Morgunblaðið - 22.02.1986, Page 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR1986
Þrír alþingismenn Vesturlandskjördæmis mættu á fundinn. Hér má sjá Friðjón Þórðarson meðal snæ-
fellskra bænda.
kött ofan í á Mýrunum," sagði
Haukur. Haukur minntist á þau
áhrif sem fækkun bænda gæti haft
á þorp eins og t.d. Borgames. Hann
tók dæmi af bónda sem hafði fengið
góðan heyfeng í haust og setti á
samkvæmt því. Á miðjum vetri
þurfti hann að farga 4 kúm sam-
kvæmt fullvirðisbúmarki sínu. Ef
þetta hefði verið gert strax í haust
hefði hann fengið vexti af innistæðu
fyrir kýmar og hefði ekki eytt fóðr-
inu í þær. í sumar þarf hann síðan
að hella mjólkinni niður.
Þarf að hjálpa þeim
sem illa standa
„Við getum ekki framleitt mjólk
sem ekki er hægt að selja," sagði
Njáll Gunnarsson, Bár. „Okkur var
sagt í fyrra haust að draga þyrfti
úr framleiðslunni. Ætluðust menn
til að skerðingin lenti ekki á þeim
sjálfum, heldur einhveijum öðmm?“
Hann sagði að ef skrúfað hefði
verið fyrir Stofnlánadeild um leið
og framleiðslu bænda hefði verið
öðmvísi umhorfs í dag. Menn sem
fengu leyfl til að byggja eða stækka
tóku frá þeim sem fyrir vom. „En
þetta slys er orðið og það verður
að hjálpa þeim mönnum sem standa
höllum fæti. Margir þeirra hófu
framleiðslu vegna þrýstings," sagði
Njáll.
Jónas Jónasson, Neðra-Hól,
gagmýndi harðlega að reiknireglur
vom ekki sendar bændum. Menn
vom beðnir að athuga hvort út-
reikningar væm réttir en höfðu
engar forsendur til þess. Margir
höfðu dregið saman framleiðslu
vegna þrýstings. Nú fyrst höfðu
þeir tækifæri til að leiðrétta stöðu
sína, en geta það ekki. „Aðalvand-
ræðin hlutust af því hve reglugerðin
kom seint. Margir em búnir með
fullvirðisrétt sinn og aðrir klára
hann á næstunni. Hvaða áhrif hefur
það á markaðinn þegar allir em
búnir með réttinn og þurfa að fara
að hella niður mjólkinni í sumar?"
sagði Jónas. Hann sagði að ekki
mætti gleyma að hver bóndi skapaði
2-3 ársverk úti íþjóðfélaginu.
Þórður G. Sigurjónsson ráðu-
nautur í Stykkishólmi sagði að nú
væri verið að skerða framleiðslu
bænda einmitt þegar flestir væm
tekjulitlir, eða tekjulausir. Hann
spurði hvort þeir í Bændahöllinni
sæju fyrir einhveija lausn fyrir
frumbýlinga. Sumir bændur hefðu
skriflegt loforð frá búmarksnefnd
um að þeir þurfi einungis að láta
vita hvenær þeir þyrftu búmark.
Nú fái þessir menn nánast ekkert.
Þórður sagði að vandi þessara
bænda yrði ekki leystur innan hér-
aðsins.
Sigurður Helgason, Hraunholt-
um, taldi fjármagni betur varið í
að auglýsa mjólkurvömr en að
byggja hailir í Reykjavík. Hann
sagðist hafa sótt um lán til að
byggja fjárhús og fengið synjun í
þrjú ár, nema hann notaði hluta
hússins undir fjós. Eftir þessi þrjú
ár ákvað hann að taka lánið með
þessum skilyrðum og hóf byggingu.
Nú væri honum gert að framleiða
950 lítra á bás en þyrfti 3500-4000
lítra til að standa undir láninu.
Sigurður hvatti menn til að krefjast
aukinna niðurgreiðslna. Hann sagði
að það eina sem bændur gætu gert
væri að standa saman.
