Morgunblaðið - 06.03.1985, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. MARZ 1985
Peningamarkaðurinn
GENGIS-
SKRANING
5 . mars 1985
Kr. Kr. Toll-
Kin. KL 09.15 Kaup Sala gengi
1 Oollari 42,670 42,790 41,090
1 SLpund 45,177 45404 45486
Kan. dollari 30422 30,608 31,024
1 Ddn.sk kr. 3,4940 34038 3,6313
1 Norsk kr. 44764 44887 4,4757
1 SjF-n.sk kr. 44324 4,4457 44361
1 FL mark 6,0439 6,0609 6,1817
1 Kr franki 4,0881 4,0996 44400
1 Bclg. franki 0,6213 0,6230 0,6480
1 St. franki 14,6306 14,6717 15,4358
1 HolL fQrllini 11,0287 11,0597 11,4664
1 V-Ja. mark 124949 124300 12,9632
lÍLlíra 0,02009 0,02015 0,02103
1 Austun. sch. 1,7813 1,7863 14463
1 Port esctido 04294 04301 04376
1 Sp. peseti 04262 04269 04340
1 Jap. yen 0,16342 0,16388 0,16168
1 frskt pund SDR. (SérsL 38,915 39,024 40450
dráttan.) 404200 40,4346
1 Belg. franki 0,6176 0,6193
INNLÁNSVEXTIR:
Spamjóötbnkur--------------------- 24,00%
Spartsjótoreikningar
imO 3js ménaöa uppsögn
Alþýðubankinn................ 27,00%
Búnaðarbankinn.............. 27,00%
Iðnaöarbankinn1*............. 27,00%
Landsbankinn................. 27,00%
Samvinnubankinn.............. 27,00%
Sparisjóöir3'................ 27,00%
Utvegsbankinn................ 27,00%
Verzlunarbankinn............. 27,00%
með 6 minaða uppsögn
Alþýöubankinn................ 30,00%
Búnaöarbankinn................31,50%
lönaöarbankinn1*............. 36,00%
Samvinnubankinn...............31,50%
Sparisjóöir3*.................31,50%
Utvegsbankinn.................31,50%
Verzkmarbankinn.............. 30,00%
meö 12 minaða uppsðgn
Alþýöubankinn................ 32,00%
Landsbankinn................. 31,50%
Sparisjóöir31................. 3240%
Utvegsbankinn................ 32,00%
meö 16 mínaöa uppsðgn
Búnaöarbankinn............... 37,00%
LáAfliki
mnianMHineini
Alþýöubankinn............... 30,00%
Búnaöarbankinn............... 31,50%
Landsbankinn..................31,50%
Samvinnubankinn.............. 31,50%
Sparisjóöir...................31,50%
Utvegsbankinn................ 30,50%
Verðtryggðe reikningar
miðað vió lánskiaravísitölu
SSSM^^^^fl w SOSSwK|wS OVIvSkVlli
imA 3ii ménato UDDtöan
Alþýöubankinn................. 4,00%
Búnaöarbankinn................ 2,50%
lónaöarbankinn1*.............. 0,00%
Landsbankinn.................. 2,50%
Samvinnubankinn............... 1,00%
Sparisjóöir3)................. 1,00%
Útvegsbankinn................. 2,75%
Verzlunarbankinn.............. 1,00%
með 6 mánaða uppsðgn
Alþýöubankinn................. 6,50%
Búnaöarbankinn................ 3,50%
lönaöarbankinn1*............... 340%
Landsbankinn................... 340%
Samvinnubankinn................ 340%
Sparisjóðir3*.................. 340%
Útvegsbankinn................. 3,00%
Verzlunarbankinn.............. 2,00%
Ávísana- og hlaupareikningar.
