Morgunblaðið - 16.03.1986, Síða 60

m------------
Eftir
C.D.B. Bryan
C.D.B. Bryan, sem
MORGUffBLADIÐ, SUNNUDAGUR 16.MARZ 1986
Fyrir sjö árum fékk lítill
drengur bréfkom frá
Ellison Onizuna,
ofursta, sem fórst með
Challenger, bréfkom
um geimferðir, tækni
og ævintýr. Á dögunum
fór Derek til Flórída til
loft ásamt stjúpföður
sínum, rithöfundinum
skrifaði þessa grein í
New York Times
Magazine. Bryan er
'höfundur bókanna
„Friendly Fire“ og
„Beautiful Women;
Ugly Scenes.“
g kynntist Ellison
Onizuka í San
Francisco í nóv-
ember 1979. Þá
var hann ungur
höfuðsmaður í
flugher Banda-
ríkjanna á kynningarferðalagi á
vegum Geimvísindastofnunar
Bandarikjanna. Við áttum að koma
fram í sama útvarpsþætti. Ég sá
að hann átti bágt með að svara
spumingu sem hann hlaut að hafa
^verið spurður ótal sinnum áður:
„Onizuka höfuðsmaður, hvemig til-
fínning er það að vera japansk-
amerískur geimfari?"
Þegar þættinum var lokið tókum
við Ellison saman leigubíl að gisti-
húsinu. Hann hafði af því áhyggjur
að hafa ekki staðið sig nógu vel i
viðtalinu af því að hann væri aldrei
viss hvemig hann ætti að svara
spumingum um það hvemig væri
að vera japanskur Ameríkani. Átti
japönskum Ameríkana að líða eitt-
hvað öðm vísi en hinni tegundinni?
„ v Við fengum okkur drykk áður en
hann átti að vera kominn um borð
í flugvél og fara aftur til Houston.
Hann sagði mér frá því að hann
hefði viljað verða geimfari allt frá
þeirri stund er hann fylgdist með
viðvaningslegum leiðöngmm sem
vom liður í Mercury-geimferðaáætl-
að fylgjast með því er
Challenger var skotið á
^ DEREK SIMONDS MEÐ KÖTTINN JONAH i HERBERGINU SÍNU.
ISNERTINGU
VIÐ HARMLEIK
uninni rétt eftir 1960 þegar hann
var unglingur á Hawaii. Við rædd-
um um fjölskyldur okkar og ég
minnist þess að hann varð dálítið
vandræðalegur þegar ég sagði hon-
um að stjúpsonur minn, Derek, sem
þá var sjö ára, yrði dolfallinn þegar
hann frétti að ég hefði kynnzt alvöru
geimfara.
Onizuka spurði hvort ég kæmi
við í Houston til að kynna bókina
mína og ég kvaðst mundu koma
þangað eftir sex daga. „Hringdu í
mig,“ sagði hann, „mig langar til
að fá þig heim til mín til að sjá
fjölskylduna og borða með okkur
kvöldmat."
Ég kom ekki til Houston fyrr en
eftir kvöldmat en um tíuleytið hitt-
umst við í gistihúsinu mínu. Ég
sagði honum frá Derek sem var á
því þroskastigi að vísindaleg til-
raunafíkn hans var óslökkvandi og
meðferð hans á kettinum Jonah sem
er biksvartur. Derek lokaði Jonah
inni í skáp í þeim tilgangi að athuga
viðbrögð katta við dimmu og luktu
rými. Hann lét Jonah detta úr mis-
munandi hæð til að kanna hversu
fljótir kettir væru að ná jafnvægi.
Hann lét matarskálina hans í sífellt
meiri hæð yfír gólfi til að ganga úr
skugga um viðbrögð katta við
þyngdarlögmálinu og þeytti honum
í kringum sig til að kanna hversu
mikið þol kettir hefðu gagnvart
miðflóttaaflinu. Við móðir hans
sögðum við hann í gamni þegar við
fórum inn í herbergi til að gá að
honum á kvöldin að hann væri víst
ekki jarðarbúi þegar ekki var annað
að sjá en dæld í rúminu hans og
undarlegt blátt fosfórskin. Við sögð-
umst vita að í rauninni væri hann
Kered höfuðsmaður í geimeftirliti
Xeron og Jonah væri dulbúinn
njósnari frá Xeron sem hefði brugðið
sér í kattarlíki til að vekja ekki
grunsemdir j arðarbúa.
