Morgunblaðið - 24.09.1985, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 24. SEPTEMBER1985
XEROX
LJÖSRITUWÍ A4
Kr. 1.80 (öðrum megin)
Kr. 1.65 (báðum megin)
miðað við 500 stk
lágmarks fjölda.
SÆKJUM SENDUM
Fjölritun NÓNS
Hverfisgotu 105, simi: 26235
STEYPIBAÐ
Þú stillir vatnshitann með
einu handtaki á hitastýrða
baðblöndunartækinu frá
Danfoss, og nýtur síðan
steypibaðsins vel og lengi.
= HEOINN =
SEUAVEGI 2.SIMI 24260
ESAB
Rafsuóutæki
vír og
fylgihlutir
Nánast allttil
rafsuöu.
Forysta ESAB
ertrygging
fyrirgæöum
og góöri þjónustu.
Allartækni-
upplýsingar
eru fyrirliggjandi
ísöludeild.
= HÉÐINN =
VÉLAVERSLUN. SELJAVEGI 2.
SlMI24260
ESAB
Fróöleikur og
skemmtun
fyrirháa semlága!
Rannsókna- og þróunaráætlun í loðdýrarækt:
„Grundvöllur þeirrar þróun-
ar sem hafin er í búgreininni"
— segir Stefán Aðalsteinsson sem ritstýrði skýrslu um áætlunina
„í VETUR sem leið kom upp áhugi
á íslenska refnum. Þegar farið var
að rsða þann möguleika að taka
hann til rannsóknar kom í Ijós að
mikilla rannsókna var þörf á öðnim
sviðum loðdýraræktarinnar. Því var
ákveðið að reyna þetta fyrir búgrein-
ina í heild og kanna rannsóknaþörf-
ina,“ sagði Stefán Aðalsteinsson,
deildarstjóri búfjárdeildar Rann-
sóknastofnunar landbúnaðarins, en
hann var ritstjóri skýrslu um rann-
sókna- og þróunaráætlun í loðdýra-
rækt sem gerð var í samvinnu nokk-
urra aðila og kom út í sumar.
Verkefnin ákveðin
í starfshópum
Sagði Stefán að síðari hluta
vetrar hefðu verið settir upp þrír
starfshópar til að fjalla um eftir-
talda málaflokka: 1) Húsagerð og
húsvist. 2) Fóður og fóðrun. 3)
Kynbætur og erfðafræði. Hóparnir
unnu fram í maí og komu þeir þá
saman til að ræða mikilvægustu
þættina. Þar var ákveðið að halda
áfram starfinu og semja skýrslu
um niðurstöðumar og Stefáni falið
að ritstýra henni. Fengnir voru
menn til að skrifa hina ýmsu hluta
skýrslunnar, Grétar Einarsson um
húsagerð og húsvist, Jón Árnason
um fóður óg fóðrun og Páll Her-
steinsson um kynbætur og erfða-
fræði. Auk þess var Eggert Gunn-
arsson fenginn til að skrifa um
sjúkdómavarnir og heilbrigðiseft-
irlit, Sigurjón Bláfeld um reynsl-
una af loðdýraræktinni til þessa
og Jón Ragnar Björnsson, Sigurjón
Bláfeld og Ketill Hannesson um
áætlun um þróun loðdýraræktar-
innar næstu 5 árin.
Að gerð áætlunarinnar stóðu
eftirtaldir aðilar: RALA, Búnaðar-
félag íslands, Samband íslenskra
loðdýraræktenda, bændaskólarnir,
Veiðistjóraembættið, Rannsókna-
stofnun fiskiðnaðarins, Tilrauna-
stöð Háskólans á Keldum og land-
búnaðarráðuneytið.
„Tekin fyrir níu fast
mótuð verkéfni“
„Með þessari áætlun eru menn
að reyna að gera sér betur grein
fyrir rannsókna- og þróunarþörf-
inni í loðdýraræktinni. Forsendur
þess að um verulega þörf sé að
ræða er áætlunin um þróun loð-
dýraræktarinnar næstu fimm ár-
in. Þar er gert ráð fyrir að loð-
dýraræktin veiti 1.000 manns at-
vinnu að 5 árum liðnum, reiknað
er með fjárfestingu upp á 4-5
milljarða i uppbyggingu og að
söluverðmæti skinna verði 1,6
milljónir kr. á ári að þróunar-
tímanum liðnum,“ sagði Stefán
þegar rætt var við hann um áætl-
unina.