Gefa kúnum fóður-
bæti á sumrin
Svanur Guðmundsson í Dals-
mynni bar saman kúabúskap á
Snæfellsnesi við Eyjafjörð og Suð-
urland. Hann sagðist hafa heyrt að
bændur þar gæfu kúnum fóðurbæti
á sumrin. „Þessi mikli munur milli
þessara héraða stafar aðallega af
veðurfari. Bændur á Suðurlandi og
í Eyjafírði geta haldið tekjum sínum
óskertum aðeins með þvi að hætta
að gefa kúnum fóðurbæti.“
I máli alþingismannanna þriggja,
Priðjóns Þórðarsonar, Davíðs Aðal-
steinssonar og Skúla Alexanders-
sonar, kom fram að þeir teldu
mikilvægt að heyra viðhorf bænda
til þessara mála frá fyrstu hendi.
Friðjón sagði að það væri ljóst að
mjólkurframleiðendur fengju meira
högg en þeir bjuggust við og þetta
kæmi misjafnlega illa við menn.
Hann sagði að greinilega þyrfti að
gera eitthvað fyrir þá sem verst
hafa orðið úti.
Davíð sagði að á þeim fundum
sem hann hefði sótt hefðu bændur
ekki haft stór orð um lögin sjálf.
Þau væru sá rammi sem ætti að
vera hægt að starfa innan. Hann
hvatti bændur til að draga ekkert
undan upplýsingum um hagi þeirra
svo hægt væri að gera sér sem
besta grein fyrir hvert vandamálið
væri í raun.
Skúli sagði að bændur hefðu í
fyrravor lagt til að beðið yrði með
að samþykkja lögin fram á haust
svo hægt væri að skoða málið vel,
en ekki var farið eftir þessari ósk.
Hann sagði að mikilvægt væri að
bændur legðu áherslu á að fá reglu-
gerðina fyrir næsta ár nógu
snemma. Einnig að fá auknar niður-
greiðslur og frestun á minnkun út-
flutningsbóta. Hann sagði að það
færi saman minnkandi greiðslur til
bænda og minni kaupgeta.
Guðbjartur Gunnarsson formað-
ur Búnaðarsambandsins sagði að
með þessari reglugerð væri verið
að gera búmörkin misgóð milli hér-
aða. Hann sagði að þeim sem út-
hluta þyrftu búmarki innan héraðs-
ins væri vandi á höndum, þar sem
ekki gæfíst mikið svigrúm. Guð-
bjartur minntist á vanda unga fólks-
ins. Hann hvatti þá sem helst þurftu
að sækja um viðbót að gera það,
m.a. til þess að sýna fram á þörfína.
„Nú er illa komið fyrir sumum
bændum, sérstaklega þeim sem
enga sök eiga á offramleiðslunni,"
sagði Guðbjartur meðal annars.
Guðmundur Stefánsson svaraði
nokkrum athugasemdum sem komu
fram á fundinum. Hann sagði að
ekki færi hjá því að einhveijir yrðu
útundan og aðrir fengju e.t.v. of
mikið. Hann sagði að ekki væri
hægt að taka sjónarmið hvers og
eins til greina. Vegna þessa væri
erfítt að taka mið af mannlega
þættinum við útreikningana. Um
ríkisbúin sagði Guðmundur að þar
sem tilraunastarfsemi færi fram
þyrfti oft að vera ákveðinn fjöldi
skepna. Hann taldi umdeilt hvort
það leysti vanda stéttarinnar í heild
ef framleiðsla búanna væri minnk-
uð.
*
Alyktun
í lok fundarins var eftirfarandi
ályktun samþykkt:
„1. Fundurinn vítir harðlega
þann seinagang sem varð á því að
bændur fengju að vita um sinn
fullvirðisrétt og kom þá í ljós að
sumir bændur voru búnir með hann
þegar þeir fengu bréfíð. Auk þess
bendir fundurinn á að þegar jarðir
fá svo lítinn fullvirðisrétt þá verða
þær verðlausar svo þetta nálgast
mjög eignaupptöku.