Alþýöubankinn
— ávisanareikningar........ 22,00%
— hlaupareikningar.......... 16,00%
Búnaöarbankinn............... 18,00%
lönaöarbankinn...............19,00%
Landsbankinn.................. 19,00%
Samvinnubankinn
— ávisanareikningar....... 19,00%
— hlaupareikningar.......... 12,00%
Sparisjóöir................... 18,00%
Útvegsbankinn................. 19,00%
Verzlunarbankinn.............. 19,00%
Stjðmureikningar:
Alþýöubankinn2*............... 8,00%
Alþýöubankinn..................9,00%
SafnUn — heimilislán — IB-tán — plúslán
með 3ja til 5 mánaða bindingu
Iðnaöarbankinn................ 27,00%
Landsbankinn.................. 27,00%
Sparisjóöir.................. 27,00%
Samvinnubankinn.............. 27,00%
Útvegsbankinn................. 27,00%
Verzlunarbankinn............. 27,00%
6 mánaða bindingu eða lengur
lönaöarbankinn................ 30,00%
Landsbankinn.................. 27,00%
Sparisjóöir...................31,50%
Útvegsbankinn................ 29,00%
Verzlunarbankinn.............. 30,00%
Kjðrbðk Landsbankans:
Nafnvextir á Kjðrbók eru 35% á ári. Innstæöur
eru óbundnar en af útborgaóri fjárhæö er
dregin vaxtaleiðrétting 2,1%. Þó ekki af vöxt-
um liðins árs. Vaxtafærsla er um áramót. Et
ávöxtun á 3 mánaöa vísitölutryggöum reikn-
ingi aö viöbættum 2,50% ársvöxtum er hærri
gildir hún og fer matið fram á 3 mánaóa fresti
Kaskó-reikningur.
Verzlunarbankinn
tryggir að innstæóur á kaskó-reikning-
um njóti beztu ávöxtunar sem bankinn
býöur á hverjum tíma.
Sparibðk með sárvðxtum hjá Búnaðarbank-
anum:
Nafnvextir eru 35,0% á ári. Innistæður eru
óbundnar, en dregin er 1,8% vaxtaleiðrétting
frá úttektarupphæö.
Vextir liöins árs eru undanþegnir vaxtaleiö-
réttingu. Vaxtafærsla er um áramót. Geröur er
samanburöur viö ávöxtun 3ja mánaöa verö-
tryggöra reikninga og reynist hún betri, er
ávöxtunin hækkuð sem nemur mismuninum.
Ársávöxtun 18 mánaöa reikninga er borin
saman vö ávöxtun 6 mánaöa verótryggöra
reikninga. Vaxtafærsla tvisvar á ári.
Spariveltureikningar:
Samvinnubankinn............. 24,00%
Innlendir gjakfeyrisreikningar:
Bandarikjadollar
Alþýðubankinn.................. 940%
Búnaöarbankinn.................8,00%
lónaöarbankinn.................8,00%
Landsbankinn................... 740%
Samvinnubankinn....... .......7,00%
Sparisjóóir....................8,00%
Útvegsbankinn.................. 740%
Verzlunarbankinn...............7,50%
Stertingspund
Alþýöubankinn.................. 940%
Búnaóarbankinn................ 10,00%
lönaöarbankinn....... ....... 840%
Landsbankinn....... ..........10,00%
Samvinnubankinn....... ......8,00%
Sparisjóöir.................... 840%
Útvegsbankinn................. 10,00%
Verzlunarbankinn..............10,00%
Vestur-þýsk mðrk
Alþýðubankinn..................4,00%
Búnaóarbankinn....... .........4,00%
lönaöarbankinn....,............4,00%
Landsbankinn...................4,00%
Samvinnubankinn....... ......4,00%
Sparisjóóir....................4,00%
Útvegsbankinn..................4,00%
Verzlunarbankinn...............4,00%
Danskar krðnur
Alþýöubankinn.................. 940%
Búnaöarbankinn................10,00%
lönaöarbankinn................. 840%
Landsbankinn..................10,00%
Samvinnubankinn................ 840%
Sparisjóöir................... 840%
Útvegsbankinn.................10,00%
Verzlunarbankinn..............10,00%
1) Mánaðarlega er borin saman ársávðxtun
á verðtryggðum og ðverðtryggðum Bðnus-
reikningum. Áunnir vextir verða leiðrðttir í
byrjun nsesta mánaðar, þannig að ávðxtun
verði miðuð við það reikningsform, sem
tuerri ávðxtun ber á hverjum fíma.
