Morgunblaðið - 25.07.1985, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 25.07.1985, Blaðsíða 26
26 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. JÚLÍ 1965 Mikið um að vera hjá hestamönnum: Þrjú hestamannamót um helgina Hátíðisdagar hestafólks í Eyjafirði, Suðurlands- mót f Holtsmúla og félagsmót á Kaldármelum Morgunbladid/Valdimar Meðal þeirra sem munu mæta i „Hitíöisdaga hestafólks" eru Penni fri Akurhoíti og Magnús Halldórsson og munu þeir isamt fleiri góóum reyna að sli gildandi met í skeiðgreinunum. ÞAÐ verða nógir valkostirnir fyrir hestamenn um næstu helgi eins og flestar helgar sumarsins því alls þrjú hestamót veröa haldin. Hesta- mannafélögin í Eyjafirði halda sameiginlegt mót i Melgerðismelum og kalla þeir það „Hátíðisdaga hestafólks". Á bænum Holtsmúla í Landsveit verður haldið Suðurlands- mót í hestaíþróttum og i Kaldármel- um halda Snæfellingar sitt árlega fé- lagsmót. „Hátíðsdagar hestafólks" eru haldnir í annað skipti og er dagskráin með svipuðu sniði og í fyrra, þ.e. gæðingakeppni félag- anna þriggja, Léttis, Funa og Þrá- ins, sem standa að mótinu. Einnig verður haldið opið íþróttamót og kappreiðar á einni bestu kapp- reiðabraut landsins. Háð verður einvígi þar sem munu mætast annarsvegar Snjall frá Gerðum, nýbakaður sigurvegari í B-flokki gæðinga á Fjórðungsmótinu í Reykjavík, og Kristall frá Kol- kuósi, sem sigraði í B-flokki á Fjórðungsmótunum 1983 og 1979 á Norðurlandi. I A-flokki munu hinsvegar etja kappi saman Gormur frá Húsafelli og Sámur frá Vallanesi. Parakeppni verður haldin með sama sniði og í fyrra og í auglýsingu frá mótinu segir: „Komið og sjáið metin fjúka á bestu hlaupabraut landsins" og er engin goðgá að ætla að það geti gerst því til leiks munu mæta mörg bestu kappreiðahross land- ins, þar á meðal Tvistur frá Götu, sem setti met á þessum hátíðis- dögum í fyrra og skeiðhestarnir Leistur, sem er núverandi methafi í 150 metra skeiði, Penni, sem jafnaði met Leists fyrir stuttu og Villingur, sem hefur jafnað metið í 250 metrunum. Ef veður verður hagstætt má reikna með að ný met líti dagsins ljós. Suðurlandsmótið í hestaíþrótt- um sem nú er haldið í annað sinn verður haldið á bænum Holtsmúla hjá þeim hjónum Lísbet og Sig- urði Sæmundssyni sem kunn eru í röðum hestamanna. Er heldur fá- títt að hestamót séu haldin á sveitabæjum og í samtali við þau hjón kom fram að beiðni hafi komið um að mótið yrði haldið í Holtsmúla frá þeim íþróttadeild- um sem standa að mótinu, sem eru íþróttadeildir Sleipnis, Smára og Geysis. Skráning var í fullum gangi og því ekki ljóst hversu mik- il þátttakan verður en ljóst er að margir góðir hestar mæta til leiks ásamt knöpum sínum. f Holts- múla er 200 metra hringvöllur og skeiðbraut fyrir gæðingaskeið ásamt gerði fyrir hlýðnikeppni og nóg pláss er fyrir tjöld á staðnum. Á laugardagskvöldið verður sam- eiginleg grillveisla og að öllum lík- indum verður eitthvað til gamans gert að lokinni máltíð. Veður ætti ekki að skipta öllu máli því í Holtsmúla er griðarstór hlaða sem hægt er að nota fyrir grillveislu og kvöldvöku ef á þarf að halda. Hestamannamót Snæfellings á Vesturlandi verður á Kaldármel- um, mótssvæði félagsins, dagana 25.-26. júlí nk. Unglingadómar hefjast kl. 14.30 á föstudag, en strax á eftir verður dæmt í A og B flokki gæðinga. Dagskrá á laugardag hefst kl. 13.30 með hópreið, en síðan taka við kappreiðar og önnur dagskrá ásamt verðlaunaafhendingu. Menn eru þegar farnir að streyma að úr öllum byggðarlögum á Snæ- fellsnesi og nærliggjandi sveitum. Mjög góð aðstaða er á mótssvæð- inu, sex vellir, söluskálar, matar- aðstaða og tjaldstæði. Tvö fjórð- ungsmót hafa verið haldin áður á Kaldármelum, árin 1980 og 1984. Dómskólinn í Lundi 900 ára Elsti starfandi skóli á Noröurlöndum Eigendur Grósku, Ragnheiður og Magnús. Mikil gróska í garð- yrkjustöðinni