Morgunblaðið - 05.04.1986, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. APRÍL1986
Frumsýninff hiá fsl
Ballett
þjóðla
fráMa
Ed Wubbe, einn af virtustu
danshöfundum í nútímaballett,
hefur undanfarnar fjórar vikur
starfað hér á landi með íslenska
dansfiokknum við æfingar. ís-
lenski dansflokkurinn frumsýnir
ballettinn „Stöðugir ferðalangar“
eftir Wubbe sunnudaginn 6 april.
Sýningin er byggð upp á þremur
ballettum; „Fjarlægðir", „Tvístig-
andi sinnaskipti" og „Annað
ferðalag".
Wubbe var fastráðinn hjá „Neder-
lands Dans Theatre", sem er meðal
fremstu nútímaballettflokka í heim-
inum. Síðan var hann dansari og
danshöfundur með dansflokknum
„Werkcentrum Dans“ í Rotterdam,
en sneri sér að því loknu eingöngu
að því að semja dans fyrir ýmsa af
helstu dansflokkum Hollands.
Fyrsta verkið samdi hann árið
1980, en síðan hefur hvert verkið
rekið annað og jafnan vakið mikla
athygli. Webbe hefur núna samið
meira en tíu balletta. Meðal þekkt-
ustu verka hans eru „Fjarlægðir"
(„Afstand"), „Ovemight", „Cell
Organics" og „Annað ferðalag"
(„Another Joumey").
Wubbe hefur meðal annars samið
fyrir „Intro-dans“, en þar starfaði
meðal annars Hlíf Svavarsdóttir og
samdi Wubbe með henni einn ballett.
Wubbe hefur starfað víða um
lönd, m.a. í Þýskalandi, hjá „Cull-
berg Ballet" í Stokkhólmi. Hann
mun á þessu ári fara til Ítalíu og
Englands og semja fyrir ballett-
flokka í þeim löndum.
I síðasta mánuði vom Ed Wubbe
veitt æðstu verðlaun, sem hollenska
ríkið veitir ár hvert einum skapandi
listamanni. Þessi verðlaun em talin
einhver hinn mesti heiður sem
fremstu listamönnum Hollands get-
ur hlotnast.
Ballettinn „Fjarlægðir" er byggð-
ur á lífrnu í einu af hverfum Rotter-
dam, en einmitt þar býr Wubbe. Þar
búa nær eingöngu erlendir gisti-
verkamenn frá Marokkó. í ballettin-
um bregður Wubbe upþ „abstrakt"-
mynd af hlutskipti kvennanna í hópi
innflytjenda. Óhætt er að fullyrða
að þessi útfærsla Wubbes er mjög
óvenjuleg og kemur áhorfendum
skemmtilega á óvart. Ballettinn er
þmnginn tilfinningu og trega sem
áhorfendur skynja mjög vel.
í ballettinum „Annað ferðalag"
felst eins konar samlíking mannlífs-
Helga Bemhard og Birgitte Heide, sem dansa í einum af
þremur þáttum ballettsýningarinnar „Stöðugir ferðalangar“,
sem íslenski dansflokkurinn frumsýnir í Þjóðleikhúsinu á
sunnudaginn.
ins, þar sem menn em sífellt að leita
að einhvetju nýju og betra, skipta
um sæti, skipta um starf eða maka.
Ballettinn „Tvístígandi sinna-
skipti" hefur Wubbe samið hér á
landi og ber hann sterk stíleinkenni
höfundarins.
Dansarar í sýningunni em Ásdís
Magnúsdóttir, Ásta Henriksdóttir,
Birgitte Heide, Guðmunda Jóhann-
esdóttir, Guðrún Pálsdóttir, Helena
Jóhannsdóttir, Helga Bemhard,
Ingibjörg Páísdóttir, Katrín Hall,
Lára Stefánsdóttir, Ólafía Bjam-
leifsdóttir, Sigrún Guðmundsdóttir,
Öm Guðmundsson og erlendir gesta-
dansarar, Patrick Dadey frá Banda-
ríkjunum, og Norio Mamiya frá
Japan. Báðir hafa þeir starfað í
Hollandi um árabil.
Tónlist við ballettþættina er eftir
John McDowell, Arvo Part og að
auki er flutt þjóðlagatónlist frá
Marokkó. Leikmyndir em eftir Hep
von Delft og bræðuma Armenio og
Albert Marcell. Búningar em eftir
Úr ballettinum „Fjarlægðir" eftir Ed Wubbe.