2) Stjömureikningar eru verðtryggðir og
geta þeir sem annað hvort eru eldri en 64 ára
eða yngri en 16 ára stofnað slíka reikninga.
3) Trompreikningar. Innlegg óhreyft í 6
mánuði eða lengur vaxtakjðr borin saman
við ávðxtun 6 mánaða verótryggðra reikn-
inga og hagsUeðari kjðrin valin.
ÚTLÁNSVEXTIR:
Almennir víxlar, forvextir_________31,00%
Viðskiptavixlar
Alþýöubankinn................ 32,00%
Landsbankinn................. 32,00%
Búnaöarbankinn............... 32,00%
Iðnaöarbankinn............... 32,00%
Sparisjóöir.................. 32,00%
Samvinnubankinn............. 32,00%
Verzlunarbankinn..... ....... 32,00%
Yfirdráttartán af hlaupareikningum:
Viöskiptabankarnir........... 32,00%
Sparisjóöir.................. 32,00%
Endurseljanleg lán
fyrir innlendan markað------------ 24,00%
lán í SDR vegna útflutningsframl...... 940%
Skuldabrðf, almenn:_______________ 34,00%
Viðskiptaskuldabréf:-------------- 34,00%
Verðtryggð lán miðað við
lánskjaravisitölu
í allt aö 2% ár....................... 4%
lengur en 2% ár....................... 5%
Vanskilavextir------------------------48%
Överðtryggð skuldabréf
ulgefin fyrir 11.08/84............ 34,00%
Lífeyrissjódslán:
Ltfeyrissjóður starfsmanna ríkisins:
Lánsupphæö er nú 300 þúsund krónur
og er lániö vísitölubundiö meö láns-
kjaravísitölu, en ársvextir eru 5%.
Lánstimi er allt aö 25 ár. en getur veriö
skemmri, óski lántakandi þess, og eins
ef eign sú, sem veö er í er lítilfjörleg, þá
getur sjóöurinn stytt lánstímann.
Lífeyrissjóður verzlunarmanna:
Lánsupphæö er nú eftir 3ja ára aöild aö
lífeyrissjóönum 144.000 krónur, en fyrir
hvern ársfjóröung umfram 3 ár bætast
viö lániö 12.000 krónur, unz sjóösfélagi
hefur náö 5 ára aöild aö sjóönum. Á
timabilinu frá 5 til 10 ára sjóösaöild
bætast viö höfuðstól leyfilegrar láns-
upphæöar 6.000 krónur á hverjum árs-
fjóröungi, en eftir 10 ára sjóösaöild er
lánsupphæöin oröin 360.000 krónur.
Eftir 10 ára aöild bætast viö 3.000 krón-
ur fyrir hvern ársfjóröung sem líöur. Þvi
er í raun ekkert hámarkslán í sjóönum.
Höfuöstóll lánsins er tryggður meö
lánskjaravisitölu, en lánsupphæöin ber
nú 5% ársvexti. Lánstiminn er 10 til 32
ár aö vali lántakanda.
Lánskjaravísitalan fyrir mars 1985 er
1077 stig en var fyrir febr. 1050 stig.
Hækkun milli mánaöanna er 2,6%. Miö-
aö er viö visitöluna 100 í júní 1979.
Byggingavísitala fyrir jan. til mars
1985 er 185 stig og er þá miöaö viö 100
í janúar 1983.
Handhafaakuldabrðf i fasteigna-
viöskiptum. Algengustu ársvextir eru nú
18-20%.
Hin misheppnaða herför Arthurs Scargill. Teikmng/Nichoias Gariand
Verkfalli breskra kolanámumanna lokið:
Mikill ósigur fyrir
róttæku vinstri öflin
VERKFALLI námumanna í Bretlandi er lokið. Á aukaþingi Samtaka kola-
námumanna á sunnudag var samþykkt með naumum meirihluta að hvetja
námumenn að koma til starfa á ný, enda þótt ekki hafi náðst samkomulag
um deiluefnið, sem olii verkfallinu fyrir tæpu ári.