Grósku eftir Pétur Pétursson Þann 21. maí herrans árið 1085 undirritaði Knútur konungur hinn helgi gjafabréf upp á mörg þúsund kúgildi og a.m.k. 50 jarðir er renna skyldu undir biskupsstólinn í Lundi. Gjöfin var, samkvæmt bréfinu sem varðveist hefur í handriti frá 12. öld, brúðargjöf konungs til hinnar nýju dóm- kirkju, sem þá var ekki enn full- byggð. Gjöf þessi gerði stólnum kleift að setja á stofn og reka skóla þar sem kirkjan menntaði presta og forsöngvara sína næst- komandi aldir. Dómskólinn er enn starfandi og telst því elsta skóla- stofnun á Norðurlöndunum. Hann hefur að vísu vaxið frá hinni and- Iegu móður sinni, dómkirkjunni, flutt að heiman ef svo má segja og lifir nú í þjónustu veraldlegs menntakerfis sem menntaskóli samkvæmt nýja kerfinu. Þar eru nú um 1.500 nemendur við nám á hinum ýmsu brautum, allt frá fornmálum til flugvirkjunar. Konunglegir gestir í tilefni afmælisins fjölmenntu gamlir nemendur skólans til Lundar og mikið var um dýrðir á afmælisdaginn sjálfan. Þar voru sænsku konungshjónin mætt ásamt Margréti Danadrottningu. Eins og vera bar var upphafsins minnst með því að ganga til dóm- kirkjunnar og var hún eins konar andlegur miðpunktur hátíðahald- anna. Klúkkan 11 um morguninnn mættu gestir við kirkjuna og gengu þaðan með viðhöfn til bisk- upsgarðs þar sem boðið var upp á hádegisverð. Lundarbúar fylktu liði við vegarkantinn og veifuðu til hins konungborna fólks í sólskin- inu. Við tækifæri eins og þessi eru Svíar miklir konungssinnar. Eftir matinn var svo ekið að skólanum sjálfum og nemendur sýndu þar afrek sín af ýmsu tagi. Þá var haldið til hátíðarguðsþjónustu í dómkirkjunni þar sem dómpró- fastur og Kaupmannahafnarbisk- up héldu ræður og minntust hins gamla tíma þegar Guðs orð tengdi alla saman, háa og lága, konunga og kirkju. Innsigli Knúts konungs helga. Valdið og sagan Dómkirkjuskólarnir voru i raun uppsprettan eða forfeður mennta- kerfisins á Vesturlöndum. Þar voru kirkjuleg fræði kennd og starfsmenn kirkjunnar menntaðir framan af öldum. Fyrstu skólar á íslandi voru náskyldir dómskólan- um i Lundi og er skemmst að minnast skólanna á biskupssetr- unum Hólum og Skálholti. Hið danska konungsvald lét sér annt um dómskólann og styrkti stöðu hans eftir mætti, en þegar háskól- inn í Lundi komst á fót var það hugsað fyrst og fremst til að styrkja stöðu siðbreytingarinnar og hins sænska konungsvalds. Töluvert af jarðeignum dómskól- ans var tekið undir háskólann eft- ir friðarsamningana í Roskilde ár- ið 1658. Einnig lagði Karl konung- ur hinn ellefti töluvert undir sig af eignum skólans sem hrakaði mjög og var um eina og hálfa öld lítið annað en barnaskóli. Eftir það hefst nýtt blómatímabil í sögu hans er hann varð latínuskóli. Gjafabréfíð og fleiri skjöl í tilefni hátíðarinnar hélt Há- skólabókasafnið sýningu á hand- ritum og skjölum varðandi sögu Lundar og dómkirkjunnnar. Þessa sýningu opnaði Danadrottning. Þar var m.a. gömul ættartafla for- feðra hennar allt aftur til Gorms hins gamla sem kallaður var heimskur í íslenskum ritum. Þar gaf að líta fornlegar helgisiðabæk- ur sem tilheyrt höfðu dómkirkj- unni allt frá árdögum kristninnar á Norðurlöndum. Gömul skinnblöð voru þar sýnd, er rifin höfðu verið úr fornum bókum og notuð fyrir möppur utan um reikninga yfir kjöt- og síldarsölu. Það voru sem sagt fleiri en soltnir íslendingar sem fóru illa með gamlar bækur úr skinni. Handrit að gjafabréfi Knúts helga (kallaður helgur án efa vegna gjafmildi í garð kirkjunnar) er einnig á sýningunni. Enginn skyldi ætla, sem lesið hefur, að konungur hafi ekki meint það sem hann lét upp teikna fyrir 900 ár- um. Eftir að hafa útmálað mikil- vægi kirkjunnar og Heilagrar þrenningar og kallað biskupa og helga menn sér til vitnis telur hann nákvæmlega upp þær jarðir og hlunnindi sem ganga skuli til stólsins. Áður hafði hann gefið