Morgunblaðið - 16.04.1985, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 1985
29
yfir hana að öðru leyti. Við þre-
menningarnir, sem eigum mynd-
ina, höfum verið að sækja um fé
til að gera þetta, en Kvikmynda-
sjóður hefur ekki haft áhuga. Við
það situr, enda kannski eðlilegt að
hentugra sé að búa að sínum hlut-
um hér heima, uppboðshömrum
sem öðru.
Undirritaður átti nokkurn þátt í
tilurð Kvikmyndasjóðs og vill
honum vel. En alveg er ómögulegt
að ætlast til þess að þeir menn,
sem að þessu sinni önnuðust út-
hlutun geti séð út yfir dægur-
vandamálin og grátkórinn, og
hugað að því sem meira máli
skiptir, að hér rísi upp sterkur
kvikmyndaiðnaður í höndum
manna, sem hafa þegar nokkra
reynslu fyrir því sem ekki teljast
færar leiðir. Síðast í dag var einn
þessara úthlutunarmanna að til-
kynna: „Við höfum heyrt það ofan
í kvikmyndagerðarmenn að þeir
virðast vera þess sinnis, að ekki sé
ástæða til þess að skipta í mjög
marga hluta á meðan fé það sem
til ráðstöfunar er er ekki meira."
Þrátt fyrir þetta viðhorf kvik-
myndagerðarmanna kom það ekki
í veg fyrir að veitt var fé til
tveggja nýrra mynda í þeim mæli,
að Kvikmyndasjóður kemur til
með að bera ábyrgð á því síðar að
uppboðshamarinn mun hvíla yfir
höfðum framleiðenda. Kvik-
myndagerð er að því leyti stóriðja,
að hún þarfnast gífurlegs fjár-
magns í byrjun, og erlendis er við-
tekin venja að líta svo á, að ekki
verði séð hvort tap eða gróði er á
mynd fyrr en að fimm árum liðn-
um. Lánakerfið hér leyfir ekki svo
langan tíma, enda er mynd talin
hafa farið á hausinn, geti hún ekki
greitt allan kostnað upp í topp
innan tveggja ára í lengsta
lagi. Kvikmyndasjóði er ætlað að
veita það mikið fé í byrjun til ein-
stakra verka, að yfir þennan
agnúa fljóti.
En það er öðru nær en sjóðnum
sé ætlað slíkt hlutverk. Úthlutun-
in nú er einmitt dæmigerð um al-
gjöran ófarnað í fjárveitingum, og
sýnir að þeir sem um úthlutunina
fjölluðu hafa ekki hundsvit á því
sem þeir eru með í höndunum, og
hafa að auki ekki verið færir um
að draga ályktanir af þeim bjarg-
ráðasjóðstilraunum, sem þeir voru
þá með tilburði til á sama tíma og
úthlutun fór fram til nýrra
mynda. Sama kerfið skal gilda
áfram, að hér verði minnst hundr-
að manns að basla í gerð kvik-
mynda í framtíðinni — og allir á
hausnum. Það er alveg ljóst, að
það verður á ábyrgð Kvikmynda-
sjóðs hvaða myndir eru gerðar
hér, vegna þess að sjóðurinn verð-
ur að veita allt að 70% af verði
myndar miðað við kostnaðaráætl-
un, sem fylgir umsókn, og fram-
leiðendur eiga að neita að róa af
stað með minna hlutfall.
