Morgunblaðið - 27.03.1985, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. MARZ 1985
25
Viðskipti Hitaveitu Suður-
nesja við íslandslax hf.
— eftir Ingólf
Aðalsteinsson
í blaðaviðtölum og annarri um-
fjöllun fjölmiðla undanfarna daga
hefir nokkuð á það skort að fram
kæmi fullnægjandi upplýsingar
um viðskipti HS og íslandslax hf.
í einhvenu blaðaviðtali telur
Þorsteinn Olafsson, stjórnarfor-
maður íslandslax hf., að tilboð HS
um sölu á heitu vatni til eldis-
stöðvar tslandslax hf. sé ekki sam-
keppnishæft við raforku.
Við þessa staðhæfingu er það
eitt að athuga, að ekki er tekið
fram við hvaða verð er miðað. Sá
hitunartaxti rafmagns, sem hús-
eigendur á Suðurnesjum greiða í
dag, bendir ekki til þess að þessi
staðhæfing sé rétt. Þess er enn-
fremur getið að vatnsverð sé nær
helmingi hærra en í Reykjavík,
(það er 53% hærra).
Tilboð HS byggist á því að Is-
landslax hf. fengi tonnið keypt á
kr. 26,00 meðan almenn gjaldskrá
er kr. 38,00. Þessi afsláttur er tal-
inn mögulegur með því að íslands-
lax hf. greiddi 15,5 millj. í tengi-
gjald vegna heimtaugar, sem er
6,55 km að lengd, en það er um %
af áætluðum kostnaði hennar. 1
þeim reikningi er við það miðað að
heimtaugin jafngilti því dreifi-
kerfi, sem stendur að baki við-
skiptum annarra notenda. ís-
landslax hf. er, sem sagt að greiða
vatnið fyrirfram að hluta, þ.e. þeir
greiða álíka mikið og aðrir not-
endur á svæðinu, þegar upp er
staðið.
Heyrst hafa þau sjónarmið að
verðskrá til atvinnuuppbyggingar
eigi að vera verulega lægri en al-
menn gjaldskrá, en það þýðir að
sjálfsögðu að hækka verður
gjaldskrána til annarra notenda,
en slík ákvörðun hefir ekki verið
tekin hjá HS.
Það er hinsvegar alveg út í hött
að bera vatnsverð HS saman við
vatnsverð í Reykjavík eða nokk-
Ingólfur Aðalsteinsson
„Framvinda og niður-
staða þessara mála
ásamt þeirri staðreynd
að ferskvatn og varma-
orka er takmörkum háð,
sýnir í hnotskurn að
ekki verður við það un-
að að útdeiling þessara
verðmæta verði í hönd-
um óskyldra hagsmuna-
aðila.“
urrar annarrar hitaveitu í land-
inu. HS þarf að standa við sínar
skuldbindingar vegna eigin fjár-
festinga og ekki gefast aðrir
möguleikar til tekjuöflunar en
sala á framleiðsluvöru fyrirtækis-
ins.
Það er ekki rétt hjá Þorsteini að
slitnað hafi upp úr viðræðum við
HS. Samningar við HS hafa staðið
yfir allt frá 31. október 1984 til 5.
febrúar 1985, en á þeim fundi
töldu fulltrúar íslandslax hf. að
aðilar hefðu náð saman og ekki
væri annað eftir en ljúka samn-
ingsgerð með undirskriftum aðila.
Síðan er allt hljótt með framhald-
ið, að öðru en því, að fulltrúar ís-
landslax hf. leggja allan tímann á
það áherslu, að framkvæmdir við
hitalögn hefjist hið allra fyrsta og
verði við það miðað að hitalögn-
inni til eldisstöðvarinnar sé lokið
1. maí 1985.
Pulltrúar HS töldu litlar líkur á
því, að hægt væri að ganga frá
lögn á svo skömmum tíma, enda
var pípuefnið ekki til í landinu og
starfsmenn HS töldu ekki varlegt
að panta það fyrr en samningur
væri undirskrifaður.
Leið nú febrúar og ekki var
gengið frá samningi. Það er fyrst
4. mars að tilkynnt er af fulltrúa
íslandslax hf. að samningur við
HS „skuli settur í salt“. Ekki
komu þá fram neinar athuga-
semdir um kostnaðarverð á vatni
eða tengingu.
Næstu fréttir, sem HS berast af
málum íslandslax hf. er 7. mars,
en þá fréttist úr dóms- og kirkju-
málaráðuneyti að verið sé að
ganga frá samningi við íslandslax
hf. um leiguréttindi í landi Staðar
ásamt réttindum til nýtingar á
heitu og köldu vatni.
Ekki verður því trúað, að samn-
ingar milli Islandslax hf. og
Kirkjumálaráðuneytis hafi hafist
í byrjun febrúar, trúlegra er að
samningagerð við HS hafi aðeins
verið höfð að yfirvarpi, til þess að
grunsemdir skyldu ekki vakna um
að íslandslax hf. væri að laumast
inn um kjallaragluggann hjá hita-
veitunni.