til kirkjunnar sjálfrar svo að hún yrði reist. Síðan segir í lauslegri þýðingu: „Verði nokkur til þess að reyna að brjóta það sem hér með er ákveðið — hvort sem hann er aðalborinn eður ei, fæddur eða ófæddur; í hrokafullum uppreisnarhug móti hinni heilögu trú — skal sá hin sami vera eilíflega for- dæmdur við endurkomu Herrans og vís- að þangað þar sem maðkurinn deyr ekki og eldurinn slokknar ekki ..." Með þessum orðum hefur átt að tryggja um aldur og æfi fjárhags- afkomu skólans — hvort og að hve miklu leyti staðið hefur við þessi orð verða sagnfræðingar að dæma. Oft hafa konungar og drottn- ingar komið til Lundar í opinber- um erindagerðum og þá ekki sist til að tryggja völd sín á Skáni, en það hefur verið bitbein danskra og sænskra. Biskupsstóllinn var mik- ilvægur í þeim erjum og tóku bisk- upar þátt í því valdaspili er fram fór. Ekki var annað að sjá á höfð- ingjunum en allt slíkt væri nú gjörsamlega úr sögunni, enda fór hið besta á með þeim eins og myndirnar sýna. Höfundur er frétlaritarí Morgun- blaðsins í Lundi í Svíþjóð. Hveragerði, 22. júlí. GARÐYRKJUSTÖÐIN Gróska er ungt fyrirtæki sem stendur við Breiðumörk 3, sem er aðalgatan hér í Hveragerði. Gróska er í eigu ungra hjóna, þeirra Magnúsar Stefánsson- ar og Ragnheiðar Hrefnu Jónsdótt- ur. Hafa þau á fáum árum byggt fyrirtckið upp af svo miklum dugn- aði og myndarskap að athygli vekur. Ég leit inn í Grósku á dögunum og tók hjónin tali og spurði Magn- ús fyrst: — Hefurðu starfað lengi við garðyrkju? „Já, það er komið á annan ára- tug síðan ég lauk námi frá Garð- yrkjuskóla ríkisins að Reykjum. Ég vann svo að námi loknu í nokk- ur ár við skólann, seinustu árin sem garðyrkjustjóri og hlaut þar dýrmæta reynslu, sem kemur sér vel nú, því skólinn er með mjög fjölbreytta úti- og inniræktun og margháttaðar tilraunir. Við kevptum svo þessa stöð árið 1981 af Agústi Kristóferssyni sem þá var orðinn aldraður maður. Við hófum strax endurbyggingu á hús- unum, þau voru 750 m2 en nú eru þau orðin 1500 m2. Þessi nýju hús eru rúmgóð og björt og þar höfum við komið fyrir nýtísku tæknibún- aði s.s. sjálfvirkri vökvun, hita- og loftunarútbúnaði. Þá notum við vartarlýsingu frá því um miðjan desember fram í miðjan mars.“ — Og hvað ræktið þið svo aðal- lega? „Við ræktum fjölbreytt úrval af grænmeti, pottablóm og afskorin blóm, en kaupum einnig ýmsar tegundir af öðrum til að geta boðið meiri fjölbreytni." — Ertu eingöngu með heima- sölu? „Já við seljum alla okkar fram- leiðslu á staðnum, t.d. er mjög vinsælt hjá fólki sem á sumar- bústaði hér eystra að koma við og fá sér svona glænýtt grænmeti. Við reynum ávallt að bjóða góða þjónustu, góða vöru og hagstætt verð.“ — Nú eru þið búin að gera hér mjög smekklega söluaðstöðu, er þetta ekki orðið dýrt fyrirtæki? „Auðvita er allt dýrt í dag, en okkur finnst mikið atriði að geta tekið á móti viðskiptavinum okkar í vistlegum húsakynnum.“ Þá lagði ég eina spurningu fyrir Ragnheiði: — Vinnur þú í stöðinni allan daginn? „Ég vinn eftir því sem heimils- ástæðurnar leyfa, en við eigum þrjú ung börn. Mér finnst þetta fjölbreytt og skemmtileg vinna, í sumar höfum við þrjá starfsmenn hjá okkur.“ — Ertu bjartsýn á framtíð garðyrkjubænda? „Já, það er ég, neysluvenjur okkar íslendinga eru að breytast og grænmeti og ávextir eru að verða meiri þáttur í daglegri neyslu og notkun blóma fer vax- andi bæði úti og inni. Með aukinni tækni ætti afkoman að batna og vinnan að verða þægilegri, en farðyrkja er töluvert erfitt starf. !g lít því björtum augum á fram- tíðina.“ Ekki hafði Heiða lokið setning- unni þegar hópferðabíll stað- næmdist við skáladyrnar og hópur útlendinga kom stormandi inn, en ég lagði á flótta, með þá ósk í huga að bjartsýnin og vinnusemin skil- aði þessu unga fólki þeim arði sem að er stefnt. Sigrún.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.