Morgunblaðið - 08.06.1985, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JÚNÍ 1985
15
Byggðastofnun-
óþörf stofnun
eftir Júlíus Sólnes
Á Alþingi, á síðustu dögum þess
þings, sem nú er að ljúka, er verið
að berja í gegn stjórnarfrumvarp
um Byggðastofnun íslands. Þess-
ari stofnun er ætlað að taka við
hlutverki Byggðadeildar Fram-
kvæmdastofnunar ríkisins. Marg-
efld af starfsliði og með auknum
tilkostnaði á hún að halda áfram
þeirri skýrslu- og áætlunargerð,
sem sumir halda að ein sér komi í
veg fyrir að byggðir landsins, utan
höfuðborgarsvæðisins, leggist í
eyði.
Á sama tíma og verið er að tala
um að draga úr miðstýringu og
stofnanaveldi höfuðborgarinnar
og efla sjálfsstjórn landsbyggðar-
innar, er stofnun eins og Byggða-
stofnun alger tímaskekkja. Skiptir
það litlu máli hvort henni yrði val-
inn staður á Akureyri eða ekki.
Miðstýringin er ekkert betri þótt
hún komi þaðan.
Fyrir 15—20 árum var ef til vill
þörf fyrir stofnun, sem gat aðstoð-
að landsbyggðina við að gera áætl-
anir um atvinnuþróun og eflingu
byggðar. Hagfræðilegar upplýs-
ingar, menntað og hæft starfsfólk
til þess að vinna úr þeim var vart
að finna nema á höfuðborgar-
svæðinu. Nú á tölvuöld er ástandið
allt annað. Hægt er að sækja allar
upplýsingar hvert sem er með
tengingum við tölvu- og upplýs-
ingabanka, og út um allt land er
nú hægt að finna vel menntað
starfsfólk, sem getur tekið að sér
hvers kyns þróunar- og áætlunar-
verkefni.
Sveitarfélögin í hinum ýmsu
landshlutum hafa myndað með sér
landshlutasamtök, sem einmitt er
ætlað að vinna að slíkum þróunar-
og skipulagsverkefnum, sem
Byggðastofnun eru ætluð. Lands-
hlutasamtök sveitarfélaga eru nú
sjö talsins, þ.e. Samtök sveitarfé-
laga á höfuðborgarsvæðinu, sem
eru þeirra yngst, Samtök sveitar-
félaga í Vesturlandskjördæmi,
Fjórðungssamband Vestfirðinga,
Fjórðungssamband Norðlendinga,
Samband sveitarfélaga í Austur-
landskjördæmi, Samtök sunn-
Ungir drengir í boltaleik fyrir framan skólahúsið á Flúðum sem á sumrin
breytist í hótel. Stytta Einars Jónssonar frá Galtafelli „Alda aldanna" á
miðri mynd.
Fjölgar á ferða-
mannaslóðum
Nyðra-Langholti, 5. júní.
ÞÓ AÐ fremur kalt hafi verið hér
að undanförnu viljum við meina
að sumarið sé komið. Ferðamönn-
um hefur fjölgað að undanförnu.
Þeir fyrstu fóru að sjást í byrjun
maí en nú koma stórir hópar að
Flúðum á hverjum degi. Það eru
hinir svokölluðu áningafarþegar
sem stoppa stutt hér á landi en
skjótast einn dag austur fyrir fjall
m.a. til að líta á Gullfoss og Geysi.
Þessir ferðamenn borða yfirleitt á
Flúðum. Sumarhótelið opnaði 1.
júní og að sögn Jóhannesar Sig-
mundssonar hótelstjóra hefur
mikið verð bókað í sumar. Hægt er
að hýsa þar 55—60 manns bæði í
skólanum og Skjólborg sem er
einskonar mótel sem opið er allt
árið.
Einhverjar skemmdir munu
hafa orðið hjá garðyrkjubændum í
kuldakastinu um og fyrir hvíta-
sunnuna en búið var að planta út
óvenjumiklu af káli. Ennig fauk
ofan af kartöflum sem búið var að
setja niður, en þá fraus á hverri
nóttu. Sauðburði er lokið og gekk
hann vel og frjósemi ánna er góð.
