Morgunblaðið - 25.07.1985, Blaðsíða 33

Morgunblaðið - 25.07.1985, Blaðsíða 33
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. JÚLÍ 1985 33 n eru búin eldflaugum, eitt slíkt var í forystu fyrir flotanum sem sigldi suður fyrir 1 norður á milli íslands og Fereyja, væntanlega í hlutverki NATO-skipanna, sem tuka til Noregs. er dælt í vélina á flugi. í landgönguskipanna úr Eystrasaltsflotan- Sovéska flugmóðurskipiö Kiev. Skip- ið er 37.000 tonn. Um borð í því eru stýriflaugar, sem nota má til að granda herskipum. Flaugarnar draga 550 km og þeim er unnt að skjóta úr Hormone-þyrlum skipsins. Um borð í skipinu eru einig Helix- þyrlur og Forger-orrustuvélar sem hefja sig til flugs og lenda lóðrétt. Ein slík orrustuvél hrapaði í æfíng- unum að þessu sinni op aðstoðuðu breskir sjóliðar við björgun flug- mannsins. um. Þann sama dag héldu land- göngskipin úr Eystrasaltsflotan- um úr Norðursjó norður með strönd Noregs og lentu þar í „átökum" við flugmóðurskipið Ki- ev og fylgdarskip þess. Á sunnu- daginn sneri Kiev síðan aftur til norðurs. Þann sama dag tóku skipin úr Svartahafsflotanum stefnu í suðurátt, þegar þau voru suðvestur af írlandi. Á mánudaginn sigldu Kiev og Kirov ásamt fylgdarskipum sínum norðaustur út fyrir Lófóten og landgönguskip Eystrasaltsflotans fylgdu í kjölfarið. Flugvélar frá varnarliðinu á Keflavíkurflugvelli fylgdust náið með framvindu sovésku æfingana frá því að þær hófust. Þær hafa farið til móts við sovéskar flugvél- ar, sem komu inn í loftvarnar- svæðið við ísland, sumar sovésku vélanna voru í aðeins 40 mílna fjarlægð frá landinu. Þá söfnuðu flugvélar varnarliðsins upplýsing- um um ferðir sovéskra herskipa og kafbáta. AF ERLENDUM VETTVANGI Grænhöfðaeyjar: Ótrúleg framfarasaga ríkis í þriðja heiminum Grænhöfðaeyjar eru rétt utan við Guinea-Bissau í Vestur-Afríku. .Rannsóknar- og fískiskipið Fengur, sem stundar tilraunaveiðar og rann- sóknir á hvernig þróa megi fískveið- ar við Grænhöfðaeyjar. Líkt og aðrar þjóðir í Vestur- Afríku, hafa Grænhöfðaeyjar þurft að glíma við ólæsi, fátækt og lélegt akurland í gegnum tíðina. En ólíkt öðrum Afríkuþjóðum, virðast íbúar Grænhöfðaeyja töluvert á veg komnir meö að sigrast á vanda- málum sínum með aðstoð utanað- komandi aðila. Fyrir stuttu héldu eyjaskeggj- ar upp á að 10 ár voru liðin síðan þjóðin hlaut sjálfstæði, en eyja- klasinn, sem telur 10 eldfjalla- eyjur, voru áður nýlenda Portú- gala. Hátíðahöldin stóðu yfir í fimm vikur og var gleði íbúanna mikil vegna þeirra miklu fram- fara sem orðið hafa á sl. árum. Uppbygging hefur verið hröð á eyjunum og samanborið við hin- ar stríðshrjáðu þjóðir, Angola og Mozambique, sem einnig voru nýlendur Portúgala, eru Græn- höfðaeyjar vel á vegi staddar. Miklar náttúruauðlindir er að finna í Angoia og Mozambique, en vegna ófriðarins sem þar hef- ur ríkt, hefur fjármagn, tími og orka fremur farið í stríðsrekstur en að hlúa að auðæfum landsins. „Ég trúi þessu hreinlega ekki,“ sagði Emidio Goncalves, þegar hann kom aftur til eyjanna eftir átta ára fjarveru. „Öll þessi þurrkaár og nú skortir engan neitt." Aðeins er hægt að rækta tí- unda hluta eyjanna, sem eru 4.033 ferkílómetrar að flatar- máli, vegna þurrkanna sem stóðu yfir í 17 ár samfleytt. Eyjaskeggjar framleiða aðeins um 20% af matvælaneyslu sinni, en íbúafjöldi á eyjunum er um 330.000 manns. Grænhöfðaeyjar eru vestast í þurrkabeltinu Sahel, sem liggur þvert yfir Afríku, fyrir sunnan Sahara-eyðimörkina. Miklir þurrkar herjuðu á þennan hluta Afríku á árunum 1968—1972 og hafa tekið sig upp aftur undan- farin ár. Fulltrúi þróunarstofnunar Sameinuðu þjóðanna á Græn- höfðaeyjum, Christian Tevi At- chou, segir ástæðuna fyrir lítilli uppgræðslu vera brött kletta- belti og vatnsskort sem þar ríkir. Hann sagði ennfremur að meðalúrkoma á eyjunum yfir ár- ið væri aðeins um 250—300 mm og grunnvatn lægi svo djúpt að kostnaður við að bora eftir því yrði óheyrilegur. Grænhöfðaeyjar hafa fengið mikla aðstoð frá þróunarstofnun SÞ sem og frá einstökum þjóð- um, þ.