„Heldurðu að Derek hefði áhuga
á fræðsluefni frá NASA varðandi
geimskutluna?" spurði Onizuka.
„Áreiðanlega,“ sagði ég, „en ég
held hann hefði jafnvel enn meira
gaman af því að fá eiginhandarárit-
un þína.“
„Onizuka náði í nokkrar arkir af
bréfsefni gistihússins. Ég sá að
hann hafði gaman af þessu því að
hann skrifaði hvetja síðuna af ann-
arri með snyrtilegri rithönd og hló
við. Eftir tíu mínútur rétti hann
mér bréf sem stílað var á Derek
Royal Simonds höfuðsmann í geim-
eftirliti Xeron. „Leyfíst, mér að
kynna mig,“ hafði hann skrifað. „Ég
er Ellison Onizuka höfuðsmaður og
geimfari hjá NASA. í síðasta leið-
angri mínum kom ég til Xeron og
það kom mér á óvart að aðrir jarðar-
búar hefðu áður komið þangað. Um
þessar mundir eru yfírvofandi vand-
ræði á Xeron og æðsti yfírmaður
geimeftirlits Xerons hefur falið mér
að koma á framfæri eftirfarandi
skilaboðum (dulmálslykill XIB).“
Síðan kom langt og stórskemmti-
legt lesmál, kryddað slanguryrðum
sem þekkt eru úr hemum þar sem
Derek fékk fyrirmæli um að „búa
sig tafarlaust undir að hlíta „rauðu
aðvöruninni" um að taka sér stöðu
á Xeron og „endumýja birgðir allra
sjúkragagna og eyðileggja allar
heimildir um ófreska hæfni", um
leið og tekið var fram að nafn
Dereks „væri á skrá hjá geimeftirliti
Xerons" og að hann ætti að „gefa
sig fram hjá NASA til að tengja
sendibúnað og undirbúa geimleið-
angur á milli vetrarbrauta". Oniz-
uka skrifaði líka að Derek „ætti að
gera útsendaranum Jonah viðvart
um fyrirmælin í dulmálslyklinum"
og að „fleiri orðsendinga væri að
vænta sem staðfesta mundu umboð
hans sem geimfara til að gefa slík
fyrirmæli varðandi Xeros-leiðangur-
inn“.
„Einbeitni er þörf," sagði Oniz-
uka í niðurlagi bréfsins. „Treystu
engum — sízt stjúpföður þínum —
og vertu góður við alla svarta ketti.
Hitti þig fyrir geislasendingu í brott-
fararstöð geimferða." Hann skrifaði
undir: „E1 Onizuka, höfuðsmaður
USAF, NASA-geimfari."
Ég afhenti Derek bréfíð og tjáði
honum að það væri frá alvöru geim-
fara.
„Góðurþessi," sagði Derek.
Derek trúði mér ekki fyrr en stórt
umslag barst frá NASA tveimur
vikum síðar, troðfullt af ljósmyndum
og fræðsluefni um skutluna, þar á
meðal stór mynd af Ellison Onizuka,
árituð: „Til Dereks með beztu óskum
— gangi þér vel með Xeron-geimeft-
irlitið."
Árin liðu og hverri skutlunni af
annarri var skotið á loft. Við Derek
fylgdumst grannt með fréttum og
lásum alla áhafnalista af gaum-
gæfni til að gá hvort Ellison Onizuka
væri um borð. í janúar 1984 kom
svo loks að því að hann var skráður
sem sérfræðingur í leiðangri í fyrstu
skutluferðinni sem skráð var algjör-
lega á ábyrgð bandaríska vamar-
málaráðuneytisins.
Derek verður 14 ára í maí. Ég
ætla ekki að halda því fram að
samband okkar hafí á stundum verið
líkast ótryggu vopnahléi, rétt eins
og samband hans við köttinn Jonah.
Við höfum fengið okkar skerf af
bræði og afbrýðisemi. Við öðru er
ekki að búast því að svo vill til að