Mikið hefur verið talað um, að
ekki hafi fengist lögskipað tillag
til sjóðsins og hefur fjármála-
ráðherra legið undir ámæli fyrir
það. En reikna má með að honum
hafi fundist sem svo, að of miklu
fé væri verið að veita út í óviss-
una, og ekki lægi nógu skýrt fyrir
hvernig úthlutun yrði hagað, til að
hún þýddi ekki að eingöngu væri
verið að koma einhverjum nýjum
hugsjónamönnum undir uppboðs-
hamarinn. En fjármálaráðherra
veit auðvitað betur hverjar ástæð-
ur hans voru fyrir þröngri fjár-
veitingu. En hin þrönga fjárveit-
ing var jafnvel notuð af nefndinni
til að afsaka það, sem hún gerði
ekki. Hvað varðar umsókn Ágústs
Guðmundssonar vegna kvikmynd-
arinnar „Skáldsögu", sagði nefnd-
in á þá leið, að Ágúst yrði sjálfur
að sækja það fé í hendur fjármála-
ráðherra, og virðist honum þá
hafa verið áætlaðar ca. fjórtán
milljónir yrði lagaákvæðum full-
nægt. En auðvitað var þetta ekki
annað en ósvífni af nefndinni.
Hún veit eins og hver annar, að
Ágúst Guðmundsson á engan að-
gang að fjármálaráðherra og mun
ekki fara að krefja hann sam-
kvæmt tilmælum nefndarinnar.
Um skipan nefndarinnar að öðru
leyti verður næsta lítið sagt.
Um ástæður þess að bíóforstjóri
er í nefndinni er ekki vitað, nema
ef vera skyldi það, að bíóforstjórar
hafa aldrei veitt kvikmyndaiðnað-
inum neitt. Þeir hafa vanist því að
fá erlendar myndir hingað fyrir
spottprísa og dreifa þeim síðan
um landið fyrir enn minna verð,
eins og gefur að skilja. Þeir eru
því góðu vanir. Því er það, að þeg-
ar þarf að semja um sýningar á
íslenskum myndum, er mönnum
tekið með brosi á vör, en greiðslur
verða að vera þannig, að þær jafn-
ist á við bestu aðsókn. Kvik-
myndahúsin hafa því haft sitt á
þurru og aldrei þurft að greiða
eyri vegna íslenskra kvikmynda.
Þeim þykir betra að tapa á stöku
erlendri mynd.
Það er fullkomin ástæða fyrir
fjármálaráðherra að athuga vel
hvernig á að standa að úthlutun
úr Kvikmyndasjóði áður en full og
lögmæt fjárveiting til sjóðsins
tekur gildi. Við þurfum ekki frek-
ari fjöldaframleiðslu á íslenskum
kvikmyndum fyrir tilstyrk Kvik-
myndasjóðs, aðeins til að koma
einhverju ótilgreindu fólki undir
uppboðshamarinn. íslendingar
hafa lært af reynslunni í þessum
efnum. Þeim hefur orðið gangan á
braut kvikmyndanna heldur þung
í skauti. Samt er hér um ævintýri
að ræða, þar sem ekki verða fram-
ar þrædd öngstigin á mörkum
mannlegrar greindar, heldur tekið
á málum af fullri skynsemi, eins
og okkur ber að gera nú, þegar
barnabrekin liggja ljós fyrir.
Indriði G'. Þorsteinsson
er rithöíundur.
1
<000
CD
n
a i
U
t-i
3
4->
W
2
1
ÍD
CO
œ
'>>
n
|
ninn
• s
2
>
cn
CD
*
co .
u I
u
CD
n
i
nP
n
n
1 I
t-
oo
! I
Súluritið sýnir hve margir vinnudagar hafa tapast að meðaltali í löndunum
þrettán á árunum 1974—1983. Langflestir vinnudagar hafa tapast vegna
vinnudeilna á Ítalíu, en ísland fylgir fast á eftir.
Næstflestir vinnu-
dagartapastá
fslandi 74—’83
VINNUDEILUR á íslandi hafa vald-
ið því, að fslendingar hafa tapað að
meðaltali 1.041 vinnudegi árlega á
hverja 1000 starfsmenn á árunum
1974—1983. Aðeins ftalir hafa tapað
fleiri vinnudögum vegna vinnu-
deilna á sama tímabili, alls 1.320
dögum á hverja 1000 vinnandi
menn. Flestir dagar töpuðust hér-
lendis árið 1976, alls 309.950 dagar
en næstflestir á síðasta ári, 301.099
dagar. Þetta kemur fram í saman-
burði, sem gerður hefur verið af
ILO, Alþjóða vinnumálasambandinu
í Genf.
