Morgunblaðið - 19.12.1985, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR19. DESEMBER1985
Gerður
Ævisaga
myndhöggvara
eftir Elínu
Pálmadóttur
Æviferill Gerðar Helgadóttur,
myndhöggvara, var stórbrotinn.
Leið hennar til heimsfrægðar, úr
Handíða- og myndlistaskóla
Lúðvígs Guðmundssonar til
Flórens og Parísar var bæði örðug
og grýtt. Erfið einkamál áttu þar
hlut að máli.
Nánasta vinkona Gerðar, Elín
§ Pálmadóttir, segir hér sögu
hennar af ástúð, virðingu og
f mikilli hreinskilni.
| Petta er áhrifamikil og vel rituð
I. saga um stórbrotinn æviferil
mikillar listakonu, sem lést árið
i 1975, langt fyrir aldur fram.
Elm Rilmadouir
Gerður
Ævisagi myndböggvara
BÓK
AUÐVITAÐ
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ, AUSTURSTRÆTI 18, SÍMI 25544.
Góð bók gleður
Mál og menning
Skílníngstréð
Hdmsstyrjöld er að ljúka, Reykjavík orðin höfuðstaður lýðveldis, §áimagn hefúr
streymt til þessa þorps „sem haíði ekki enn uppburði til að kalla sig borg." Hvert skal
halda? er spumingin sem brennur á allra vörum. Þessi vandi snertir Jakob einníg
persónulega: Hvaða leið á hann að velja í þessu lífi?
Að baki er heímur saggafúllra bragga og harðneskju, upp eru mnnin menntaskólaárin
með margvíslegum hugðarefnum og freistingum. En Jakob er líka í KFUM, þar sem
séra Friðrik veitir hópí trúaðra hugsjónamanna einstæða leiðsögn. Hann vill hverfa frá
braggalífinu, en á hann em líka famar að sækja efasemdir um trúna. Jakob er staddur
í sálarháska, og hvergi land í sjónmáli.
Skílningstréð er fjórða bindið í uppvaxtarsögu Jakobs; hin íyrri em Undir kalstjömu,
Möskvar morgundagsíns og Jakobsglíman. Bækur þessar hafa notið einstakra
vinsælda fýrir minnisstæðar mannlýsingar og næman skilning á upplifún æskunnar,
auk þess að vera merkilegar heimildir um Iand og þjóð á umbrotatímum.
Verð: 1290,-
Sælgæti, sykur-
neyzla og tannhirða
eftir Kristin
Björnsson
Heilbrigðis- og tryggingarmála-
ráðuneytið hefur að undanförnu
sent fjölmiðlum pistla, þar sem
fjallað er um tannskemmdir og
sælgæti. Er ekkert nema gott um
það að segja, svo lengi, sem menn
halda sig við staðreyndir máls. En
það er því miður ekki svo. í Morg-
unblaðinu 13. desember er greinar-
stúfur um ofangreint efni. Þar
segir, að innlend sælgætisfram-
leiðsla árið 1984 hafi verið um
1.600 tonn. í samantekt Hagstof-
unnar og Félags íslenskra iðn-
rekenda segir, að framleiðslan það
ár hafi verið 1.277 tonn. Þá segir
í greininni, að innflutt sælgæti það
ár hafi verið um 1.750 tonn. Sömu
heimildir og áður gat segja inn-
flutninginn hafa verið 1.669 tonn.
Þarna munar samtals 404 tonnum,
sem er reiðinnar býsn, því meðal-
sælgætismoli er líklega 6—7
grömm. Það er algjör óþarfi að
viðhafa rangar tölur hvað þetta
varðar.
Oft er því haldið fram, að íslend-
ingar séu mestu sælgætisætur í
víðri veröld. Það er ekki rétt, þó
framleiðendur hefðu sjálfsagt ekki
á móti að seðja slíkt hungur.