2. Fundurinn gagnrýnir harðlega
þá aðferð sem notuð er við að reikna
fullvirðismark héraðsins, þar sem
óraunhæf framleiðsluviðmiðun
vegna veðurfarsáhrifa skerðir þann
rétt.
3. Fundurinn bendir á að bú séu
yfirleitt lítil á svæðinu og þola þau
enga skerðingu.
4. Fjárfesting hefur verið mikil
síðustu árin þar sem um er að ræða
endurbyggingu á býlum en gömlu
ijósin voru þannig að ekki var heim-
ilt að selja úr þeim mjólk.
5. Á Snæfellsnesi hefur verið
mjög mikil uppbygging síðustu 3-6
árin og eru margir sem eru fyrst
nú að framleiða mjólk af hveijum
bás, en fá ekki nema lítinn fullvirð-
isrétt. Þessir bændur standa nú
með öll leyfí fyrir sinni framkvæmd
og miklar skuldir. Hver er þeirra
kostur? Krefst fundurinn þess að
stjórnvöld leysi vanda þessara
bænda því hann verður ekki leystur
með þvf sem til skipta er innan
svæðisins.
6. Einnig krefst fundurinn þess
að stjómvöld auki niðurgreiðslu á
landbúnaðarvörum til hagsbóta
bæði fyrir neytendur og framleið-
endur. Þá mótmælir fundurinn
fijálsri álagningu á landbúnaðaraf-
urðir þar sem sýnt er að það hækkar
stórlega smásöluverðið.
Takmarkanir á mjólkurframleiðslu:
Svæðabúmarkið er hug-
mynd sjálfstæðismanna
— sagði Egill Jónsson alþingismaður
EGILL Jónsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, minnti
á það við umræður um tak-
mörkun á mjólkurfram-
leiðslu á Alþingi á þriðjudag,
að fyrstu hugmyndir um
svæðabúmark mætti rekja til
þingsályktunartillögu, sem
hann flutti ásamt 19 þing-
mönnum Sjálfstæðisflokks-
ins árið 1980. Enn fremur
hefðu fyrstu hugmyndir um
sérstakan ríkistryggðan
aairniing um búvörufram-
leiðslu komið fram í tillögu,
sem 14 þingmenn flokksins
fluttu á Alþingi árið 1979.
Egill sagði, að vandalítið væri
að flytja mál sitt með þeim hætti
sem Alþýðubandalagsmenn kysu
að gera. En ástæða væri til að
spyija þá, hvort þeir teldu eðlilegt
að heimila bændum að notfæra sér
allan þann mjólkurframleiðslurétt,
sem þeir hafa samkvæmt kvóta-
kerfínu? Ef svarið væri neitandi,
þá væri eðlilegt að Alþýðubanda-
lagsmenn svöruðu því hvaða að-
ferðum þeir vildu beita til að færa
framleiðsluréttinn niður.
Egill sagði, að það væri mikið
vandaverk að skipta framleiðslunni
og kvað það bagalegt að þær þijár
stóru ákvarðanir sem löggjöfín
byggir á í þessu efni, þ.e. samning-
urinn, svæðabúmarkið og stað-
greiðslan, skyldu ekki birast sam-
tímist. „En það eru jafnverðmætar
ákvarðanir fyrir því,“ sagði hann.
Egill kvað umræðuna um vanda
landbúnaðarframleiðslunnar af
hinu góða. Það þyrfti enginn að
halda að hægt væri að takast á
við þennan vanda öðruvísi en að
stór hluti bændastéttarinnar fyndi
Egill Jónsson alþingismaður.
fyrir honum með einum eða öðrum
hætti. „En bændastéttin á nægan
styrk til að mæta þessu með þeim
hætti að það verði hvergi nein slys
af þessu ástandi," sagði hann.
29
Málþing um
menntamál:
Háskólinn og
samfélagið
í DAG laugardaginn 22. febrúar,
kl. 13.30—16.00 verður haldið
málþing um menntamál; „Há-
skólinn og samfélagið“ í Odda
hugvísindahúsi v/Suðurgötu.
