Morgunblaðið - 18.07.1986, Blaðsíða 11

11
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 1986
Land og saga
________Bækur
Siglaugur Brynleifsson
Þorsteinn Jósepsson/Steindór
Steindórsson: Landið þitt Island
I-V. Asgeir Björnsson/Helgi
Magnússon: Lykilbók unnin úr
1.-5. bindi eftir Þorstein Jóseps-
son og Steindór Steindórsson.
Bókaútgáfan Örn og Örlygur
1985.
Landið þitt ísland tók að koma
út 1966, endurútgefið fram til 1984
og kemur nú í heild með Lykilbók
1985. Höfundamir eru taldir hér
að ofan, en auk þeirra hafa fleiri
unnið að ritinu, svo sem Páll Líndal
um Reykjavík, Björn Þorsteinsson
um Þingvelli, Guðjón Ármann Eyj-
ólfsson um Vestmannaeyjar og
Einar Laxness um Bessastaði. Helgi
Magnússon og Ásgeir Bjömsson
hafa annast ritstjórn. Auk þessara
einstaklinga hafa ýmsir fleiri unnið
að útgáfunni. Síðast en ekki síst
ber að nefna ritstjóra myndefnis
og útlitshönnuð verksins, Örlyg
Hálfdánarson. Hann dró að allt
myndefnið og hefur hvorki sparað
til þess fé né fyrirhöfn. Myndir em
á 15. hundrað, þar á meðal gamlar
teikningar og málverk, sem mikill
fengur er að. Ljóst er að þessi þátt-
ur veldur miklu um eðli og ágæti
bókanna, Landið þitt ísland.
Efninu er raðað í stafrófsröð í
bindum 1-5 og í Lykilbókinni er
sérstakur kafli um Bessastaði. Þar
er einnig að finna nafnaskrár. Ör-
nefnaskrá yfir öll sex bindin, síðan
skrá um örnefni j einstökum sýslum
og í Reykjavík. Örnefni utan sýslna
er að finna í heildarskránni, þ.e. á
hálendinu og meðfram ströndum.
Skrá er um einstaklinga, vemr og
vætti. Síðan kemur Ieiðréttingaskrá
og loks skrá yfir heimildamenn.
Fmmkvöðull að þessu verki var
Örlygur Hálfdánarson og hann leit-
vinnu við Jean Dulac — af honum
var síðar reist stytta til að heiðra
minningu hans. I litla hópnum er
einnig Philippe, dálítið gmnsamleg-
ur náungi sem Katherine treystir
ekki. Þar kemur að hópurin er svik-
inn í hendur nazistunum og þar
hefur líklega Phillipe verið að verki.
Katherine er sleppt af sjálfum slátr-
aranum, vegna beiðni Philippe. Hún
er honum ekki þakklát fyrir lífgjöf-
ina og vitnar gegn honum í réttar-
höldum síðar. En það kemur fyrir
ekki. Hún hefur fyrir löngu gefist
upp að fá að vita hið sanna í mál-
inu. Með Poul tekst hún á hendur
ferð til Suður-Frakklands og þá
kemur margt upp á yfirborðið sem
hana hafði kannski gmnað, en er
óhugnanlegra en svo að hún hafi
getað trúað því fyrr.
Spennandi saga hjá Anthony.
Eins og fyrri daginn snöfurlega
skrifuð og skemmtileg.
Örlygur Hálfdánarson
aði til Þorsteins Jósepssonar, sem
hann áleit manna hæfastan til þess
að takast það á hendur. Steindór
Steindórsson skrifar um Þorstein
Jósepsson og starf hans að ritinu í
formála.
Fyrsta gerð ritsins var hugsuð
sem handbók fyrir ferðamenn, en
staðfræði er einlægt bundin sög-
unni og nú er verkið ekki síður
sagnfræðilegt en staðfræðilegt,
þetta er allsheijar upplýsingarit um
Island og sögu þjóðarinnar, encyk-
lópedískt að gerð. Myndefnið er
geysimikið, allt í lit.
