Morgunblaðið - 27.10.1985, Qupperneq 1

104 SIÐUR B
tftgttnlifaMtoí
STOFNAÐ1913
243. tbl. 72. árg.
SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1985
Prentsmiðja Morgunblaðsins
MorgunblWM/Fríðþiófur Helgaaon
Neyðarástandi lýst yfir í
Höfðaborg vegna óeirða
Jóbuenrborf, 26. október. AP.
SUÐUR-afrísk stjórnvöld lýstn í g*r, föstudag, yfir ncyðarástsndi í Höfða-
borg og vom a.m.k. 66 andstiedingar aðskilnaðarstefnnnnar handteknir þar
f borg í morgun. Lögregla skant tvo svertingja til bana í óeirðum í Suður
Afríku i föstudagskvöld.
Báðir mennirnir voru drepnir i
Höfðahéraði, að sögn lögreglu. Til
átaka kom i þorpinu Guguletu.
Lögreglan hóf skothríð úr hagla-
byssum á mótmælendur eftir að
bensínsprengju hafði verið varpað
á flutningabil, með þeim afleiðing-
um að einn maður beið bana. Þá
skaut lögregla mann í óeirðum
fyrir utan þorpið Beaufort West,
er fiokkur manna varpaði grjóti
og bensínsprengjum að öryggis-
bifreiðum.
Neyðarástandi var lýst yfir í
Höfðaborg og Höfðahéraði og 66
leiðtogar andstæðinga aðskilnað-
arstefnunnar voru handteknir i
kjölfar mótmælaaðgerða svert-
ingja í verslunarhverfi hvítra í
borginni á fimmtudag.
Blökkumannaleiðtogi nokkur
sagði að stjórnvöld hefðu hér með
lýst yfir striði á hendur fólkinu i
Höfðaborg: „Þetta gengur ekki
lengur og reiði fólksins ágerist
með hverjum degi.“
Mikið hefur verið um uppþot og
óeirðir í Höfðahéraði undanfarna
tvo mánuði og sagði Louis le
Grange dómsmálaráðherra að
P.W. Botha forseti hefði undirritað
yfirlýsingu um neyðarástand í
Höfðaborg og sjö þorpum um-
hverfis borgina, en neyðarástand
rikti áður i 30 borgum, þar á meðal
Jóhannesarborg og Port Elizabeth.
Yfirlýst neyðarástand heimilar
lögreglu að handtaka fólk án heim-
ildar, setja á útgöngubann. girða
af svæði og hafa hemil á frétta-
fiutningi. Lögregluyfirvöld i Pret-
oriu segja að 5.349 manns hafi
verið handteknir í landinu frá þvi
að neyðarlög voru fyrst sett 1984
og um 873 sitji nú í gæzluvarðhaldi
í krafti neyðarlaga.
Ungmenni i hverfum kynblend-
inga i Höfðaborg reistu götuvigi á
föstudagskvöld, lögðu að þeim eld
og vörpuðu grjóti á bifreiðir. Til
óeirða kom við háskóla einn i
Höfðaborg og beitti lögregla tára-
gasi og skaut fuglahöglum að um
200 kynblendingum, til að stöðva
átök.
Engar fregnir hafa borist af
fjölda slasaðra og særðra í óeirð-
unum i gær, föstudag, og i nótt.
Bandankin:
Afvopnun-
armál í aug-
lýsinga-
dálkum
WMhington. 26. október. AP.
f BANDARÍSKA dagblaðinu „The
Washington Post“ birtist í gær,
fostudag, heilsíðuauglýsing frá
sovéska sendiráðinu í Washington
þar sem Bandaríkjastjórn er sökuð
um að afflytja tiilögur Sovétstjórn-
arinnar í afvopnunarmálum. Hefur
auglýsingin vakið athygli enda
nýtt, að stórveldin skiptist á skoð-
unum í auglýsingadálkum dag-
blaðanna.
í auglýsingunni, sem kostaði
nokkuð á aðra milljón ísl. kr.,
eru tillögur Bandaríkjastjórnar
i afvopnunarmálum einnig gagn-
rýndar og sagt, að þær séu settar
fram i þeim tilgangi einum að
gera Bandaríkjamönnum kleift
að hefja kjarnorkustyrjöld án
þess, að Sovétmenn geti svarað
fyrir sig. Auk þess var endur-
prentuð í auglýsingunni grein
eftir Sergei Akhromeyev, yfir-
mann sovéska heraflans, sem
Tass-fréttastofan sovéska hafði
birt viku áður. Flestir líta svo á,
að auglýsingin sé svar við ræðu
Reagans, forseta, á allsherjar-
þingi SÞ sl. fimmtudag en ekki
vildi einn starfsmanna sovéska
sendiráðsins viðurkenna, að svo
væri.
Það er mjög sjaldgæft, þótt
ekki sé það einsdæmi, að sovésk
stjórnvöld komi skoðunum sín-
um á framfæri með því að aug-
lýsa í dagblöðum á Vesturlönd-
um. Vegna þess hefur auglýsing-
in vakið nokkra athygli og ekki
síst fyrir það, að heldur þykir
ólíklegt, að bandaríska sendiráð-
ið i Moskvu fengi inni fyrir sams
konar málflutning í Pravda eða
öðrum sovéskum dagblöðum.
Tekist á um tjáningar-
frelsið í sænska hernum
Stokkhéhai, 26. oktéber. Frá Erík Udcs, rréttarítan MorfvabladaÚH.
MIKIL óáiuegja er nú meóal yfir-
manna scnska beraflans og er
ástædan i fyrsta lagi sú, að þeim
þóttu tveir foringjar { sjóhernum
gerast full bersöglir við blaðamenn
á dögunum. Það bætti svo ekki úr
skák, að þegar átti að skikka foríngj-
ana til kom dómsmálaráðherrann til
skjalanna og varaði við því, að reynt
yrði að takmarka tjáningarfrelsi
hermanna.
Tveir sænskir sjóliðsforingjar,
Göran Frisk og Hans von Hofsten,
sem fylgst hafa með heræfingum
NATO og Bandarikjamanna á
Eystrasalti, létu blaðamenn hafa
það eftir sér fyrir skemmstu, að
eðlilegt væri, að Bandaríkjamenn
ykju umsv'f sin á Eystrasalti og
ekki við því ao *»úast, að þeir gætu
horft upp á þao *neð þegjandi
þögninni, að Sovétmeni. færu sínu
Leitað að ókunnum kafbáti rétt við Karlskrona.
fram innan sænska skerjagarðs-
ins. Yfirmönnum sænska herafi-
ans mislikuðu þessi ummæli en
þegar yfirmaður sjóhersins ætlaði
að setja ofan i við undirmenn sina
greip dómsmálaráðherrann,
Bengt Hamdahl, inn f og sagði,
að tjáningarfrelsið væri tryggt i
stjórnarskránni og hermönnum
sem öðrum þvi heimilt að segja
það, sem þeim líkaði best.
Það er ekkert leyndarmál, að
innan sænska sjóhersins er gífur-
leg óánægja með yfirherstjórnina
eftir fimm ára auðmýkjandi og
árangurslausa leit að útlendum
kafbátum i skerjagarðinum.
óbreyttir hermenn og undirfor-
ingjar segja, að útbúnaður hersins
sé ófullnægjandi, skipulagið gall-
að og að jafnan hafi verið brugðist
við með þvi að leita á vitlausum
stað og á vitlausum tíma.