Morgunblaðið - 27.10.1985, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER1985
45
sem fyldu í kjölfar hins óvænta
friðarsamnings í Villafranca. En
Cavour kom því til leiðar með
þjóðaratkvæðagreiðslum að Pied-
mont sameinaðist Toscana og Em-
ilia og Garibaldi og eitt þúsund
sjálfboðaliðar hans lögðu undir
sig Sikiley og Suður-ltalíu.
ÁHRIF
WAGNERS
Nú stóðu aðeins Róm og Feneyj-
ar utan sameinaðs Ítalíuríkis.
Þegar ítalska þingið kom saman í
Torino til þess að skipa Viktor
Emmanúel II konung Italiu var
Verdi í hópi þingmanna, en hann
lifði fyrir tónlist, ekki stjórnmál.
Rúsar báðu hann um óperu og
hann samdi La forza de destino
(Vald örlaganna) fyrir keisara-
leikhúsið í St. Pétursborg (1862).
Verdi varð þess áþreifanlega
var í Rússlandi, ekki síður en á
Italíu, að unga fólkið var orðið
honum andstætt og vildi heldur
hlusta á þýzka óperuskáldið
Wagner og hina „nýju tónlist"
hans. Þegar Verdi var um fimm-
tugt lifði hann mikinn erfiðleika-
tíma. Honum fannst hann vera
orðinn á eftir tímanum.
Um þessar mundir endursamdi
Verdi óperuna Macbeth, sem hann
samdi fyrst 1846 eftir verki
Shakspeares sem hann dáði. Hann
samdi einnig Don Carlos fyrir Par-
ísaróperuna (1867). Verdi og Gius-
eppina höfðu aldrei eignazt barn
svo að þau tóku kjördóttur, Filom-
enu. Skömmu síðar lézt velgerðar-
maður hans Barezzi, sem hafði
verið honum eins og annar faðir.
Samband Verdis og foreldra hans
hafði alltaf verið fremur stirt.
Nokkrum mánuðum eftir að
Barezzi lézt kynnti hljómsveitar-
stjórinn Angelo Mariani Verdi og
konu hans fyri söngkonunni Ter-
esu Stolz. Hún hafði frábæra rödd,
var ung, fjörmikil og full yndis-
þokka.
Söngkonan heillaði tónskáldið,
en aldrei hefur verið vitað hvort
ástarsamband hafi verið milli
þeirra. Samband þeirra olli Gius-
eppinu miklum hugarkvölum í
nokkur ár.
Þegar Suezskurður var opnaður
1867 fólu Egyptar Verdi að semja
óperu um egypskt efni. Hann
samdi óperuna Aida og Teresa
Stolz fór með aðalkvenhlutverkið.
Eftir lát rithöfundarins Aless-
andro Manzoni samdi Verdi hina
frábæru sálumessu sína og í henni
söng Stolz einnig aðalkvenhlut-
verkið. Leikhúsfólk og tónlistar-
áhugamenn töluðu stöðugt um
meint ástarsamband Verdis og
Teresu og sérstaklega rætin grein
birtist í blaði einu í Flórenz.
Einu ári síðar fóru Verdi, Gius-
eppina og Teresa til Parísar til að
hlýða á Aidu flutta þar. Hneykslið
var því á allra vörum og það var
ekki fyrr en Teresa fór í langt
ferðalag til Rússlands að slúðrinu
linnti. Samband Giuseppinu og
Verdis varð aftur eðlilegt.
MEISTARAVERK
Árin liðu. Filomena giftist og
Verdi og Giuseppina urðu ein eft-
ir. Nú fannst Giuseppina gaman
að fá Teresu í heimsókn, en Verdi
leiddist hún. Síðan Aida var fyrst
flutt beið allur heimurinn eftir
nýrri óperu frá Verdi. Hljómsveit
La Scala-óperunnar efndi til tón-
leika undir svölum hótels, sem
hann gisti á Mílanó, og mannfjöld-
inn hrópaði að hann vildi fá að
heyra nýja óperu eftir tónskáldið.
Verdi taldi að hann væri orðinn
of gamall til þess að semja nýtt
óperuverk. En eftir 15 ára þögn og
mikið hik sendi meistari ítalskrar
óperutónlistar allt i einu frá sér
nýtt verk sem reyndist hið næst-
síðasta. Það var ópæran Otello eft-
ir verki Shakespeares og hún vakti
mikla hrifningu þegar hún var
fyrst flutt í Scala 5. febrúar 1887.
Þegar Verdi var um áttrætt
samdi hann enn eitt meistara-
verkið, þótt ótrúlegt megi virðast,
við annan texta eftir Boito. Að
þessu sinni var það gamanóperan
Falstaff, sem var frumflutt í La
Scala 9. febrúar 1893.
Verdi var heilsuhraustur í ell-
inni og varði síðustu árum ævinn-
ar til þess að reisa heimili fyrir
aldraða tónlistarmenn í Mílanó.
Það hús stendur enn.
Giuseppina lézt 1897: Verdi lifði
hann í þrjú ár og Filomena, Boito
og Teresa sýndu honum mikla um-
hyggju síðustu árin sem hann
lifði. Hann lézt eftir stutt veikindi
í Mílanó 27. janúar 1901. Að hans
ósk var útför hans gerð i dögun og
mjög látlaus. Enginn fylgdi lík-
vagninum, en gífurlegur mann-
fjöldi stóð við allar götur á leið-
inni til kirkjugarðsins.