Morgunblaðið - 06.02.1986, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. FEBRÚAR1986
21
rekstrarkostnaði bflsins i lágmarki,
m.a. sinnir áhöfn bflsins störfum á
slysa- og sjúkravaktinni milli út-
kalla. En hveijar verða tekjur slíks
rekstrar? Ávinningur bflsins felst
auk fyrmefnds öryggis í tvennu. I
fyrsta lagi tekst að minnka þján-
ingar og örkuml af völdum sjúk-
dóma og slysa með því að koma
við læknisþjónustu á skjótan
hátt. í öðru lagi má forða ótíma-
bærum dauða með skjótri læknis-
meðferð ellegar endurlífgunar-
aðgerðum. Skjót lyfjameðferð
ýmissa hjartsláttartruflana getur
sem dæmi bjargað mörgum. Á
þessum þremur árum hefur áhöfn
neyðarbfls tekist að bjarga a.m.k.
þremur bömum og unglingum frá
vofveiflegum dauðdaga. Mannslífið
verður seint metið til fjár en ætla
má að eitt slíkt tilvik standi vel
undir rekstri neyðarbfls um árabil.
6. Stórbættur árangur
endurlífgana
Gjaman er litið á árangur endur-
lífgana í tilvikum skyndidauða sem
mælieiningu á gæði neyðarbflsins.
Endanleg viðmiðun er hlutfall
skyndidauðra sem tekst að endur-
lífga og útskrifa til síns heima. í
þriggja ára uppgjöri endurlífgana
tengdum neyðarbflnum kemur
ýmislegt fróðlegt í ljós. Á siysa- og
sjúkravakt Borgarspítalans er
komið með alla skyndidauða utan
rekstrartíma neyðarbfla. Árangur
endurlífgana þar hefur lítt breyst
síðustu árin og útskrifast um 8%
þeirra sem reynd er endurlífgun á,
margir skertir andlega. Með til-
komu neyðarbflsins gafst tækifæri
á að veita sambærilega meðferð
mun fyrr og stytta þannig tímann
uns hjartað komst í gang á ný, í
stað þess að færa sjúklinginn til
læknis og tælqa fer bfllinn áleiðis
með hvort tveggja til sjúklingsins.
Utan rekstrartíma neyðarbfls tekur
því að meðaltali um 12 mín. að
hefja raunhæfa meðferð þar sem
með neyðarbfl hefur sá tími styst í
um 5 mín. Tímalengd hjartastöðv-
unar er einn aðaláhrifavaldur á
árangur endurlífgunar enda lætur
árangur neyðarbflsins ekki á sér
standa, hlutfall útskrifaðra með
neyðarbíl er um 20% miðað við
8% með hefðbundnum hætti. Á
fyrstu 3 árum neyðarbflsins tókst
þannig að endurlífga og útskrifa
rúmlega 20 manns sem allir sneru
til síns heima við góða andlega
heilsu utan einn.
Aldur þessa hóps var frá 24—84
ára og meðalaldurinn um 67 ára.
Má ætla að án neyðarbflsins hefðu
12 til viðbótar dáið og stór hluti
þeirra sem eftir lifðu verið andlega
skertir og þurft á kostnaðarsamri
vistun að halda. Endurlffganir eru
einungis einn lítill þáttur af verk-
efnum neyðarbílsins en tvímæla-
laust sá sem reynir mest á hæfni
og samstillingu hinna fjögurra
manna áhafnar neyðarbflsins.
Árangurinn hér er sambærilegur
við það sem best þekkist meðal
nágrannaþjóða okkar og þannig
hvatning um frekari þróun þess-
arar starfsemi.
7. Tímamót
Fréttaflutningur af fyrmefndum
atburði hefur vakið marga til
umhugsunar. Það virðist almenn-
ur misskilningur að neyðarbíll
sé starfræktur allan sólarhring-
inn árið um hring. Greinilegt er
að blaðamönnum jafnt sem almenn-
ingi er það mikið áhyggjuefni að
borgarar sém eru svo ólánsamir að
slasast ellegar veikjast alvarlega
skömmu eftir miðnætti eða á
sunnudögum skuli í slikum tilvikum
ekki njóta sama öryggis og þeir sem
veikjast að degi til.
