Morgunblaðið - 27.03.1985, Side 6

6
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. MARZ 1985
Messan
V
Eg hef lengi ætlað mér að rita
hér í dálkinn um útvarps-
messur, en ekki komið því í verk af
einhverjum ástæðum, kannski
vegna þess að predikunin hefir
ekki hrifið mig nægilega uppúr
skónum, fyrr en nú á sunnudag-
inn, að í stól Garðakirkju steig
ungur prestur, séra örn Bárður
Jónsson, er flutti skínandi predik-
un er vel má sjá stað á prenti. Vil
ég leyfa mér að minnast á örfá
atriði í máli séra Arnar.
í fyrsta lagi kom séra Örn fram
með þá kenningu að senn stæði
fyrir dyrum .. trúarleg vakning á
íslandi. Byggði séra Örn þessa
skoðun á þvi, að á umliðnum öld-
um hefði oft komið fram vakning
heilags anda víða um heim, og slík
vakning hefði einmitt átt sér stað
á Vesturlöndum, á allra síðustu
árum. Eitt sérkenna þeirrar vakn-
ingar væri fyrirbeiðsla, og bæðu
nú kristnir menn víða um lönd
sérstaklega fyrir íslensku þjóð-
inni. Gaf séra Örn sterklega til
kynna að þetta fólk vænti ...
mikils trúarlegs atburðar á ís-
landi. Ég hef ekki heyrt þessa
kenningu fyrr en fagna henni
mjög, því hversu dásamleg verður
ekki sú stund er birtir yfir landi
voru, og hið andlega Ijós upp-
tendrar sálirnar.
Sjá, ég sendi yður. . .
En séra Örn notaðist ekki bara
við eigin orðabelg, hann seildist og
í skjóðu séra Jóns Vídalín, sem
reyndar fæddist að Görðum 1666.
Hræddur er ég um að sumum
hreintungustefnumanninum þætti
klúðurslegt málfarið hjá séra
Jóni, en söm er snilldin. Og texti
Jóns vakti hjá mér þá hugsun
hversu vonlítið er aö ætla sér að
hefta umbreytingu tungunnar,
mál vort hlýtur ætíð að bera keim
af umhverfinu og umbyltingu
lífsháttanna. En hitt er náttúru-
lega alvarlegra mál, þegar málfar
vort tekur að laga sig að málheimi
fjarlægra menningarsamfélaga,
þá er vissulega hætta á ferðum.
Það var annars athyglisvert, hve
alþýðlegt málfarið var hjá séra
Erni Bárði. Þannig eiga prestar að
vera, þeir eiga að tala tilgerðar-
laust og beint til fólks og taka
dæmi úr daglegu lífi, máli sinu til
áréttingar.
Þessu til stuðnings vil ég nefna
smá dæmisögu úr predikun séra
Arnar. Þar segir frá konu nokk-
urri er kom sárþyrst eftir Guðs
orði, til prests síns eftir fjórtán
ára bænastand. En hefurðu nokk-
urn tímann gefið þér tíma til að
hlusta á Guð? spurði prestur. Nei,
ég hef alltaf verið að biðja, sagði
konan. Þá skaltu nú hvíla þig svo-
lítið á bænagerðinni, en hlusta
þess í stað í svo sem 15 mínútur á
dag, til dæmis á meðan þú grípur í
prjónana þína. Nokkru síðar birt-
ist konan aftur hjá presti: Nú finn
ég návist hans.
. . og ég þekkti eigi
Þannig brýst ljósið til okkar í
gegnum litla dæmisögu, sem segir
okkur að hvíla eyrun andartak frá
skarkala heimsins, og þá muni oss
berast vísbending. Séra örn trúir
því að Guð sé persóna, sem tjáir
sig óbeint í táknum og vísbending-
um og stendur okkur nærri. Guð
er þannig ekki óljós andi á sveimi
um algeim, hann er persónulegur,
gæddur vilja og þrám. Einn mesti
guðfræðingur þjóðarinnar sagði
eitt sinn við mig, er ég spurði
hann að því, hver væri skýringin á
því, að algóður Guð legði stundum
óbærilega byrði og sorgarklafa á
herðar sumra einstaklinga. Lestu
Jobsbók, þar er rætt um þennan
leyndardóm. Máski er þar að finna
þann persónulega vin er öllu veld-
ur?
Ólafur M.
Jóhannesson
ÚTVARP / S JÓN VARP
Fjallað um aðskilnaðar-
stefnuna í S-Afríku
■■■■■ Hinn vikulegi
OA 20 þáttur „Mál til
umræðu" er á
dagskrá útvarps í kvöld
kl. 20.30. Að þessu sinni er
það þó ekki þeir félagar
Matthías Matthíasson og
Þóroddur Bjarnason sem
stjórna þættinum heldur
nemendur í öðrum bekk
Leiklistarskóla íslands og
fjallar þátturinn um að-
skilnaðarstefnu stjórn-
valda í Suður-Afríku.