Eins og segir í kynningu: „Saga
og sérkenni þúsunda staða, bæja,
kauptúna, héraða og landshluta
ásamt hundmðum litmynda.“ En
ritið er meira en þetta, fjölmargir
kaflar em kryddaðir svipmyndum
úr þjóðsögum og sögnum og kom-
ast þannig til skila leiftur úr
meðvitund genginna kynslóða, Per-
sónusaga er snar þáttur þeirra
upplýsinga sem hér má finna og
ýmiskonar þjóðlegur fróðleikur. Það
bregður fyrir myndum af einkenni-
legum persónum og furðulegum
atburðum tengdum þeim. Þetta ívaf
eykur fjölbreytileika ritsins og þar
kemur nafnaskráin í lykilbókinni í
góðar þarfir. Þar má finna einstakl-
inga sem nefndir em í ritinu og auk
þess vætti og dularvemr, drauga
og afturgöngur, sem margar hveij-
ar hafa frægt mörg_ býli landsins,
hver kannaðist við írafell, ef ekki
væri Irafells-Móri?
Ömefnaskrárnar em tvær, eins
og áður er getið, heildarskrá og
skrá um ömefni eftir sýslum. Þess-
ar skrár em nokkurs konar lykill
að ritinu og koma í mjög góðar
þarfir öllum þeim, sem kynna sér
staðfræði og sögu.
Ritið er ekki aðeins uppflettirit,
það er einnig náma þjóðlegs fróð-
leiks, sagnfræði og persónusögu og
þar með hið skemmtilegasta lestrar-
efni.
Myndakafli Örlygs Hálfdánar-
sonar, Leiftur frá liðnum öldum, er
einstaklega vel valinn, þar er bmgð-
ið upp myndum úr lífsháttum
þjóðarinnar fyrmm, byggingum og
sérstæðu landslagi.
Steindór Steindórsson
Þorsteinn Jósepsson
Bindin em alls um 2.000 blaðsíð-
ur, tvídálka og eins og áður segir
er myndefnið fjölbreytilegt og mikið
að magni, margar myndanna em
listilegar teknar og bera vitni um
smekkvísi og hugkvæmni. Stað-
fræðilegt og sögulegt uppsláttarrit
sem þetta krefst mikillar vinnu og
natni og hlýtur alltaf að vera í stöð-
ugri endurskoðun og endurmati.
Upplýsingarit um land, þjóð og sögu
er ótæmandi verkefni og verður
aldrei fullunnið, ef svo má segja.
En þetta verkefni og úrvinnsla þess
er eitthvert hið þarfasta fyrirtæki
íslenskrar bókaútgáfu síðustu ára-
tugina.
Það er vissulega meira en full
þörf á slíku riti, þegar unnið er að
því beint og óbeint að slíta öll tengsl
við land, sögu og uppmna og með
þeim árangri, einkum fyrir tilstuðl-
an núverandi fræðslustefnu, að
talsverður hluti þjóðarinnar veit
ekki lengur „hvað fjallið yfir bænum
heitir".
Þeir einstaklingar sem vom
fmmkvöðlar þessa verks og hafa
unnið það í núverandi mynd hafa
lagt sitt af mörkum gegn þeirri
umskiptingu og afmenningarstefnu
sem nú ógnar íslenskri menningar-
arfleifð og íslenskri tungu.
Hafnarfjöröur
Nýkomið til sölu:
Brattakinn. 5 herb. rúmgóð
rishæð með sérinng. Gott út-
sýni. Bílskúr. Laus strax.
Vesturbraut. 4ra herb. 73
fm n.h. í timburhúsi. Verð 1,6 m.
Hverfisgata. 2ja herb. risíb.
í timburhúsi. Verð 950 þús.
Grindavík. 120 fm falieg efri
hæð í tvíbhúsi v/Víkurbraut.
Verð 1,7-1,8 millj.
Ámi Gunnlaugsson m.
Austurgötu 10, sími 50764.