Heidi de Raad og Sigutjón Jóhanns-
son. Ámi Baldvinsson stjómar lýs-
ingu, en Ed Wubbe stjómar upp-
færslunni með aðstoð Ton Wiggers.
„Þessi ballett er gjörólíkur öllu
öðm sem við höfum fengist við.
Hann er ein barátta út í gegn svo
dansaramir hreinlega gleyma sér.
Jafnframt er ballettinn ákaflega
skemmtilegur fyrir dansarana.
Hreyfingamar em svo eðlilegar og
sjálfsagðar," sagði Helga Bemhard.
Blaðamaður ræddi stuttlega við
hana og Birgitte Heide, en þær
dansa báðar í „Fjarlægðir“ ásamt
Ingibjörgu Pálsdóttur og Guðrúnu
Pálsdóttur.
„Hugmyndina að verkinu fékk Eki
Wubbe frá Hollandi, en þar eiga
innflytjendur frá Marokkó í talsverð-
um vandræðum. Raunar getur ball-
ettinn að því leyti átt miklu víðar við.
Það sem við emm að glíma við
er að fólk nær ekki saman eins og
nafnið ber með sér. Miklar fjarlægðir
em á milli þess. í verkinu er mikill
og greinilegur tregi, en samt nokkur
gleði í lífsbaráttunni," sagði Birgitte
Heide.
Helga: „Á sviðinu em tvær stórar
blikkplötur, sem dansaramir slá í
af og til. Hávaðinn er ótrúlega
mikill og í raun fáum við útrás við
að slá í plötumar. Líklega væri gott
að hafa svona plötur heima hjá sér
til að slá í þegar illa liggur á manni!“
Birgitte: „Wubbe og Wiggers em
mjög færir. Við höfum lært ótrúlega
mikið af þeim á þessum fjómm
vikum sem æfingamar hafa staðið
yfir. Þetta verk og vinnan við það
em gjörólík öllu því sem við höfum
unnið að áður. Wubbe er frægur
maður í Hollandi og nokkuð þekktur
utan þess. Það er næstum ömggt
að þessi maður verður heimsfrægur
eftir nokkum tíma. Hann er á hraðri
leið á toppinn."
Helga: „Við teljum íslenska dans-
flokkinn vera heppinn að hafa náð
í Wubbe. Hann er bókaður langt
fram í tímann. Danssmíðin er honum
mjög auðveld, rennur upp úr honum
án mikillar fyrirhafnar að því er
virðist. Hann semur mjög vel og
hann kann að nota þagnir og stopp
til áhersluauka. En hann er mjög
kröfuharður.
Hver dansari hefur nú aðeins eitt
hlutverk í stað þess að hafa mörg
eins og áður. Nú höfum við getað
einbeitt okkur að þessum eina ballett
og í raun vitum við lítið hvað aðrir
dansarar em að gera.“
Birgitte: „Við bjuggumst í raun
við að Mario Kusella, sem setti hér
upp „Tófuskinn", kæmi hingað, en
úr því varð ekki. Við reiknuðum þó
aldrei rheð að fá mann eins og
Wubbe til okkar. Við emm því alveg
í sjöunda himni, enda höfum við
sjaldan notið okkar eins vel.“
Siðferðileg fátækt heim-
spekideildar háskólans
eftir Karl Árnason
Forseti heimspekideildar,
Páll Skúlason, birtir grein í
Morgunblaðinu 27. mars sl.
undir fyrirsögninni „Fátækt?“.
Þar ræðir hann m.a. um lífs-
gæði og vísindakenningar sem
kunna að ganga kaupum og
sölum og segir í því sambandi:
Þess vegna er freistandi að
fara að skoða öU hugsanleg
verðmæti sem liði f viðskiptum.
Átakanlegustu dæmin um þetta
er að finna í ótal sögum um
það hvemig menn hafa selt sál
sína, farið að versla með það
sem gerir þá að því sem þeir
eru.