Undirritaður telur því brýnt að
ákveða framtíð neyðarbflsins hið
skjótasta. Þriggja ára tilrauna-
rekstri er lokið. Ég tel það brýnt
hagsmunamál fyrir íbúa höfuð-
borgarsvæðisins að tryggja sam-
bærilega þjónustu allan sólarhring-
inn allt árið um kring. Þegar haft
er í huga að neyðarbíllinn bjargar
mannslífum, fækkar legudögum og
minnkar varanlegar menjar sjúk-
dóma er öryggi það sem hann veitir
litlu verði keypt.
Höfundurerlæknir, forsvarsmað-
urlækna neyðarbíls.
Knútur Oskarsson framkvæmdastj óri
Samtaka f iskvinnslunnar:
Fiskverð verður
að lækka verulega
— sé tekið tiUit til afkomu f iskvinnslu og útgerðar
„Sé tekið tillit til afkomu fiskvinnslu og útgerðar ætti fiskverð að
lækka verulega núna. Við áramót hafði útgerð 14,4% af tekjum upp
í afskriftir og vexti, en vinnslan 9,4%. 1983 hafði útgerðin 11,9%
upp í afskriftir og vexti en frysting 14,7% og söltun 13,8%. 1984
hafði frysting 5,7% upp í þessa liði og söltun +0,6%. Þetta hlutfaU
þarf minnst að vera 13% í dag svo ekki verði um beinan taprekstur
að ræða. Fiskvinnslan hefur ekki staðið verr um árabil, en útgerðin
hefur aftur á móti sjaldan staðið eins vel,“ sagði Knútur Óskarsson,
framkvæmdastióri Samtaka fiskvinnslustöðvanna, í samtali við
Morgunblaðið.
„Þar við bætist að horfur fyrir
batnandi afkomu útgerðar eru betri
en oft áður, en ekkert bendir til
frekari hækkana á afurðaverði flsk-
vinnslunnar," sagði Knútur. „Af-
koma útgerðar er þó alls ekki góð,
enda líður hún fyrir stöðuna eins
og aðrar greinar, stöðuga þenslu
hins opinbera og erlendar lántökur
og fyrir endalausar tilfærslur ijár
frá sjávarútveginum. Staða vinnsl-
unnar er einfaldlega mun verri.
Hráefnisverð um áramótin hjá físk-
vinnslunni er um 47% af gjöldum
og laun 24%. Því þýðir 10% hækkun
fískverðs 4,7% hækkun útgjalda og
sama hækkun launa 2,4% eða
samtals 7,1% hækkun útgjalda, sem
hlutfall af heildartekjum, án þess
að auknar tekjur komi á móti. Þegar
staða útgerðar og fiskvinnslu er
borin saman verður að taka það inn
í dæmið, að reiknaðar afskriftir af
eignum útgerðar miðast við trygg-
ingarverð skipa eins og það er á
hveijum tíma, en afskriftir af eign-
um fískvinnslunnar reiknast mun
minni vegna annarra reikningsað-
ferða.
Frystingin er nú rekin með 3 til
5% tapi. Söltun var gerð upp með
tapi á síðasta ári, en vegna hækk-
ana á markaðsverði á saltfiski, er
staða söltunar nú í jámum og þolir
því engar hækkanir á kostnaði
ft-ekari en frystingin. Þjóðhags-
stofnun reiknar frystingu hins
vegar rekna á sléttu og söltun með
1% í hagnað miðað við 3% ávöxtun
Ijár í vinnslunni. Miðað við 6%
ávöxtun er frysting 1% í tapi og
söltun á sléttu. 6% teljum við hins
vegar of lítið og tapið er því meira.
Það verður að taka afskriftir inn í
dæmið og þannig reikna með 10%
ávöxtun íjár í þessari atvinnugrein
til þess að hún verði rekin hallalaus.
Þá má geta þess vegna ummæla
Kristján Ragnarssonar, að það sé
að verulegum hluta fískvinnslan,
sem hagnast af útflutningi gáma-
físks, að ég tel það ekki rétt. Við
könnumst ekki við þao að físk-
vinnslan hagnist á þessum útflutn-
ingi vegna þess, að aðalreglan er
sú, að útgerðin flytji þennan físk
út,“ sagði Knútur.