Þorsteinn Ólafsson lætur þess
getið í einhverju blaðaviðtali að
samningur Islandslax hf., um
hita- og vatnsréttindi í Staðar-
landi sýni að stjórnvöld leggi sig
fram um að greiða fyrir atvinnu-
uppbyggingu á Suðurnesjum. Ekki
skal það dregið í efa, að stjórnvöld
vilji styðja atvinnuuppbyggingu á
því svæði, en sé þessi aðgerð
stefnumarkandi fyrir aðgerðir
stjórnar til atvinnuuppbyggingar,
þá er það eigi að síður ljóst að
fimm til sex laxeldisstöðvar, sem
nú eru búnar að tryggja sér land á
Reykjanesi, hljóta að fá sömu
fyrirgreiðslu og Islandslax hf.
Jafnframt hlýtur sú spurning að
vakna hvort ríkissjóður sé til-
búinn að greiða niður orkuverð
þeirra fyrirtækja á Suðurnesjum,
sem nú þegar kaupa orku sína af
Hitaveitu Suðurnesja.
Það skal hinsvegar staðhæft hér
að enginn Suðurnesjamaður trúir
því að allir ráðherrar ríkigstjórn-
arinnar stefni að því að gefa lax-
eldisstöðvum tiltæka varmaorku
og ferskvatnsforðann á Reykja-
nesi, sem óhjákvæmilega myndi
leiða til þess að Suðurnesjamenn
mættu aftur taka upp olíukynd-
ingu.
Framvinda og niðurstaða þess-
ara mála ásamt þeirri staðreynd
að ferskvatn og varmaorka er
takmörkum háð, sýnir í hnotskurn
að ekki verður við það unað að
útdeiling þessara verðmæta verði
í höndum óskyldra hagsmunaað-
ila.
Ingólfur Aðalsteiasson er fram-
kræmdastjóri Hitareitu Suður-
nesja.
AFMÆUSVERÐ
© IDAG
Pöntunarfélög eru
hrein móðgun við
kaupmenn
— segir Gunnar Hjaltason frá Reyðarfirði
KAUPMENN lýstu mikilli óánægju með rekstur pontunar- og innkaupafé-
laga fyrirtækja og opinberra stofnana á aðalfundi Kaupmannasamtakanna
sl. fimmtudag. Einn fundamanna lýsti þessu sem „hreina móðgun“ við
kaupmenn og nefndi sem dæmi, að starfsmannafélag Sjúkrahússins á Eg-
ilsstöðum hefði keypt meira af ávöxtum fyrir jól en Verzlunarfélag Austur-
lands. Þá lýstu þeir áhyggjum sínum af aukinni sölu heildsala og framleið-
enda beint til notenda.
Magnús E. Finnsson fram-
kvæmdastjóri gerði pöntunarfé-
lögin fyrst að umræðuefni í fyrir-
spurnartíma viðskiptaráðherra og
spurði hvort ekki væri tímabært
að fella brott ákvæði laga um
pöntunarfélög. Sagði hann sem
dæmi, að á Laugaveginum væri
rekin verzlun Landsbanka íslands
sem seldi vörur til starfsmanna
sinna á kostnaðarverði. Þar að
auki greiddi bankinn allan kostn-
að af húsnæði, rafmagn og laun
starfsfólks.
Gunnar Hjaltason frá Reyðar-
firði sagði félög þessi hreina
móðgun við kaupmenn og nefndi
dæmið um starfsmannafélag
Sjúkrahússins á Egilsstöðum.
Hann sagði þetta mun meira mál
fyrir kaupmenn úti á landsbyggð-
inni og tiltók að RARIK á Egils-
stöðum væri að koma upp slíkri
verzlun fyrir starfsmenn sína. Þar
sem starfsmenn fyrirtækis væru
10—12 á stað þar sem allir þekktu
ísfugl
Va pönnukjúklingur ..... kr. 70
Pönnuborgari ............ kr. 55
Pönnusamloka ............ kr. 40
Pönnufiskur ............. kr. 30
Franskar kartöflur ...... kr. 20
Salat ................... kr. 15
Sósur ................... kr. 15
Gos meö mat ............ kr. 0
ís (eftir mat) ......... kr. 0
J ÍSIAURAM S
alla, tækju slíkar verzlanir um-
talsverðan hlut af viðskiptunum.
Hann tiltók ennfremur, að vegna
samninga sjómanna, bæri útvegs-
mönnum að útvega hlífðarfatnað
til þeirra á heildsöluverði, þar af
leiðandi væri slíkan fatnað ekki
lengur að finna í sinni verzlun. Þá
gerði hann einnig að umræðuefni
beina sölu heildsala og framleið-
enda og tiltók, að hver sem væri
gæti gengið inn í Smjörlíki hf. og
keypt framleiðsluvörur þar á
heildsöluverði.
I svörum ráðherra, Matthísar Á.
Mathiesen, kom m.a. fram, að slík
pöntunarfélög hefðu af og til verið
rekin, en yfirleitt lognast út af
sjálfkrafa, eins og hann orðaði
það. Hann sagði síðan: „Ég tel
heilbrigðast að hafa frelsið sem
mest og tel að það skili sér bezt til
allra aðila. Ég mun skoða þetta
mál sérstaklega í tengslum við
endurskoðun á lögum sem þetta
varða.“
Hraórétta veitingastaður
Á HORþll TRYGGVAGÖTU
OG POSTHUSSTRÆTIS
SÍMI16480
SMÁSALA
IONBUO 2 - GARÐABÆ - SÍMI 46033
ísfugl
Fuglasláturhúsiö aö Varmá
Reykjavegi 36 Mostellssve*t
Simar 91-66103 og 66766