Bændur eru í vorönnum s.s. sá í
akra sína og bera á áburð. Svo er
að sjá og bíða hvort við fáum
þriðja óþurrkasumarið í röð um
heyskapartímann.
Sig. Sigm.
Skjólborg, vinsæll gististaður á Flúðum árið um kring. Ljóam. Sig. Sigm.
Júlíus Sólnes
lenskra sveitarfélaga og Samband
sveitarfélaga á Suðurnesjum.
Landshlutasamtökin halda uppi
svæðisskrifstofum með starfsliði,
sem sveitarfélögin kosta sjálf að
mestu leyti. Þótt þær hafi skilað
misjöfnum árangri, allt eftir vilja
og samstöðu sveitarfélganna, sem
að þeim standa, hefur í flestum
tilvikum orðið mikill og góður
„Á sama tíma og veriö
er að tala um aö draga
úr miðstýringu og stofn-
anaveldi höfuöborgar-
innar og efla sjálfs-
stjórn landsbyggöarinn-
ar, er stofnun eins og
Byggöastofnun alger
tímaskekkja. Skiptir
þaö litlu máli hvort
henni yröi valinn staöur
á Akureyri eða ekki.“
árangur af starfi þeirra. Þannig
hafa landshlutasamtökin til dæm-
is víða komið á fót iðnþróunarfé-
lögum og iðnþróunarsjóðum og
beitt sér fyrir margs konar nýj-
ungum í atvinnulífi landshlut-
anna. Landshlutasamtök sveitar-
félaga hafa þannig í reynd orðið
vísir að hinu svokallaða þriðja
stjórnstigi, sem nú er mikið rætt
um.
Hugmyndir manna um þriðja
stjórnstigið byggjast á erlendri
fyrirmynd. Landinu yrði þá skipt
niður í fylki, og fulltrúar á fylkis-
þingi kosnir beinni kosningu.
Fylkisþing og fylkisstjórn myndu
þá koma til með að annast mál
sem heilbrigðismál, fræðslumál og
samgöngumál fyrir fylkið. Alþingi
setti fjárlög og skipti fjármagni
því sem ætlað er til hinna ýmsu
málaflokka milli fylkjanna. Þar
með lyki afskiptum Álþingis og
ráðuneytanna í Reykjavík, en
fylkisstjórnin tæki við. Viðbúið er
að bruðlið og óráðsíðan sem ein-
kennir núverandi stjórnarfyrir-
komulag, myndi snarminnka. Að
minnsta kosti er víst, að undir
stjórn heimamanna í landshlutun-
um myndi það ekki sjást að full-
komnar heilsugæslustöðvar væru
nánast byggðar hlið við hlið,
nokkrir kílómetrar séu milli full-
kominna íþróttahúsa af stærstu
gerð í fámennum sveitum-og ann-
að í þessum dúr. Kjördæmapot
einstakra sveitarstjórna og at-
kvæðaveiðar þingmannanna hafa
sannarlega kostað þjóðina mikið.
Byggðastofnun ríkisstjórnar-
innar er með öllu óþörf. Þeim pen-
ingum sem henni eru ætlaðir væri
miklu betur varið til þess að efla
starf landshlutasamtakanna.
Væri nær að setja þeim einhvern
lagalegan starfsmanna, sem gerði
þeim betur kleift að sinna verk-
efnum sínum, m.a. verkefnum
fyrirhugaðrar Byggðastofnunar.
Höíundur er formaður Samtaka
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæó-
inu.
löntur
i qaröinn
ýmsar!
aróöurskala
Blóm um
vidavcröki
interfkjra
fXburöur. Þurrkaöur
^k^^Hotebu.nu.
raröáhokJ allskonar.
líSur.Garökönnur.
Úhker, svalaker.
Veggpottar í úrvaii.
Gróðurhúsinu viö Sígfún: Síivar 36770-686340
Metsölublad á hverjum degi!
85 4?