móti oft til minni
kaupmáttar eftir að áhrifin eru
komin fram í þjóðarbúskapnum.
Þrátt fyrir þetta hefur tregðu-
lögmálið, sem hérlendis er í há-
vegum haft, komið í veg fyrir að
nýjar leiðir væru troðnar. Engu að
síður hljóta fleiri og fleiri að leiða
hugann að því, hvort ekki sé hægt
og þá hvernig að tryggja kjara-
bætur, þrátt fyrir þá stöðnun eða
samdrátt sem því miður er orðinn
í þjóðarframleiðslunni.
Um þetta efni segir Jóhannes
Nordal, Seðlabankastjóri, í des-
emberhefti Fjármálatíðinda 1984:
„í fyrsta lagi geta tilteknir hóp-
ar launþega fengið kjarabætur á
kostnað annarra, ef samið er um
mismunandi háar launahækkanir,
t.d. í þvi skyni að draga úr launa-
mismun milli starfshópa. Reynsl-
an hefur þó sýnt, að erfitt er í
reynd að koma fram breytingum á
launahlutföllum, ekki sízt vegna
þess að hinir launahærri hafa
oftast sterkari markaðsstöðu;
þannig að hætt er við að launa-
skrið jafni fljótlega metin á ný.
Reynslan bæði hér og erlendis
bendir eindregið til þess, að mjög
erfitt sé að ná fram verulegri
breytingu á tekjuskiptingu á
vettvangi kjarasamninga, heldur
þurfi hér til að koma tekjujafn-
andi aðgerðir af hálfu ríkisins.
Einkum koma til greina aðgerðir í
skattamálum, er dreifi skattbyrð-
inni launahópum í hag, og marg-
vísleg félagsleg þjónusta og bætur,
er miði að því að jafna aðstöðu
þj óðfélagshópa.
Ástæða er til að ætla, að stökk-
breytingar í launamálum, er hafa
í för með sér öra verðbólgu, séu
sízt af öllu til þess fallnar að jafna
tekjumun og aðstöðu í þjóðfélag-
inu, m.a. vegna þeirra erfiðleika
sem fylgja þeim venjulega í opin-
berum rekstri. Einnig er ljóst að
hinir efnameiri hafa yfirleitt betri
aðstöðu til að hagnast á verð-
bólguþróun en almennir launþeg-
ar. Hægfara launabreytingar
samhliða tekjujöfnunaraðgerðum
af hálfu ríkisvaldsins hafa því að
jafnaði reynzt láglaunahópum
farsælasta leiðin til kjarabóta".
— SF
f " N
Byggingasamvinnufélag Kópavogs
og Byggingasamvinnufélag
Hafnarfjarðar
óska eftir umsóknum félagsmanna í byggíngu.
1. Raöhús viö Vallarbarö í Hafnarfiröi. Áætlað er
aö afhenda húsin í árslok 1985. Uppsteypt og
fullfrágengin aö utan ásamt frágenginni lóö. s
2. Endurúthlutun 2ja íbúöa í stigahúsi viö Vallar-
barö, annarsvegar 2ja herb. íbúö, hinsvegar
4ra—5 herb. íbúö. Áætlað er aö afh. íbúðirnar í.
árslok 1985.
Umsóknareyðublöö og frekari upplýsingar fást á
skrifstofu BSF Kópavogs. Umsóknarfrestur er til
23. janúar nk.
Byggingasamvinnufélag Kópavogs,
Hamraborg 16, Kópavogi.
Sími 42595.
MYNDLISTA-
OG HANDÍÐASKÓLI
ÍSLANDS
Ný námskeið
hefjast mánudaginn 21. janúar og standa þau yfir
til 30. apríl 1985.
1. Teiknun og málun fyrir börn og unglinga.
2. Teiknun og málun fyrir fulloröna.
3. Bókband.
Innritun fer fram daglega kl. 10—12 og 14—17 á
skrifstofu skólans.
Námskeiösgjöld greiöast viö innritun, áöur en
kennsla hefst.
Skólastjórí.
Reykjavík, Skipholti 1, sími 19821.
Næstu
afsláttur
afslátt
vörnrn verslunarinnar
nL& Irakkar ★ jakkar ★ buxur
★ úlpur ★ btússur: skyrtur
★ peysur ★ stoppar ★ teppi i
★ mottur ★ töskur ★ grii /.
oiL /A
Notiö þetta
einstæða ,
tækifæri að-
eins í 3 daga
Rex»Rotary
-7010-
I
Það er ekkert mál að finna smá pláss fyrir Rex-
Rotary 7010. Þessi litla en harðsnúna ljósritunarvél
er aðeins 24 cm á hæð og 47 cm á lengd. Hún annar
samt allri venjulegri ljósritun á örskömmum tima.
Þú hlýtur að muna eftir Rex-Rotary, hún var í „öllum“
skólum hér um árið.
GÍSLI J. JOHNSEN
n i
TÓLVUBUNAÐUR SF - SKRIFSTOFUBUNAÐUR SF
SMIÐJUVEGI 8 - P O BOX 397 - 202 KOPAVOGI - SlMI 73111