Morgunblaðið - 11.08.1985, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. ÁGÚST 1985
Danir hafa fengið vægt sjokk.
Hópur af Dönum í litlum bæ tek-
ur allt í einu upp á því að ráðast
nótt eftir nótt á híbýli af því að
þar búa útlendingar af öðrum
stofni en Norðurlandamenn.
Vekur vitanlega ugg hjá grand-
varri þjóð er telur sig alveg for-
dómalausa í garð útlendinga.
Eðlilega hlýtur uggur með til-
heyrandi naflaskoðun að læðast
yfir til hinna fimmburanna í
Norðurlandafjölskyldunni líka.
Eru þetta kynþáttaofsóknir?
Getur angi af slíku lfka leynst
einhvers staðar með okkar
frómu þjóð? Syndin er víst lævís.
Hrakið fólk úr fjarlægum
löndum hefur leitað skjóls og
heimilis hjá okkur. Kallar á upp-
rifjun. Hvernig hefur t.d. víet-
namska flóttafólkinu vegnað
okkar á meðal? Allt í lagi með
krakkana frá upphafi, þau
mættu eintómri vinsemd. Sama
má segja um fullorðna fjöl-
skyldufólkið. En unga fólkið
langaði vitanlega sem aðra ungl-
inga til að sækja dansstaði og
hitti þá gjarnan fyrir kalda
karla með brennivínskjark (eins
og unga fólkið er nú ræðst á hót-
elið í Danmörku), sem ekki gat
látið fólk með annan litarhátt og
útlit í friði. Áreitnin af tvennum
toga. Annars vegar þeir sem ekki
gátu látið þá afskiptalausa af því
að þeim þótti svo undur vænt um
þá og þurftu sífellt að vera að
fullvissa sig og þá um það. Hins
vegar þeir sem öngruðu þetta
unga fólk á allan hugsanlegan
máta af því að þeim geðjast ekki
að öðrum kynþáttum. Ráðið var
að hætta að mestu að sækja
skemmtistaði. Enda hefur þurft
að halda vel á spöðunum við að
koma sér fyrir í nýjum heim-
kynnum fyrir allslaust fólk.
Sumir farið í nám og aðrir búnir
að koma sér þaki yfir höfuðið.
Þarna er eitt dæmi um íslensk
viðbrögð.
Þetta eru viðbrögð í landi þar
sem vinnukraftur er vel þeginn.
En víða verða kynþáttaofsóknir
einmitt gjarnan undir því yfir-
skyni að þeir sem fyrir eru séu
að verja sérréttindi sín. Þeim að-
komnu gert eins erfitt fyrir að fá
vinnu og unnt er. Hér hefur
helst borið á þessu þar sem
menn hafa verið að verja sín
hærra launuðu störf. Hélt að
vísu að íslendingar hefðu lært
lexíuna sína nægilega rækilega
þegar heilaskurðlæknirinn frægi
dr. Karl Kroner flúði hingað
undan gyðingaofsóknum nasista
og varð að grafa hitaveituskurði
í götur Reykjavíkur, af því að
hann kunni ekki dönsku til að
læra danskar kennslubækur og
taka próf í þeim á íslensku. En
ekki alls fyrir löngu vildu kolleg-
arnir hér meina pólskum verk-
fræðingi og flóttamanni sem
getur fengið viðurkenningu á
sínum prófum í Danmörku þar
sem stór hluti íslenskra verk-
fræðinga hefur menntast, rétt til
að stunda sín störf á fslandi. Að
ekki sé talað um íranska flótta
manninn, sem hafði tekið sín
próf í tannlækningum í fullgild-
um skólum í Bretlandi, þótt ís-
lendingar með breska háskóla-
menntun vilji láta taka sig
alvarlega. Kollegarnir hér lögð-
ust gegn því að hann fengi rétt-
indi, og urðu svo reiðir þegar
hann fékk þau samt að þeir slitu
samningum við Tryggingastofn-
unina. Hafa víst ekki fyrirgefið
stjórnvöldum það enn að halda á
rétti þessa flóttamanns. Einnig
mæltu þeir gegn því að Breti,
sem var þó nógu fær til að kenna
tannlæknanemum í Háskóla
íslands, fengi starfsréttindi. En
stjórnvöld tóku ekki slíkt til
greina. Ætli þetta segi eitthvað?
Hvernig ætli réttindamálum
yrði beitt hér gagnvart flótta-
fólki ef þrengdi að um vinnu?
Ráðherrar bæði í Danmörku nú
og fslandi í þessum tilvikum
hafa staðið þarna fast fyrir og á
rétti hins aðkomna.
fslendingar hafa hingað til
hegðað sér skynsamlega, enda
ásóknin á þessa eyju norður í
Atlantshafi vel viðráðanleg. Þeir
sem hingað hafa komið frá fjar-
lægum Iöndum hafa komið einir
sér eða í litlum hópum, og fengið
svigrúm til að falla inn I íslenskt
þjóðfélag. Við höfum ekki fallið í
sömu gryfju og margar aðrar
þjóðir, að aðstoða af misskilinni
góðsemi aðkomna í að mynda
sérhópa innan samfélagsins.
Tvær stefnur hafa verið í því.
Svíar til dæmis hafa tekið þann
pól í hæðina að veita aðkomnum
sér kennslu á þeirra eigin máli.