Urslit þessi eru almennt túlk-
uð sem mikill stjórnmála-
sigur fyrir Margaret Thatcher og
rikisstjórn hennar, og að sama
skapi niðurlægjandi ósigur fyrir
Arthur Scargill, marxistann her-
skáa, sem er leiðtogi Samtaka
námumanna, og hin róttæku
vinstriöfl I landinu, sem vilja
nota verkalýðshreyfinguna til að
fella lögmæta ríkisstjórn Bret-
lands.
Verkfallið hófst 12. mars í
fyrra og var markmið þess, að
koma í veg fyrir að stjórn kola-
námanna, sem eru ríkisreknar,
kæmi þeirri áætlun sinni í fram-
kvæmd að loka í áföngum 20
námum, sem ekki skila lengur
arði, en við það mundu 20 þúsund
námumenn missa atvinnuna.
Samtals eru námumenn í Bret-
landi 186.000 og námurnar 174.
Ólöglegt verkfall
Leiðtogar námumanna sögðu
að ekki kæmi til greina að fallast
á lokun náma, þar sem vinnsla
svarar ekki lengur kostnaði. Að-
eins væri unnt að réttlæta lokun
ef námurnar væru orðnar hættu-
legur vinnustaður eða kolin al-
gerlega uppurin. Eftir að Arthur
Scargill var kjörinn leiðtogi Sam-
taka námumanna árið 1982 hófst
hann þegar handa um að undir-
búa verkföll til að stöðva fyrir-
ætlun stjórnar kolanámanna.
Hann fór ekki dult með það, að
markmiðið var einnig að koma
ríkisstjórninni frá völdum.
Kol hafa um langan aldur verið
einhver þýðingarmesti orkugjafi í
Bretlandi og stöðvun kolafram-
leiðslu gat lamað atvinnulíf í
landinu og komið venjubundu
þjóðlífi úr skorðum. Árið 1974
leiddi verkfall kolanámumanna
til þess að þáverandi ríkisstjórn
Ihaldsflokksins undir forystu
Edwards Heath hrökklaðist frá
völdum. óbreyttir námumenn
voru hins vegar ekki þeirrar
skoðunar, að rétt væri að efna til
verkfalls og felldu tillögu Scar-
gills þar að lútandi þrívegis í alls-
herjaratkvæðagreiðslu.
Scargill boðaði þá til verkfalls
án þess að spyrja umbjóðendur
sína og hófst það hinn 12. mars í
fyrra, eins og fyrr segir. Um
fjórðungur námumanna hafði
það að engu og hélt áfram störf-
um, enda mat flestra lögfróðra
manna, að til þess væri boðað
með ólöglegum hætti. Þessir
löghlýðnu námumenn áttu hins
vegar erfitt með að fá að sinna
vinnu sinni því Scargill og sam-
herjar hans skipulögðu harðsvír-
aða verkfallsvörslu. Rekur ef-
laust marga lesendur minni til
frétta af átökum verkfallsvarða
við lögreglu og löghlýðna námu-
menn undanfarna mánuði. Þau
átök voru hatrammari en nokk-
urn óraði fyrir í upphafi: 1.500
lögreglumenn og hundruð námu-
manna slösuðust, næstum 10 þús-
und námumenn voru handteknir,
og í nóvember var leigubifreiðar-
stjóri, sem ók námumanni til
starfa, myrtur af verkfallsvörð-
um. 700 námumönnum var sagt
upp störfum fyrir ofbeldisverk.
Hvers vegna ósigur?
Eðlilegt er að spurt sé hvers
vegna Samtök námumanna biðu
ósigur í þessari vinnudeilu. Af
hverju unnu þau sigur 1974 og
felldu þáverandi ríkisstjórn?