Næstir á eftir fslendingum
koma Bretar og Finnar með 439 og
433 tapaða daga á hverja 1000
starfsmenn. í aprílhefti frétta-
bréfs Vinnuveitendasambands ís-
lands, „Úr atvinnulífinu", scgir
um þetta mál, að ef litið sé til
þeirra þjóða, „sem hvað mestum
efnahagslegum árangri hafa náð á
tímabilinu, kemur í ljós að Japan-
ir hafa tapað 73 vinnudögum á
hverja þúsund starfsmenn, Norð-
menn 60, Þjóðverjar 32 og Austur-
ríkismenn og Svisslendingar 2
dögum.
Af yfirliti VSÍ má og sjá, að
fæstir vinnudagar töpuðust vegna
vinnudeilna hérlendis árið 1983,
alls níu. 1975 töpuðust með þess-
um hætti 62.531 vinnudagur, 1976
alls 309.950 dagar, 1977 voru tap-
aðir vinnudagar 189.600, árið eftir
51.270, 1979 töpuðust vegna vinnu-
deilna 15.970 vinnudagar á hverja
þúsund starfsmenn, 1980 voru
dagarnir 30.760. Árið 1981 töpuð-
ust 78.410 vinnudagar, árið eftir
119.000 vinnudagar, níu árið 1983
og 301.099 á síðasta ári.
Þaó er hugsanlegt
aó vió tökum bilinn þinn
upp inýjan eóa
notaóan Volvo
\
Notaður Volvo SK-bíll frá okkur
er með 6 mánaða ábyrgð
Bilanatíöni í Volvo er með því lægsta sem
þekkist. En engu að síður viljum við tryggja öryggi
og ánægju fjölskyldu þinnar sem best. Þess vegna
eru allir Volvo-bílar frá okkur með 6 mánaða
ábyrgð. Þeir hafa gengist undir SK-skoðun, verið
stilltir og yfirfarnir af bifvélavirkjum okkar.
Við höfum sannað
að góðir hlutir kosta ekki alltaf
mikla peninga
\U »* * <t +
SUÐURLANDSBRAUT 16 SÍMI 35200
Volvo er alltaf peninganna virði
Það eru auðvitað ýmsir bílar ódýrari en Volvo.
En það sem máli skiptir er að eigandi Volvo hefur
fengið mikið fyrir peningana sína.
Helsta metnaðarmál Volvo hefur ávallt verið að
smíða bíla sem tryggja öryggi bílstjóra og farþega,
eru lífseigir við erfiðar aðstæður og þægilegir í
akstri. Hvað þessi atriði varðar, þá er Volvo í
forystusveit meðal bílaframleiðenda.
SKODUN
J
N0TADUR V0LV0
óXÁNAEn
ABYRC.D
Það er auðveldara en þú heldur að
eignast nýjan Volvo
Við viljum auðvitað gera þér fært að eignast
nýjan Volvo um síðir. Heimsæktu okkur í
Volvosalinn og sjáðu hvað við höfum i boði. Ef þú
átt þokkalegan bíl, er hugsanlegt að við tökum
hann upp í nýjan eða notaðan Volvo. Þetta gæti
auðveldað þér að komast í hóp hamingjusamra
Volvo-eigenda.
Öryggið skiptir fjölskyldu þína
mestu máli
Það er ekki deilt um hve öruggur og áreiðanlegur
Volvo er. Volvo er draumabíll fjölskyldufólks um
víða veröld, - draumabíll þeirra sem láta sig mestu
varðaöryggi, þægindi og heill allrarfjölskyldunnar.