Þátturinn er unninn í
tengslum við NOD, sam-
starf framhaldsskóla-
nema á Norðurlöndum, en
í tilefni af ári æskunnar
standa námsmenn á Norð-
urlöndum fyrir miklu
framtaki í samvinnu við
hjálparstofnanir kirkn-
anna i viðkomandi lönd-
um, til að bæta kjör
svartra í Suður-Afríku, þá
sérstaklega hvað varðar
menntamálin. Hápunktur
verkefnisins er á morgun,
fimmtudag, en þá verður
fyrirtækjum boðinn
vinnukraftur námsfólks í
einn dag gegn greiðslu
lágmarkslauna. Fénu sem
safnast verður varið til
styrktar æskulýðsdeildar
Samkirkjuráðs Suður-
Afríku til uppbyggingar
menntamála sem fyrr
I þættinum í kvöld
verður fjallað um kyn-
þáttaaðskilnaðinn í Suð-
ur-Afríku en í kosningum
1948 sigraði Þjóðernis-
flokkurinn og í kjölfarið
var aðskilnaðarstefnan
fullmótuð og bundin
stjórnarskrá. Rakin verð-
ur þróun mála fram til
dagsins í dag, fjallað um
menntunar og menning-
armál í Suður-Afríku og
leikin tónlist inn á milli.
Fræðslumynd um
hugsýki
■i Síðast á dag-
40 skrá sjónvarps
“ í kvöld er kan-
adísk fræðslumynd um
rannsóknir á þunglyndi
eða hugsýki eins og það er
oft kallað.
Fjallar myndin um
sálfræðiprófessor sem
varð fyrir því óláni að
verða gripinn sjúklegu
þunglyndi og er sagt frá
því sem hann gekk í gegn-
um. Þá verður rætt um
rannsóknir sem gerðar
hafa verið á orsökum
hugsýki eða þunglyndis.
Ymsir hafa haldið því
fram að þunglyndi sé
efnaskiptasjúkdómur, þ.e.
efnaskipti heilans séu
óeðlileg, aðrir vilja meina
að sjúkdómurinn sé að-
eins sálræns eðlis.
Nýjustu rannsóknir
benda þó til þess að hvort
tveggja muni koma til og
einnig að eiginleikinn að
verða gripinn slíku þung-
lyni sé ef til vill arfgeng-
ur. Hins vegar þurfi
ákveðið áreiti úr um-
hverfinu til þess að þung-
lyndi komi fram. Sam-
kvæmt þessu þurfa því
ekki allir þeir sem erfa
eiginleikann, að verða
gripnir hugsýki, heldur
þarf sambland með-
fæddra eiginleika og
áhrifa umhverfisins. Loks
verða sýndar í þættinum
tilraunir sem gerðar hafa
verið til að ráða bót á
hugsýkinni.
David Attenborough í skógarferð.
Frumskógarlíf
4. þáttur myndaflokksins
Lifandi heimur
■i Fjórði þáttur
40 breska heim-
“ ildamynda-
flokksins Lifandi heimur
er á dagskrá sjónvarps í
kvöld og nefnist hann
Frumskógarlíf.
í þessum þætti heim-
sækir David Attenbor-
ough stærstu frumskóga
jarðarinnar, á Amazon-
svæðinu, í Malaysíu og
víðar, í þeim tilgangi að
kanna hið fjölskrúðuga
dýra- og plöntulíf sem þar
þrífst.
Attenborough lætur
fátt aftra sér í rannsókn-
arferðum sínum og í þess-
um þætti vílar hann það
ekki fyrir sér að klifra
upp í risa tré nokkuð í
regnskógi Asíu til að
kanna hið fjölskrúðuga
dýralíf sem eitt tré getur
haft að geyma. Rannsakar
hann hvert belti fyrir sig,
og þær mismunandi dýra-
tegundir sem lifa á hverju
belti.
En plöntulífið er ekki
síður fjölskrúðugt en
dýralifið og fáum við til
dæmis að berja augum,
stærsta blóm veraldar,
sem ku vera all sérkenni-
legt, svo ekki sé meira
sagt.
ÚTVARP
MIÐVIKUDAGUR
27. mars
7.00 Veöurfregnlr. Fréttir.
Bæn.
A virkum degi. 7.20 Leikfimi.
Tilkynningar.
7.55 Daglegt mál. Endurt.
þáttur Siguröar G. Tómas-
sonar frá kvöldinu áöur.
8.00 Fréttir. Tilkynningar.
Dagskrá 8.15 Veðurfregnir.
Morgunorð: — Niels Arni
Lund talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna:
. Albert" eftir Ole Lund
Kirkegaard. Valdls Óskars-
dóttir les pýöingu Þorvalds
Kristinssonar (3).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynn-
ingar. Tónleikar. 9.45 Þing-
fréttir.
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir. Forustugr. dagbl.
(útdr.).
10.45 islenskir einsöngvarar og
kórar syngja.
11.15 Ur ævi og starfi Islenskra
kvenna
Umsjón: Björg Einarsdóttir.