Svarið er, að margt hefur
breyst í Bretlandi á röskum ára-
tug og ýmsar aðstæður voru aðr-
ar nú, en þegar efnt var til síð-
asta námuverkfalls. Nú voru t.d.
fyrir hendi miklar birgðir af kol-
um í landinu, önnur verkalýðsfé-
lög, sem veitt gátu námumönnum
stuðning, treystu sér yfirleitt
ekki til þess. Miklu skipti líka að
ríkisstjórnin gerði sér far um að
láta orkuver nota olíu í stað kola,
og fela þúsundum lögreglumanna
að verja kolanámur, þar sem
verkamenn voru enn að störfum,
og stáliðjuver og orkuver, sem
notuðu kol, fyrir árásum verk-
fallsvarða.
Aðstæður árið 1974 voru allt
aðrar og óhagstæðari. Þá voru
litlar birgðir af kolum til, og deil-
an hófst um sama leyti og araba-
ríkin settu Bretland í oliuflutn-
ingsbann, sem leiddi til þess að
taka varð upp þriggja daga
vinnuviku. Nú eru Bretar hins
vegar oiíuútflutningsþjóð og hafa
aðgang að margvíslegu öðru elds-
neyti, sem getur leyst kol af
hólmi.
Gífurlegt tjón af völd-
um verkfallsins
Námuverkfallið hefur haft í för
með sér mikið efnahagslegt tjón
fyrir breska ríkið, þjóðfélagið allt
og kolanámumenn og fjölskyldur
þeirra sérstaklega. Ríkisstjórnin
segir að verkfallið hafi kostað
þjóðarbúið hálfan annan milljarð
sterlingspunda (jafnvirði tæplega
68 milljarða ísl. króna), en óháðir
efnahagssérfræðingar segja að
tapið nemi líklega 3,0—3,6 millj-
örðum punda. í þessum tölum eru
innifalin útgjöld félagsmála-
stofnana, kostnaður við löggæslu,
tvöföldun árlegs tapreksturs
kolanámanna og aukið tap
tveggja annarra ríkisfyrirtækja,
Bresku járnbrautanna og Bresku
stáliðjuveranna. Talið er að hver
og einn námumaður hafi tapað
um tíu þúsund pundum af laun-
um sínum í verkfallinu og flestir
urðu að eyða aleigunni til að
framfleyta sér og sínum, því sá
stuðningur, sem leiðtogar námu-
manna föluðust eftir hjá öðrum
verkalýðsfélögum og stjórnvöld-
um í löndum eins og Sovétríkjun-
um og Líbýu, varð minni en vonir
voru bundnar við.
Endalok námuverkfallsins eru
mikill persónulegur ósigur fyrir
Arthur Scargill. Hann var í hópi
þeirra fulltrúa á þinginu á sunnu-
dag, sem greiddu atkvæði gegn
samþykktinni um að snúa aftur
til starfa. Nú segir hann að bar-
áttan muni halda áfram, þrátt
fyrir þessi úrslit, og leggur á það
áherslu að Samtök kolanámu-
manna hafi ekki fallið frá and-
stöðu við lokun óarðbærra náma.
Nýjar baráttuaðferðir verði tekn-
ar upp. Og það er atriði, sem
breska ríkisstjórnin og stjórn
kolanámanna hafa áhyggjur af.
óttast er að hinir herskáustu í
hópi námumanna muni koma af-
tur til starfa með það eitt að leið-
arljósi að valda skemmdum í
námunum og trufla eðlilega
vinnu þar.
Peter Walker, orkumálaráð-
herra, sagði í viðtali við breska
útvarpið í gær, að eina baráttan
sem nú væri framundan væri
fyrir endurreisn kolaiðnaðarins.
„Þeir námumenn," sagði hann,
„sem ætla að valda skemmdum á
kolanámunum eða hefja skæru-
hernað, eru að vinna námu sinni,
samfélaginu og eigin fjölskyldu
skaða." Reynslan ein verður hins
vegar að skera úr um hvort meiri-
hluti námamanna fylgir stefnu
heilbrigðrar skynsemi eða
skemmdarstefnu Árthurs Scar-
gill og félaga hans.
Heimildir: AP, The Times, The Daily
Telegraph. The Guardian, The Speetator.
Gudmundur Magnússon er
bladamadur á Morgunbladinu.