Mér er sagt að tugur íslendinga
hafi til dæmis af þvf starf að
kenna börnum í Svíþjóð af ís-
lensku bergi íslensku. Hugsunin
sú að láta aðkomufólk halda sínu
þjóðerni, sínum siðum og tungu
þótt þeir setjist að í Svíþjóð.
Aðrir hafa lagt alla áherslu á að
aðstoða aðkomufólkið við að
læra nýja málið og ætlast til að
það falli inn í nýja samfélagið
sem fyrst. Börnin verða þannig
fljótt heimamenn í umhverfinu
og finnst þau tilheyra, þótt það
geti reynst æði erfitt fyrstu
kynslóð fullorðinna. Bandaríkja-
menn byrjuðu á því að slaka á
kröfunum um að aðkomufólkið
semdi sig að nýja samfélaginu,
tóku að kenna á erlendu málun-
um. En eru nú að draga f land
með það.
Málið er ekki einfalt þar sem
stórir hópar útlendinga koma
inn í landið. Þeir vilja þá halda
hópinn, hafa stuðning hver af
öðrum, setjast að í sömu hverf-
um og tala sfna tungu. Verður
eðlilegt að halda sfnum siðum
þar og blanda sem minnst geði
við aðra. En það hefur valdið
vandræðum ef þessir hópar vilja
ekki taka upp lifnaðarhætti f
nýja landinu og er ekki gert að
gera það. Heitttrúaðir Múham-
eðstrúarmenn hafa til dæmis oft
allt annað viðhorf til refsinga og
til meðferðar á konum en löggjöf
Vesturlanda gerir ráð fyrir. í
fyrra var i breska sjónvarpinu
umræðuþáttur um vanda af því
tagi sem upp hafði komið i einu
hverfi f London. Heimilisfeður,
sem samkvæmt stjórnskipan
síns heimalands hafa algert hús-
bóndavald í fjölskyldunni, bönn-
uðu dætrum sínum að ganga í
skóia eftir vissan aldur og vilja
gifta þær að eigin geðþótta.
Nú virðist það liggja í augum
uppi að í Bretlandi séu feður
neyddir til að láta í minni pok-
ann og veita dætrum það frelsi
til náms og hjónabands sem lög
segja fyrir um í nýja landinu. En
í umræðunum mátti skynja tón
sem kom flatt upp á mann. Og
þó! Er hann ekki einmitt f sam-
ræmi við okkar lýðræðisreglur?
Sá tónn var sleginn af bæjar-
fulltrúa viðkomandi bæjarhluta,
sem var auðheyrilega f dulftilli
klípu. Þessir kjósendur voru
nefnilega orðnir svo fjölmennir í
hennar kjördæmi og þá mega nú
kjörnir fulltrúar fara að vara
sig. Gæta sín að styggja ekki
hæstvirta. Eitthvað virðist sá
tónn nú kunnuglegur og við-
brögðin við honum. Skiptir þá
ekki öllu máli hvað aðrir lands-
menn vilja. Kannski er þetta góð
ábending um að halda sig við
það að hjálpa innflytjendum
heldur að falla inn í íslenskt
þjóðfélag eins og það er og við
viljum hafa það sem fyrir erum
en elta „hina leiðina". Með bætt-
um samgöngum og samskiptum
fáum við vitanlega útlendinga —
eins og aðrir Islendinga. Enginn
er eyland.
0HAU5
PORT-O-GRAM
TÖLVUVOGIR
í Kaupmannahöfn
FÆST
í BLAÐASÖLUNNI
A JÁRNBRAUTAR-
STÖOINNI
OG Á KASTRUP-
FLUGVELLI
Niöjamót
Hús atóftaæ ttar
haldid í Festi, Grindavík, 7. sept. n.k.
Niðjamótið hefst kl. 15.00. Meðal dag-
skráratriða: Ávarp: Tómas Þorvaldsson.
Kynning á útgáfu Húsatóftaættar: Dag-
bjartur Einarsson. Litskyggnusýning er
greinir ffá ýmsum þáttum Húsatóftaættar.
Flytjandi: Þorsteinn Jónsson.
Kaffiveitingar - skemmtiatriði - dans.
Sýning á áður óbirtum ljósmyndtun Ein-
ars Einarssonar í Krosshúsum í Grinda-
vik.
Niðjamótið verður tekið upp á myndband.
Ljósmyndari tekur myndir að ósk við-
staddra.
Sérstök bamadagskrá á efri hæð hússins.
Veislustjóri: Ólafur Gaukur.
Niðjatal
Húsatóftaættar
kemur út í byijun sept-
ember og verður til sðlu á
niðjamótinu. Ljósmyndiraf
um 1000 manns verða í
bókinni.
• Vinsamlegast tilkynnið þátt-
töku sem fyrst til Kristfnar
Jónsdóttur, Grenimel 24,
Reykjavík.
Hjólalegur — hjólalegusett
Til á lager fyrir flesta bíla
Slithlutir:
Spindilkúlur
Stýrisendar
Togstangir
Upphengjur
Bremsuklossar
Bremsuboróar
Handbremsuboröar
Varahlutir f. bremsur
ist h.f
ilnau!
SÍDUMÚLA 7—9
SÍMI 82722