Hann sagði að gert væri ráð
fyrir að tekin yrðu fyrir 9 fast-
mótuð verkefni á næstu 3-5 árum,
þrjú á hverju meginsviði. í húsa-
gerð og húsvist: 1) Úttekt á gerðum
og búnaði refahúsa hjá bændum.
2) Húsvistarþættir, sem rýra ár-
angur við framleiðslu. 3) Beinar
tilraunir með húsagerð og húsvist.
í fóðri og fóðrun: 1) Rannsóknir á
fóðurgildi og fóðrunarvirði hrá-
efna. 2) Rannsóknir á mögulegum
geymsluaðferðum hráefnis. 3)
Rannsóknir á hámarksnýtingu
innlends hráefnis. I kynbótum og
erfðafræði: 1) Þróun kynbótakerf-
is. 2) Innflutningur kynbótadýra
(sóttkvíarbú). 3) Erfðarannsóknir
á melrakkanum (tilraunabú).
„Meginsjónarmiðið er að gera
grein fyrir rannsóknarþörfinni til
að þróunin geti orðið eðlileg og
eins hagkvæm og kostur er á,“
sagði Stefán. „Fyrirsjáanleg er
gífurleg aukning í loðdýrarækt-
inni. Með þeirri þróun sem hafin
er er vitað að mörg vandamál
koma upp daglega í þessari nýju
atvinnugrein. Til þess að hún verði
ekki fyrir umtalsverðum áföllum
er nauðsynlegt að bestu svör við
þeim spurningum sem koma upp
liggi fyrir sem allra fyrst. Þessi
svör fást með rannsóknum. Við
teljum að þessi verkefni nái yfir
meginsvið búgreinarinnar. Ef tek-
ið verður á þessu viðfangsefni af
krafti má gera ráð fyrir að þar
fáist veruleg þekking til að leysa
helstu vandamálin sem eiga eftir
að mæta greininni."
„Brýnast að halda bygg-
ingarkostnaði niðri“
„Það sem brennur heitast á
mönnum er kostnaður við upp-
bygginguna, hvernig hægt sé að
halda honum niðri, það er hvernig
hægt er að byggja hús með sem
mestu notagildi fyrir framleiðsl-
una á sem ódýrastan hátt. Allur
sparnaður á uppbyggingarstiginu
er ákaflega mikilvægur því það
gæti skipt hundruðum milljóna
hvernig til tækist á því sviði. Á
þessu sviði liggur á að komast sem
fyrst af stað því of seint er að
rannsaka byggingarnar og kostn-
Danir minnast skákhugs-
uðarins Nimzowitsch
Skák
Margeir Pétursson
NÝHAFIÐ er í Næstved í Dan-
mörku minningarmót um skák-
hugsuðinn mikla Aron Nimzow-
itsch. Þótt hann hafí verið einn
sterkasti skákmaður heims á öðr-
um og þriðja áratug þessarar ald-
ar, er hann þó þekktastur fyrir
ritstörf sín og kenningar, sem
enn eru í fullu gildi eftir rúmlega
hálfa öld. Nimzo-indverska vörn-
in sem við hann er kennd (1. d4
— Rf6, 2. c4 — e6,3. Rc3 — Bb4)
er nú orðin með allra vinsælustu
byrjunum og margir skákmenn
gefa andstæðingum sínum hrein-
lega ekki kost á að beita henni,
svo rökrétt þykir hún.
Margir nútíma meistarar
hafa kynnt sér rit Nimzow-
itsch, „Mein system" og „Die
Praxis meines Systems" og
meðal lærisveina hans má
nefna þá Tigran Petrosjan,
fyrrum heimsmeistara, og Bent
Larsen. Áður en Nizowitsch
kom til sögunnar lögðu allir
mest upp úr yfirráðum yfir
miðborðinu með peðum og yfir-
burðum í rými, en hann sýndi
fram á að hvorutveggja er ekki
ætíð styrkleiki, en stundum
veikleiki og hentugt skotmark
fyrir gagnsókn.
Nimzowitsch hraktist frá
Rússlandi til Danmerkur eftir
fyrri heimsstyrjöldina, þar sem
hann bjó til æviloka. Því er það
sem Danir vilja halda minn-
ingu hans á lofti og halda nú
sterkasta alþjóðaskákmót sem
fram hefur farið á Norðurlönd-
um. I því tefla þrír skákmenn
sem fá þar sína lokaæfingu
fyrir áskorendamótið í Mont-
pellier í október, Englendingur-
inn Nigel Short og sovézku
stórmeistararnir Tal og Vag-
anjan.