Þannig borða Bretar liðlega 13 kíló
af sælgæti á mann á ári og Sviss-
lendingar, Vestur-Þjóðverjar og
Bandaríkjamenn enn meira. Miðað
við ofangreindar tölur Hagstof-
unnar borða íslendingar liðlega
12 kíló á ári.
Einnig þykir við hæfi, þegar svo
ber undir, að halda því fram, að
íslendingar eigi heimsmet þjóða í
sykuráti. Ég skal ekki fullyrða um
það, til þess skortir mig saman-
burðartölur. En m.a.o., vita menn,
hver er stærsti einstaki notandinn
á sykri á íslandi? Það er Síldarút-
vegsnefnd, þó svo að notkun þeirra
hafi minnkað töluvert vegna
breyttra verkunarfyrirmæla frá
Sovétmönnum, sem kaupa mest
alla síldina. Því sykur er nefnilega
„Oft er því haldið fram,
að Islendingar séu
mestu sælgætisætur í
víðri veröld. Það er ekki
rétt, þó framleiðendur
hefðu sjálfsagt ekki á
móti að seðja slíkt hung-
ur. Þannig borða Bretar
liðlega 13 kfló af sælgæti
á mann á ári og Sviss-
lendingar, Vestur-Þjóð-
verjar og Bandaríkja-
menn enn meira. Mið-
aða við ofangreindar
tölur Hagstofunnar
borða íslendingar lið-
lega 12 kíló á ári.“
notaður í miklu magni við verkun
á síldinni, sem síðan er flutt úr
landi. Ég leyfi mér að vona, að
þegar menn nefna tölur um sykur-
neyslu, séu þeir skýrir á þessu. En
ég efast hins vegar um það. Ég
held nefnilega, að íslendingum sé
eignuð sykurneysla einhverra
Sovétmanna austur í Rússíá. Það
er líka algjör óþarfi. Heildarinn-
flutningur á beinum neyslusykri,
þ.e. mola- og strásykri, hefur verið
í kringum 10.000 tonn undanfarin
ár. Það eru ekki mörg ár síðan
Síldarútvegsnefnd keypti um og
yfir 1.000 tonn á ári, en árið 1984
um 600 tonn.
í ágætum morgunþætti Gunn-
ars E. Kvaran, fréttamanns, í
Ríkisútvarpinu föstudaginn 13.
desember sl., fékk hann í heimsókn
að mig minnir yfirskólatannlækni,
sem vinnur þá sjálfsagt hjá
menntamálaráðuneyti. Hefði nú
mátt ætla, að yfirskólatannlæknir
notaði tækifærið og eggjaði menn,
konur og börn lögeggjan og brýndi
fyrir þeim mikilvægi tannhirðu.
Þétt setinn bekkurinn og föndrað af kappi. Ljósm. Sig.Sigm.
Föndrað í Flúðaskóla
Syðra-Langholti, 16. desember.
SVO SEM víða tíðkast í skólum fyrir
jólin tóku kennarar í Flúöaskóla sér
frí frá hefðbundinni kennslu einn
dag í síðustu viku og helguðu daginn
föndurkennslu.
Margar mæður og jafnvel
ömmur komu og unnu að margs-
konar jólaföndri. Þegar fréttarit-
ari leit inn í kennslustofurnar
mátti sjá marga skemmtilega og
smekklega muni sem orðið höfðu
til þennan dag. í vetur eru 150
nemendur i Flúðaskóla, en 16
manns koma þar að kennslu í
vetur, sumir í hálfu starfi eða
minna. Flestum nemendum er ekið
í skólann, hvern morgun, en þó eru
12 í heimavist, frá efstu bæjum í
Gnúpverjahreppi og Búrfellsvirkj-
un, og eru þeir allir í 7.-9. bekk.
Jafnaldrar þeirra úr Skeiðahreppi
eru einnig við nám í skólanum og
svo að sjálfsögðu héðan úr Hruna-
mannahreppnum. Skólastjóri
Flúðaskóla er Bjarni Hansen.
Sig.Sigm.