Á málþinginu verða flutt ijögur
framsöguerindi að þeim' loknum
verða pallborðsumræður og fyrir-
spurnum úr sal svarað. Ætlun stúd-
enta með málþinginu er að fá fram
skýra drætti í hugmyndum nokk-
urra háskólamanna um stöðu og
ímynd Háskóla íslands í dag og
mótun menntastefnu hans.
Erindi flytja:
— Guðný Guðbjömsdóttir, lektor í
uppeldisfrasði: „Háskólamenntun
og frelsisbarátta kvenna“.
— Eyjólfur Kjalar Emilsson, stunda-
kennari í heimspeki: „Hagnýt
menntun og eftirsóknarverð mennt-
un“.
— Halldór Guðjónsson, kennslu-
stjóri Háskólans: „Skipulag Há-
skóla — ímynd háskóla".
— Helgi Valdimarsson, prófessor í
læknadeild: „Þekkingarsköpun og
þjóðfrelsi".
Eftir kaffíhlé verða pallborðsum-
ræður með þátttöku frummælenda
auk þeirra Sigmundar Guðbjamar-
sonar háskólarektors, Sveinbjöms
Bjömssonar formanns vísinda-
nefndar og Þórólfs Þórlindssonar
deildarforseta félagsvísindadeildar.
Þetta málþing er hugsað sem
kveikja að frekara ráðstefnuhaldi á
hausti komanda. Úrfréttatilkynningu
jm
V estmannaeyjar:
Framboðs-
listi Alþýðu-
flokksins
V estmannaeyj um 21. febrúar.
ALÞÝÐUFLOKKURINN í Vest-
mannaeyjum hefur ákveðið
framboðslista sinn fyrir bæjar-
stjómarkosningamar 31. maí
næstkomandi. I efstu sæti listans
var valið með prófkjöri innan
fulltrúaráðs og flokksstjómar.
Listinn er þannig skipaður: 1.
Guðmundur Þ. B. Olafsson, tóm-
stunda- og íþróttafulltrúi, 2. Þor-
bjöm Pálsson, kennari, 3. Sólveig
Adólfsdóttir, verkakona, 4. Ágúst
Bergsson, skipstjóri, 5. Kristjana
Þorfínnsdóttir, húsmóðir, 6. Berg-
vin Oddsson, skipstjóri, 7. Bigir
Guðjónsson, netagerðarmaður, 8.
Stefán Jónsson, jámsmiður, 9.
Eygló Ingólfsdóttir, verkakona, 10.
Ágústína Jónsdóttir, bankamaður,
11. Heimir Hallgrímsson, nemi, 12.
Vilhjálmur Vilhjálmsson, netagerð-
armaður, 13. Ebeneser Guðmunds-
son, stýrimaður, 14. Guðný Ragn-
arsdóttir, starfsstúlka, 15. Ævar
Þórisson, vélvikri, 16. Jóhann Ólafs-
son, verkstjóri, 17. Tryggvi Jónas-
son, rennismiður, 18. Magnús H.
Magnússon, stöðvarstjóri Pósts og
síma.
Norröna sigl-
ir í sumar
AÐ gefnu tilefni vill Ferðaskrif-
stofa ríkisins, sem hefur aðalum-
boð fyrir Smyril Line á íslandi,
koma eftirf arandi á framfæri:
Skip Smyril Line, m/f Norröna,
mun á komandi sumri sigla sömu
áætlun og undanfarin tvö sumur.
Þ.e. frá Seyðisfirði á fímmtudögum
mánuðina júnf, júlí og ágúst, til
Færeyja, Danmerkur, Hjaltlands-
eyjaogNoregs.
Það eru engar áætlanir uppi um
að m/f Smyril, skip Strandfaraskipa
landsins í Færeyjum, taki upp far-
þegaflutninga til íslands, hvorki til
Þorlákshafnar, Vestmannaeyja, né
annarra íslenskra hafna.
Er þessu hér með komið á fram-
færi til þess að forðast frekari
misskilning sem hlotist hefur af
röngum fréttaflutningi nýverið.
(Fréttatilkynning.)