Gegn þessari villu er að mín-
um dómi ekki nema eitt ráð:
Beijast fyrir þvf með öllum
tiltækum ráðum að menn læri
að virða menningar- og sið-
ferðisverðmæti. Fólk þarf að
skilja að samfélagið er reist á
þeim —
Hvemig hefur nú tiltekist hjá
heimspekideild og forseta hennar,
Páli Skúlasyni, að lifa eftir þessari
kenningu? Athugum málið lítil-
lega. Dómnefnd sú sem heim-
spekideild skipaði til að meta ritið
Rætur íslandsklukkunnar skilaði
áliti sfnu í hendur deildarinnar
sem samþykkti það og ber þess
vegna á því fulla siðferðilega
ábyrgð bæði hvað snertir niður-
stöðu og orðalag. í nóvember sl.
dæmdi Hæstiréttur að í þessu áliti
heimspekideildar fælust ærumeið-
ingar og dæmdi þær dauðar og
ómerkar. Hver urðu nú viðbrögð
Páls Skúlasonar deildarforseta við
þessum Hæstaréttardómi sem
felldur var um siðferði deildar
hans? Réðist hann ekki „gegn
þessari vUlu“, þessu siðleysi
heimspekideildar? Fór hann ekki
að „beijast fyrir því með öllum
tiltækum ráðum að menn
(heimspekideildar) læri að
virða menningar- og siðferðis-
verðmæti?“ Minnist þess nokkur
maður að heyrst hafí í Páli Skúla-
syni vegna þessa siðferðisafbrots
heimspekideildar? Baðst hann
opinberlega afsökunar á þessu
afbroti fyrir hönd heimspekideild-
ar? Nei. Tiltækt ráð Páls Skúla-
sonar í þessu máli var aðeins eitt:
Þögnin. Þess vegna spyr almenn-
ingur: Er heimspekideildin lokað-
ur heimur þar sem allt er leyfílegt?
Fólk þarf að skilja að mann-
félagið er reist á menningar-
og siðferðisverðmætum segir
þessi postuli heimspekideildar Páll
Skúlason. Það virðist hins vegar
ekki hvarfla að honum að þessi
regla eigi líka að gilda um heim-
spekideild. Hvemig eiga nú þeir
sem Páll Skúlason nefnir „fólk“
þ.e. alþýða þessa lands að taka
mark á slíkum siðferðisboðend-
um? Er til tvennskonar siðferði,
annað fyrir háskólaborgara hitt
fyrir almenning? Er það krafa
háskólaborgara að siðferði þeirra
þurfí aðeins að vera í orði —
annarra á borði? Skiptir það Há-
skólann kannski engu máli þótt
heimspekideildin breytist smátt
og smátt í sakamannanýlendu?
Og meðal annarra orða: þykir Páli
Skúlasyni fínt að prédika siðferði
en ófínt að praktisera það?
Siðferðishetjumar í heimspekid
eildinni gerðu Pál Skúlason ný-
lega út af örkinni til að kæra
menntamálaráðherra fyrir Há-
skólaráði vegna embættisveiting-
ar. Satt best að segja er það
furðulegt að deilt skuli vera um
starf við stofnun sem komin er
siðferðilega að fótum fram.
Nemendur heimspekideildar létu
einnig frá sér fara ályktun um
„siðleysi" menntamálaráðherr-
ans. Hvað skyldi þeir hinir sömu
nemendur kalla ærumeiðingar
heimspekideildar? Eru þessir
nemendur lukkulegir með þessa
kennara sína? Ætla þeir kannski
að hafa sama hátt á og deildarfor-
seti þeirra, Páll Skúlason, og
steinþegja þegar starfsmenn
heimspekideildar og deildin sjálf
ærumeiðir saklausan mann? Eru
þeir kannski farair „að skoða öll
hugsanleg verðmæti sem liði i
viðskiptum" eins og Páll Skúla-
son segjr í grein sini að sé
„freistandi?“ Ef svo er þá er að
minnsta kosti komin upp menn-
ingarleg riðuveiki í þessari há-
skóladeild.
Þegar Páll Skúlason vildi verða
rektor í síðasta rektorskjöri sagði
hann í viðtali við Morgunblaðið:
„Háskólinn er hugsjón mín“.
Finnst mönnum ekki að hugsjóna-
eldurinn logi glatt í hinum sið-
ferðilegu rústum heimspekideild-
ar? „Lífið sjálft telst ekki til
gæða nema unnt sé að njóta
þess, skynja það og nema,“ segir
Páll Skúlason ennfremur í grein
sinni. Hvemig heimspekideildar-
menn njóta lífsins er sannarlega
kapituli út af fyrir sig.
Einn af prófessorum heim-
spekideildar, sem eitt sinn var
þingmaður, ræddi árið 1974 (inn-
an þinghelginnar) um „rumpu-
Iýð“. Hvar skyldi hann te(ja
slikan lýð vera niðurkominn
nú? (Leturbreytingar eru mínar.)
Höfundur er glerslípunarmeistari