Er þrjár umferðir höfðu ver-
ið tefldar á mótinu var staðan
þessi: 1,—5. Browne (Banda-
ríkjunum), Ftacnik (Tékkóslóv-
akíu), Ándersson (Svíþjóð),
Nikolic (Júgóslavíu) og Chandl-
er (Englandi). 2 v. 6.-8. Larsen
(Danmörku), Tal og Vaganjan
(Sovétríkjunum) 1% v. 9.—11.
Hansen (Danmörku), Short
(Englandi) og Agdestein (Nor-
egi) 1 v. 12. Nunn (Englandi) Vi
v.
Minningarmótið um Nizo-
witsch er skemmtilega saman-
sett og það verður fróðlegt að
fylgjast með stórmeisturunum
nýbökuðu, Hansen og Agdest-
ein, í keppni við þessa reyndu
kollega sína. Sérstaklega hljót-
um við íslendingar að fylgjast
með Norðmanninum, því í byrj-
un nóvember teflir hann til úr-
slita um Norðurlandameistara-
titilinn við þá Jóhann Hjart-
arson og Helga ölafsson.
Á ýmsu hefur gengið í fyrstu
umferðunum. Slök frammi-
staða eins stigahæsta þátttak-
ands, Johns Nunn, er ráðgáta
og Rússarnir virðast ekki í sér-
lega góðu formi. Danir binda að
sjálfsögðu miklar vonir við sína
menn, þá Bent Larsen og Curt
Hansen, enda ekki nema viðeig-
andi að Larsen, sem lærisveinn
Nimzowitsch, sigri á minn-
ingarmóti um meistara sinn.
Hann hefur þó þegar orðið að
lúta í lægra haldi fyrir Vaganj-
an og Hansen tapaði klaufalega
fyrir Chandler.
Sem kunnugt er býr Larsen í
Argentínu og þarf því jafnan að
ferðast í tvo daga áður en hann
getur sezt að tafli á norðurslóð-
um. í janúar sl. fór langferðin
illa með hann, hann tapaði
fyrstu tveimur skákum sínum á
svæðamótinu í Gausdal og féll
síðan úr leik í yfirstandandi
heimsmeistarakeppni. í Næst-
ved mætti hann hins vegar
ferskur til leiks og strax í
fyrstu umferð fékk Nigel Short
að læra sína lexíu í Nimzow-
itsch-skólanum:
Hvítt: Nigel Short
Svart: Bent Larsen
Sikileyjarvörn
1. e4 — c5, 2. Rf3 — Rc6, 3. d4
— cxd4, 4. Rxd4 — g6, 5. c4 —
Bg7, 6. Be3 - Rf6, 7. Rc3 - 0-0,
8. Be2 — d6, 9. 0-0 — He8!?
Rólegur leikur í óvirkri
stöðu, en í minningarmóti um
Nimzowitsch er vafalaust allt í
lagi að gefa andstæðingnum
eftir yfirburði í rými og öflugt
peðamiðborð.
Bent Larsen vann Nigel Short í
aðeins 23 leikjum i minningar
mótinu um Nimzowitsch.
10. a3 — Bd7, 11.13 — a6,12. b4
- Hc8, 13. Hcl - Rxd4, 14.
Bxd4 — Bh6!? 15. Hc2
15. — f4 hefði verið svarað
með 15. — e5 og svartur nær að
jafna taflið.
15. — Be6, 16. Rd5 — Rxd5, 17.
exd5
Short gerir sig ekki ánægðan
með að fá aðeins smávægilega
stöðuyfirburði eftir 17. cxd5.
17. — Bd7, 18. Hc3
Svartur hótaði 18. — Ba4.
18. — e6!, 19. dxe6 — Hxe6, 20.
c5?
Short hlýtur að hafa yfirsézt
svar Larsens. Nú hrifsar svart-
ur skyndilega til sín frumkvæð-
ið.
20. — Ba4!, 21. Dxa4 — dxc5, 22.
bxc5 - Hxe2, 23. Dc4?
Hvítur var að vísu kominn í
erfiðleika en nú tapar hann
heilum manni:
23. — b5! og Short gafst upp,
því hvorki stoðar að leika 24.
Dxe2 — Dxd4+ né 24. Db4 —
a5!.