11A5 Islenskt mál
Endurtekinn þáttur Guörúnar
Kvaran frá laugardegi.
12.00 Dagskrá. Tónleikar. Til-
kynningar.
12^0 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar
13út0 Barnagaman
Umsjón: Sólveig Pálsdóttir.
13J0 Þýsk dægurlög
14.00 „Eldraunin" eftir Jón
Björnsson
Helgi Þorláksson les (5).
14.30 Miödegistónleikar
Hornkonsert I Es-dúr eftir
Christoph Förster. Barry
Tuckwell og St. Martin-in-
the-Fields hljómsveitin leika:
Neville Marriner stjórnar.
14A5 Popphólfið
— Bryndís Jónsdóttir.
15M Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veðurfregnir.
16.20 Johann Sebætian Bach
— Ævi og samtlö
eftir Hendrik Willem van
Loon. Þýtt hefur Arni Jóns-
son frá Múla.
19.05 Afmælismót Taflfélags
Húsavlkur.
Friðrik Ólafsson flytur
skákskýringar.
19.25 Aftanstund. Barnaþáttur
meö innlendu og erlendu
efni: Sðguhorniö — Skipiö
sem gat siglt bæði á sjó og
landi, sögumaður Halldór
Torfason. Kanlnan meö köfl-
óttu eyrun og Högni Hinriks,
sögumaöur Helga Thorberg.
1150 Fréttaágrip á táknmáli.
20.00 Fréttir og veður.
20.30 Auglýsingar og dagskrá.
20.40 Lifandi heimur. 4. Frum-
skógallf.
Jón Múli Arnason les (3).
16.50 Síödegistónleikar
Sellósvlta nr. 1 I G-dúr eftir
Johann Sebastian Bach.
Gunnar Kvaran leikur.
17.10 Slðdegisútvarp
Tilkynningar
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Kvðldfréttir. Tilkynningar.
19.45 Málræktarþáttur
Baldur Jónsson formaöur Is-
lenskrar málnefndar flytur.
19-50 Horft I strauminn
með Kristjáni Róbertssyni.
(RUVAK.)
20.00 Útvarpssaga barnanna:
■ Grant skipstjóri og börn
hans“ eftir Jules Verne.
Ragnheiður Arnardóttir les
MIÐVIKUDAGUR
27. mars
Breskur heimildamynda-
flokkur I tólf þáttum.
Umsjónarmaöur David Att-
enborough. I þessum þætti
er m.a. sýnt hiö ótrúlega fjöl-
skrúðuga llf sem eitt risatré I
regnskógí I Aslu hefur að
geyma.
Þýðandi og þulur Óskar Ingi-
marsson.
21.50 Herstjórinn. Sjöundi þátt-
ur.
þýöingu Inga Sigurðssonar
(13).
20.20 Mál til umræöu
Þátturinn fjallar um aöskiln-
aðarstefnu stjórnvalda I
Suður-Afríku og er unninn af
nemendum í öðrum bekk
Leiklistarskóla Islands.
21.00 Organleikur I Kristskirkju
Höröur Askelsson leikur á
tónleikum I mars I fyrra.
a. Svlta eftir Jean Adam
Guilain.
b. Prelúdla I e-moll eftir Nik-
olaus Bruhns.
c. Inngangur og passa-
caglia I d-moll eftir Max Reg-
er.
21.30 Að tafli
Jón Þ. Þór flytur skákþátt.
Bandarfskur framhalds-
myndaflokkur I tólf þáttum,
gerður eftir metsölubókinni
.Shogun'' eftir James Cla-
veil.
Leikstjóri Jerry London. Að-
alhlutverk: Richard Chamb-
erlain, Toshiro Mifune og
Yoko Shimada.
Þýðandi Jón O. Edwald.
22.40 Baráttan viö hugsýkina.
Kanadfsk fræðslumynd um
rannsóknir á þunglyndi.
orsökum þess og tilraunir til
aö ráöa bót á þvf.
Þýðandi Jón O. Edwald.
23.10 Fréttir (dagskrárlok.
22.00 Lestur Passlusálma (44)
22.15 Veðurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
Orð kvöldsíns.
22.35 Tlmamót
Þáttur I tali og tónum. Um-
sjón: Arni Gunnarsson.
23.15 Nútfmatónlist
Þorkell Sigurbjðrnsson kynn-
ir.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
10.00—12.00 Morgunþáttur
Stjórnandi: Kristján Sigur-
jónsson.
144)0—15.00 Eftir tvö
Stjórnandi: Jón Axel Ólafs-
son.
15.00—16.00 Nú er lag
Gömul og ný úrvalslög að
hætti hússins.
Stjórnandi: Gunnar Salvars-
son.
16.00—17.00 Vetrarbrautin
Þáttur um tómstundir og úti-
vist.
Stjórnandi: Júllus Einarsson.
17.00—18.00 Tapaö fundið
Sögukorn um soul-tónlist.
Stjórnandi: Gunnlaugur Sig-
fússon.
SJÓNVARP