29555
Móabarð — Hafnarfirði
Vorum að fá í einkasölu 126 fm einbýlishús við Móa-
barð í Hafnarfirði. Stór ræktuð lóð. Eignin er laus nú
þegar. Verð 3,8-4 millj.
fastelgnasalan
EIGNANAUST*'^
Bólstaðarhlið 6 — 105 Reykjavík — Símar 29555 - 29558.
Hrólfur Hjaltason, viöskiptafræöingur.
NÝTT SÍMANÚMER
69-1 1-00
Með Eyj af er ðum
sf. um eyjasund
Stykkishólmi.
EYJAFERÐIR sf. hafa nu um
skeið farið margar ferðir um
ævintýraríka staði Breiðafjarð-
ar. Pétur Ágústsson skipstjóri,
sem hefir lagt mikið fé ásamt
öðrum í þetta ágæta framtak, á
mikið hrós skilið.
Fréttaritari Morgunblaðsins brá
sér í ferð kl. 20.00 eitt kvöldið
ásamt fleiru fólki og sér, eftir þá
ferð, ástæðu til að vekja athygli sem
flestra á hversú hér er góð ferð og
upplyfting um leið.
Það er farið inn um Hvítubjamar-
eyjar, þar skoðað fuglalíf og
náttúruundur, þaðan áfram inn um
eyjar og inn í Hvammsfjörð og far-
ið um sérkennilega og skemmtilega
strauma, þá er farið um Purkeyjar-
sund þar sem sérstakt bjarg er
skoðað, farið inn í Eiríksvog þaðan
sem Eiríkur rauði lét upp í Græn-
landsferð sína, Dimunarklakkar
skoðaðir og ýmislegt þar í kring
og síðan farið um sundin með við-
komu í Þórishólma.
Ferðin tekur um eina og hálfa
klukkustund. Báturinn er útbúinn
góðum sætum líkt og í rútu,
gluggar allt í kringum salinn svo
útsýni er gott. Og allt eins og best
verður á kosið, leiðsögn og frásaga
leiðsögumanns er svo eins og þar
stendur, rúsínan í pylsuendanum.
Árni
Sumarbústaður
í Grafningi
Ca 60 fm sumarbústaður á fallegum stað í Heiðar-
bæjarlandi. Stofa, 2 svefnherb., eldh. og snyrtiherb.
Stór verönd. Bátaskýli. Rafmagn. Glæsilegt útsýni.
Verð 1700 þús.
26600

Fasteignaþjónustan
Auituntrmti 17,«. Á
Þorsteinn Steingrimss<
lögg. fasteignasali
Nýtt
skrifstofuhúsnæði
Vorum að fá til sölu nýtt ónotað glæsil. skrifstofuhúsn.
í nýju húsi miðsvæðis í Reykjavík. Húsnæðið er alls 275
fm en er skiptanlegt í tvær jafnstórar einingar (2x137,5).
Öll sameign er óvenjuglæsil. m.a. marmari á gólfum,
lyfta, upphituð bílastæði, trjágróður í garði o.fl. Getur
hentað undir ýmiss konar starfsemi m.a. sem lækna-
stofur. Teikn. og nánari uppl. á skrifstofunni.
26600
Faateignaþjónuatan
Awtuntrmti 17,«. 2UC0.
tnJté Þorsteinn Steingrimsson,
lögg. tasteignasali.
MH>BOR
Skeifunni 17 (Ford-húsinu) 3. hæð
Sími: 688100
Ath.: Opið virka daga frá kl. 9-19.
Opið sunnudaga frá kl. 13-17.
Athugiö! Erum fluttir úr miðbærtum í Skeifuna. Bjóðum
alla fyrrverandi og tilvonandi viðskiptavini velkomna.
SEUENDUR ATHUGIÐ !
Óskum ejtir öllum stœrðum og gerðumfasteigna á söluskrá
— Skoðum og verðmetum samdœgurs —
Höfum fjöldan allan af góðum kaupendum
að 2ja, Sja og Ura herbergja íbúðum
Sverrir Hermannsson, Bærlng Ólafsson,
Róbert Ámi Hreiðarsson hdl., Jón Egilsson lögfr.