á m. Islendinga. Þróun- arstofnun SÞ hefur varið rúm- lega 50 milljónum Bandaríkja- dala til uppbyggingar á eyjunum síðan 1982. Átchou sagði að utanaðkomandi fjárhagsaðstoð væri vel varið og miðað við að- stæður, þá væri hann mjög ánægður með útkomuna. Erlend aðstoð til Grænhöfðaeyja nam á síðasta ári 147,1 milljón Banda- ríkjadala, sem er næstum þrisv- ar sinnum meira en heildarfjár- lög eyjanna, sem námu um 49,5 milljónum dala. Þróunarsamvinnustofnun ís- lands (ÞSSf), sem vinnur að þróunarsamvinnu í tengslum við utanríkisráðuneyti fslands, hef- ur á undanförnum fimm árum aðstoðað íbúa Grænhöfðaeyja við þróun fiskveiða og í fyrravor hélt rannsóknar- og fiskiskipið rs. Fengur, sem smíðað var á fs- landi, til eyjanna. Fiskileit og tilraunaveiðar á síðustu mánuð- um, undir stjórn Dr. Jakobs Magnússonar, benda til þess að hægt sé að stunda togveiðar á bolfiskafla við sumar eyjarnar, án þess að raska smábátaveiðum. innfæddra. Ef slíkar veiðar yrðu stundaðar, væri hægt að auka heildarafla eyjarskeggja um 40%, en nú er heildarafli þeirra um 10.000 smálestir á ári. íslenska aðstoðin hefur verið vel þegin af heimamönnum og hafa fiskimenn frá eyjunum fengið þó nokkra þjálfun í hvernig stunda megi togveiðarn- ar. Nú er unnið að kortlagningu veiðisvæðanna og fiskirannsókn- ir efldar til muna. Yfirvöld á eyjunum hafa einnig lýst áhuga sínum á að notfæra sér rs. Feng til að rannsaka möguleika á veiðum nýrrar túnfiskstegundar, en túnfiskveiði telur um % af heildarafla landsmanna. Hum- arveiði og rækjuveiði hefur einn- ig verið aukin, en sem stendur er mest hugað að því hvernig opna megi nýja markaðsmöguleika fyrir eyjaskeggja. Verkefnis- stjóri þar syðra er Jóhannes Guðmundsson, en auk hans eru frír aðrir starfsmenn á vegum slands staddir þar. Eyjaskeggjar njóta einnig góðs af samlöndum sínum sem búsettir eru í öðrum löndum og starfa í þágu eyjanna, líkt og Goncalves, sem starfar í portú- galska utanríkisráðuneytinu. Um 50.000 eyjaskeggjar búa nú í Portúgal og talið er að hátt í 300.000 í viðbót séu búsettir í Bandaríkjunum. Margir þeirra senda fé til þeirra sem eftir eru á eyjunum og er það mikilvæg tekjulind fyrir þjóðina, en einu útflutningsvörur þjóðarinnar eru fiskafurðir og salt. Utanríkisráðherra Græn- höfðaeyja, Silvino Da Luz, sagði að þessi fjárhagsaðstoð frá fyrrverandi íbúum eyjanna væri mjög mikilvæg og vegna hennar væri viðskiptahallinn við útlönd enginn. Síðan eyjarnar hlutu sjálf- stæði, hefur heilsugæsla og menntun verið ókeypis og nú hafa Bandaríkjamenn og SÞ haf- ið uppbyggingu skólakerfisins á eyjunum. Aukin heilsugæsla, þar sem lögð er áhersla á að fyrirbyggja sjúkdóma fremur en að fást einungis við lækningar, hefur haft í för með sér að með- alaldur eyjaskeggja hefur rokið upp í 66 ár, en árið 1975 var með- alaldur þeirra 46 ár. Er þessi meðalaldur einn sá hæsti meðal þjóða í Afríku. Belgar hafa í samráði við SÞ hafið mikla skógrækt og hafa íbúar eyjanna nú þegar gróður- sett 10 milljónir trjáa til að binda jarðveg á um 20.000 hekt- urum. Áformað er að gróður- setja á um 40.000 hekturum í viðbót á næstu áratugum. fbúar Grænhöfðaeyja vilja helst halda hlutleysi sínum í heimsmálum og telja sig ekki knúna til að fylgja Austur- né Vesturlöndum að máli. Forseti eyjanna, Aristides Ereira, og Da Luz, utanríkisráðherra, hafa oft á tíðum haft milligöngu um við- kvæmar friðarviðræður milli marxískrar ríkisstjórnar í Ang- óla og hins hvíta minnihluta i Suður-Afríku. Einnig hafa þeir beitt sér fyrir auknum samskipt- um og sterkari tengslum á milli allra fyrrverandi nýlenda Portú- gala í Afríku. Heimildir: AP og skýrsla utanríkisráöherra um utan- ríkismál til Alþingis 1985.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.